Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej

Na een hoed met breeden rand, een regenscherm, of een hollen boom, is een pendoppo zeker de eenvoudigste uitdrukking van het denkbeeld: dak. (Po kapeluszu z szerokim rondem, parasolu lub wydrążonym drzewie, pendopo jest z pewnością najprostszym wyrazem idei: dach; hoed met breeden rand – kapelusz z szerokim rondem, regenscherm – parasol, hollen boom – wydrążone drzewo, pendoppo – pendopo, eenvoudigste uitdrukking – najprostszy wyraz, denkbeeld – idea, dak – dach).

Verbeeld u vier of zes bamboezen palen in den grond geslagen, die aan de boveneinden met elkander verbonden zyn door andere bamboes, waarop een deksel is vastgehecht van de lange bladen van den waterpalm die in deze streken atap heet, en ge zult u dusdanige pendoppo kunnen voorstellen. (Wyobraź sobie cztery lub sześć wbitych w ziemię bambusowych pali, połączonych na górnych końcach innymi bambusami, na których przymocowana jest pokrywa z długich liści palmy wodnej, która w tych regionach nazywa się atap, i będziesz mógł sobie wyobrazić takie pendopo; verbeeld u – wyobraź sobie, vier of zes bamboezen palen – cztery lub sześć bambusowych pali, in den grond geslagen – wbitych w ziemię, aan de boveneinden met elkander verbonden – połączonych na górnych końcach, andere bamboes – inne bambusy, deksel vastgehecht – pokrywa przymocowana, lange bladen van den waterpalm – długie liście palmy wodnej, deze streken atap heet – w tych regionach nazywa się atap, zult u dusdanige pendoppo kunnen voorstellen – będziesz mógł sobie wyobrazić takie pendopo).

Het is, zooals ge ziet, zoo eenvoudig mogelyk, en het moest hier dan ook slechts dienen als pied à terre voor de europesche en inlandsche beambten die daar hun nieuw opperhoofd kwamen verwelkomen aan de grenzen. (Jak widzisz, jest to tak proste, jak to możliwe, i miało służyć jedynie jako pied à terre dla europejskich i miejscowych urzędników, którzy przybyli tam, aby powitać swoje nowe przełożone na granicy; eenvoudig mogelyk – tak proste, jak to możliwe, pied à terre – pied à terre, europesche en inlandsche beambten – europejscy i miejscowi urzędnicy, nieuw opperhoofd – nowy przełożony, kwamen verwelkomen – przybyli powitać, grenzen – granica).

Ik heb me niet volkomen juist uitgedrukt, toen ik den adsistent-resident het opperhoofd, ook van den Regent, noemde. (Nie wyraziłem się całkowicie precyzyjnie, kiedy nazwałem asystenta-rezydenta również przełożonym regenta; niet volkomen juist uitgedrukt – nie całkowicie precyzyjnie, adsistent-resident – asystent-rezydent, opperhoofd – przełożony, ook van den Regent – również regenta, noemde – nazwałem).

Een uitweiding over 't mechanismus van het bestuur in deze landstreken is hier, tot juist begrip van hetgeen volgen zal, noodzakelyk. (Rozwinięcie na temat mechanizmu zarządzania w tych regionach jest tutaj konieczne dla właściwego zrozumienia tego, co nastąpi; uitweiding – rozwinięcie, mechanismus van het bestuur – mechanizm zarządzania, deze landstreken – te regiony, tot juist begrip – dla właściwego zrozumienia, hetgeen volgen zal – co nastąpi, noodzakelyk – konieczne).

Het dusgenaamd Nederlandsch Indie – 't adjektief nederlandsch komt me eenigszins onnauwkeurig voor, doch 't werd officieel aangenomen14 – is, wat de verhouding van het moederland tot de bevolking aangaat, te splitsen in twee zeer verschillende hoofddeelen. (Tak zwane Indie Holenderskie – przymiotnik holenderski wydaje mi się nieco nieprecyzyjny, ale został oficjalnie przyjęty – jeśli chodzi o relacje między krajem macierzystym a ludnością, można podzielić na dwie bardzo różne główne części; dusgenaamd Nederlandsch Indie – tak zwane Indie Holenderskie, adjektief nederlandsch – przymiotnik holenderski, eenigszins onnauwkeurig – nieco nieprecyzyjny, officieel aangenomen – oficjalnie przyjęty, verhouding van het moederland tot de bevolking – relacje między krajem macierzystym a ludnością, te splitsen in twee zeer verschillende hoofddeelen – można podzielić na dwie bardzo różne główne części).

Een gedeelte bestaat uit stammen welker vorsten en vorstjes de opperheerschappy van Nederland als suzerein erkend hebben, doch waarby nog altyd het rechtstreeksch bestuur, in meer of minder mate gebleven is in handen van de ingeboren Hoofden zelf. (Jedna część składa się z plemion, których książęta uznali zwierzchnictwo Holandii jako suzerena, ale gdzie nadal bezpośrednie zarządzanie, w większym lub mniejszym stopniu, pozostaje w rękach rdzennych przywódców; gedeelte – część, bestaat uit stammen – składa się z plemion, vorsten en vorstjes – książęta, opperheerschappy van Nederland – zwierzchnictwo Holandii, suzerein erkend hebben – uznali jako suzerena, rechtstreeksch bestuur – bezpośrednie zarządzanie, meer of minder mate gebleven – w większym lub mniejszym stopniu, handen van de ingeboren Hoofden – ręce rdzennych przywódców).

Een ander gedeelte, waartoe – met een zeer kleine, wellicht maar schynbare, uitzondering – geheel Java behoort, is rechtstreeks onderworpen aan Nederland. (Inna część, do której – z bardzo małym, być może tylko pozornym, wyjątkiem – należy cała Jawa, jest bezpośrednio podporządkowana Holandii; ander gedeelte – inna część, zeer kleine, wellicht maar schynbare, uitzondering – bardzo mały, być może tylko pozorny, wyjątek, geheel Java behoort – cała Jawa, rechtstreeks onderworpen aan Nederland – bezpośrednio podporządkowana Holandii).

Van cyns of schatting of bondgenootschap is hier geen spraak. (Nie ma mowy o podatkach, daninach ani sojuszach; cyns of schatting of bondgenootschap – podatki, daniny ani sojusze, geen spraak – nie ma mowy).

De Javaan is nederlandsch onderdaan. (Jawajczyk jest holenderskim poddanym; Javaan – Jawajczyk, nederlandsch onderdaan – holenderski poddany).

De Koning van Nederland is zyn koning. (Król Holandii jest jego królem; Koning van Nederland – król Holandii, zyn koning – jego król).

De afstammelingen zyner vorige vorsten en heeren zyn nederlandsche beambten. (Potomkowie jego dawnych książąt i panów są holenderskimi urzędnikami; afstammelingen zyner vorige vorsten en heeren – potomkowie jego dawnych książąt i panów, nederlandsche beambten – holenderscy urzędnicy).

Ze worden aangesteld, verplaatst, bevorderd, door den Gouverneur-generaal die in-naam van den Koning regeert. (Są mianowani, przenoszeni, awansowani przez gubernatora generalnego, który rządzi w imieniu króla; aangesteld – mianowani, verplaatst – przenoszeni, bevorderd – awansowani, Gouverneur-generaal – gubernator generalny, in-naam van den Koning regeert – rządzi w imieniu króla).

De misdadiger wordt veroordeeld en gevonnist naar een wet die van 's Gravenhage is uitgegaan. (Przestępca jest osądzany i skazywany zgodnie z prawem, które pochodzi z Hagi; misdadiger – przestępca, veroordeeld en gevonnist – osądzany i skazywany, wet die van 's Gravenhage is uitgegaan – prawo, które pochodzi z Hagi).

De belasting die de Javaan opbrengt, vloeit in de schatkist van Nederland. (Podatek, który płaci Jawajczyk, trafia do skarbca Holandii; belasting die de Javaan opbrengt – podatek, który płaci Jawajczyk, schatkist van Nederland – skarbiec Holandii).

Van dit gedeelte slechts der nederlandsche bezittingen, dat alzoo inderdaad deel uitmaakt van het Koningryk der Nederlanden, zal in deze bladen hoofdzakelyk sprake zyn. (Z tej części tylko holenderskich posiadłości, która faktycznie stanowi część Królestwa Niderlandów, będzie głównie mowa na tych stronach; nederlandsche bezittingen – holenderskie posiadłości, deel uitmaakt van het Koningryk der Nederlanden – stanowi część Królestwa Niderlandów, zal in deze bladen hoofdzakelyk sprake zyn – będzie głównie mowa na tych stronach).

Den Gouverneur-generaal staat een Raad ter-zyde, die echter op zyn besluiten geen beslissenden invloed heeft. (Gubernator generalny ma Radę u swojego boku, która jednak nie ma decydującego wpływu na jego decyzje; Gouverneur-generaal – gubernator generalny, staat een Raad ter-zyde – ma Radę u swojego boku, geen beslissenden invloed heeft – nie ma decydującego wpływu).

Te Batavia zyn de onderscheidene bestuurstakken verdeeld in ‘departementen’ aan welker hoofd Direkteuren geplaatst zyn, die den schakel uitmaken tusschen het opperbestuur van den Gouverneur-generaal en de Residenten in de provincien. (W Batavii różne działy administracyjne są podzielone na 'departamenty', na czele których stoją Dyrektorzy, którzy stanowią ogniwo między zarządem Gubernatora Generalnego a Rezydentami w prowincjach; Batavia – Batavia, onderscheidene bestuurstakken – różne działy administracyjne, ‘departementen’ – 'departamenty', welker hoofd Direkteuren – na czele których Dyrektorzy, de Residenten in de provincien – Rezydenci w prowincjach).

By behandeling evenwel der zaken van politieken aard, wenden zich deze beambten rechtstreeks tot den Gouverneur-generaal. (Jednak w sprawach politycznych urzędnicy ci zwracają się bezpośrednio do Gubernatora Generalnego; politieken aard – sprawy polityczne, wenden zich rechtstreeks tot – zwracają się bezpośrednio do, Gouverneur-generaal – Gubernator Generalny).

De benaming Resident is herkomstig uit den tyd toen Nederland nog slechts middellyk als leenheer de bevolking beheerschte, en zich aan de hoven der nog regeerende Vorsten door Residenten liet vertegenwoordigen. (Nazwa Rezydent pochodzi z czasów, gdy Holandia kontrolowała ludność jedynie pośrednio jako senior feudalny i reprezentowała się na dworach jeszcze panujących Książąt przez Rezydentów; benaming Resident – nazwa Rezydent, herkomstig uit den tyd – pochodzi z czasów, Nederland – Holandia, middellyk als leenheer – pośrednio jako senior feudalny, de bevolking beheerschte – kontrolowała ludność, regeerende Vorsten – panujący Książęta, Residenten – Rezydenci).

Die Vorsten bestaan niet meer, en de residenten zyn, als gewestelyke Gouverneurs of Praefecten, bestuurders van landschappen geworden. (Ci Książęta już nie istnieją, a rezydenci stali się, jako gubernatorzy prowincji lub prefekci, zarządcami regionów; Vorsten bestaan niet meer – Książęta już nie istnieją, residenten – rezydenci, gewestelyke Gouverneurs of Praefecten – gubernatorzy prowincji lub prefekci, bestuurders van landschappen geworden – stali się zarządcami regionów).

Hun werkkring is veranderd, doch de naam is gebleven. (Ich zakres obowiązków się zmienił, ale nazwa pozostała; werkkring is veranderd – zakres obowiązków się zmienił, de naam is gebleven – nazwa pozostała).

Het zyn deze residenten, die eigenlyk het nederlandsch gezag tegenover de javaansche bevolking vertegenwoordigen. (To właśnie ci rezydenci faktycznie reprezentują władzę holenderską wobec ludności jawajskiej; residenten – rezydenci, nederlandsch gezag – władza holenderska, javaansche bevolking – ludność jawajska, vertegenwoordigen – reprezentują).

Het volk kent noch den Gouverneur-generaal, noch de Raden van Indie, noch de Direkteuren te Batavia. (Ludność nie zna ani Gubernatora Generalnego, ani Rad Indii, ani Dyrektorów w Batavii; het volk – ludność, noch den Gouverneur-generaal – ani Gubernatora Generalnego, Raden van Indie – Rady Indii, Direkteuren te Batavia – Dyrektorzy w Batavii).

Het kent slechts den Resident, en de beambten die onder hem het besturen. (Zna tylko Rezydenta i urzędników, którzy pod jego kierownictwem zarządzają; kent slechts den Resident – zna tylko Rezydenta, beambten die onder hem het besturen – urzędnicy, którzy pod jego kierownictwem zarządzają).

Een dusdanige residentie – er zyn er, die byna een millioen zielen bevatten – is verdeeld in drie, vier of vyf afdeelingen of regentschappen, aan welker hoofd Adsistent-Residenten geplaatst zyn. (Taka rezydencja – są takie, które liczą prawie milion dusz – jest podzielona na trzy, cztery lub pięć oddziałów lub regencji, na czele których stoją Asystenci Rezydenta; dusdanige residentie – taka rezydencja, byna een millioen zielen bevatten – liczą prawie milion dusz, verdeeld in drie, vier of vyf afdeelingen of regentschappen – podzielona na trzy, cztery lub pięć oddziałów lub regencji, aan welker hoofd Adsistent-Residenten geplaatst zyn – na czele których stoją Asystenci Rezydenta).

Onder dezen weder wordt het bestuur uitgeoefend door kontroleurs, opzieners en een tal van andere beambten die noodig zyn voor de inning der belastingen, voor het toezicht over den landbouw, voor het oprichten van gebouwen, voor de waterstaatswerken, voor de policie en voor het rechtswezen. (Pod nimi zarząd jest sprawowany przez kontrolerów, nadzorców i wielu innych urzędników, którzy są potrzebni do poboru podatków, nadzoru nad rolnictwem, budowy budynków, prac hydrotechnicznych, policji i wymiaru sprawiedliwości; onder dezen weder – pod nimi, het bestuur uitgeoefend door kontroleurs, opzieners en een tal van andere beambten – zarząd jest sprawowany przez kontrolerów, nadzorców i wielu innych urzędników, noodig zyn voor de inning der belastingen – potrzebni do poboru podatków, toezicht over den landbouw – nadzór nad rolnictwem, oprichten van gebouwen – budowy budynków, waterstaatswerken – prace hydrotechniczne, policie – policja, rechtswezen – wymiar sprawiedliwości).

In elke afdeeling staat een inlandsch hoofd van hoogen rang met den titel van Regent, den adsistent-resident ter-zyde. (W każdej sekcji jest miejscowy szef wysokiej rangi z tytułem Regenta, który stoi obok asystenta rezydenta; in elke afdeeling – w każdej sekcji, inlandsch hoofd van hoogen rang – miejscowy szef wysokiej rangi, titel van Regent – tytuł Regenta, adsistent-resident ter-zyde – stoi obok asystenta rezydenta).

Zoodanig Regent, hoewel zyn verhouding tot het bestuur en zyn werkkring geheel die is van een bezoldigd beambte, behoort altyd tot den hoogen adel des lands, en dikwyls tot de familie der vorsten die vroeger in dat landschap of in de nabuurschap onafhankelyk geregeerd hebben. (Taki Regent, chociaż jego stosunek do zarządu i zakres obowiązków jest całkowicie taki jak urzędnika na pensji, zawsze należy do wysokiej szlachty kraju i często do rodziny książąt, którzy wcześniej rządzili niezależnie w tym regionie lub sąsiedztwie; Zoodanig Regent – Taki Regent, zyn verhouding tot het bestuur – jego stosunek do zarządu, zyn werkkring – zakres obowiązków, bezoldigd beambte – urzędnik na pensji, den hoogen adel des lands – wysoka szlachta kraju, familie der vorsten – rodzina książąt, onafhankelyk geregeerd hebben – rządzili niezależnie).

Zeer staatkundig wordt alzoo gebruik gemaakt van hun alouden feodalen invloed – die in Azie over 't geheel van groot gewicht is, en by de meeste stammen als punt van godsdienst wordt aangemerkt – dewyl door het benoemen dezer hoofden tot beambten, een hierarchie wordt geschapen, aan welker spits het nederlandsch gezag staat, dat door den Gouverneur-generaal wordt uitgeoefend. (Bardzo politycznie wykorzystuje się ich dawny feudalny wpływ – który w Azji jest w ogóle bardzo ważny i w większości plemion uważany jest za punkt religijny – ponieważ mianując tych przywódców urzędnikami, tworzy się hierarchia, na czele której stoi władza holenderska, sprawowana przez Gubernatora Generalnego; Zeer staatkundig – Bardzo politycznie, gebruik gemaakt van hun alouden feodalen invloed – wykorzystuje się ich dawny feudalny wpływ, in Azie over 't geheel van groot gewicht is – w Azji jest w ogóle bardzo ważny, by de meeste stammen als punt van godsdienst wordt aangemerkt – w większości plemion uważany jest za punkt religijny, benoemen dezer hoofden tot beambten – mianując tych przywódców urzędnikami, hierarchie wordt geschapen – tworzy się hierarchia, nederlandsch gezag – władza holenderska, Gouverneur-generaal – Gubernator Generalny).

Er is niets nieuws onder de zon. (Nie ma nic nowego pod słońcem; niets nieuws onder de zon – nic nowego pod słońcem).

Werden niet de Ryks-, Mark-, Gau-, en Burggraven van het duitsche Ryk evenzoo door den Keizer aangesteld, en meestal gekozen uit de Baronnen? (Czyż nie tak samo mianowani byli hrabiowie Rzeszy, markizowie, graafowie i burmistrzowie Rzeszy Niemieckiej przez Cesarza, i zazwyczaj wybierani spośród baronów?; Ryks-, Mark-, Gau-, en Burggraven van het duitsche Ryk – hrabiowie Rzeszy, markizowie, graafowie i burmistrzowie Rzeszy Niemieckiej, evenzoo door den Keizer aangesteld – mianowani przez Cesarza, meestal gekozen uit de Baronnen – zazwyczaj wybierani spośród baronów).

Zonder uitweiding over den oorsprong des adels, die geheel in de natuur ligt, wensch ik toch plaats te geven aan de opmerking hoe in òns werelddeel en ginds in 't verre Indie, dezelfde oorzaken dezelfde gevolgen hadden. (Bez rozwodzenia się nad pochodzeniem szlachty, które całkowicie leży w naturze, chciałbym jednak zwrócić uwagę na to, jak na naszym kontynencie i tam w dalekich Indiach te same przyczyny miały te same skutki; uitweiding over den oorsprong des adels – rozwodzenie się nad pochodzeniem szlachty, geheel in de natuur ligt – całkowicie leży w naturze, wensch ik toch plaats te geven aan de opmerking – chciałbym jednak zwrócić uwagę, òns werelddeel – nasz kontynent, 't verre Indie – dalekie Indie, dezelfde oorzaken dezelfde gevolgen hadden – te same przyczyny miały te same skutki).

Een land moet op verren afstand geregeerd worden, en hiertoe zyn beambten noodig, die 't centraal gezag vertegenwoordigen. (Krajem trzeba zarządzać z daleka i do tego potrzebni są urzędnicy, którzy reprezentują władzę centralną; op verren afstand geregeerd worden – zarządzać z daleka, beambten noodig – potrzebni urzędnicy, centraal gezag vertegenwoordigen – reprezentować władzę centralną).

Onder het stelsel van militaire willekeur, kozen de Romeinen hiertoe de Praefecten, in den aanvang gewoonlyk de bevelhebbers der legioenen die 't bedoelde land hadden ten-onder gebracht. (W systemie militarnej samowoli Rzymianie wybierali do tego Prefektów, zazwyczaj dowódców legionów, którzy podbili dany kraj; stelsel van militaire willekeur – system militarnej samowoli, kozen de Romeinen hiertoe de Praefecten – Rzymianie wybierali do tego Prefektów, bevelhebbers der legioenen – dowódcy legionów, bedoelde land hadden ten-onder gebracht – podbili dany kraj).

Zulke landstreken bleven dan ook: provincien, dat is: wingewesten. (Takie regiony pozostawały prowincjami, czyli krajami podbitymi; landstreken – regiony, provincien – prowincje, wingewesten – kraje podbite).

Maar toen later het centraal gezag des duitschen Ryks behoefte voelde, eenig ver gelegen volk aan zich te binden op andere wyze dan door stoffelyk overwicht alleen, zoodra een verwyderde streek werd beschouwd als door gelykheid in afkomst, taal en gewoonten tot het Ryk te behooren, deed zich de noodzakelykheid gevoelen, iemand met de leiding der zaken te belasten, die in dat land te-huis behoorde niet alleen, maar door zyn stand boven zyn medeburgers in die streken verheven was, opdat de gehoorzaamheid aan de bevelen des Keizers, gemakkelyk werde door de samengaande neiging tot onderwerping aan hem die met de uitvoering dezer bevelen belast was. (Jednak później, gdy władza centralna Cesarstwa Niemieckiego poczuła potrzebę związania ze sobą odległych ludów w inny sposób niż tylko przez przewagę materialną, gdy tylko odległy region został uznany za należący do Cesarstwa ze względu na wspólne pochodzenie, język i zwyczaje, pojawiła się konieczność powierzenia kierowania sprawami komuś, kto nie tylko był rodowitym mieszkańcem tego kraju, ale także przewyższał swoich współobywateli w tych regionach pozycją, aby posłuszeństwo wobec rozkazów Cesarza było łatwe dzięki wspólnej chęci podporządkowania się temu, kto został obarczony wykonaniem tych rozkazów; centraal gezag des duitschen Ryks – władza centralna Cesarstwa Niemieckiego, eenig ver gelegen volk – odległe ludy, aan zich te binden – związania ze sobą, stoffelyk overwicht – przewaga materialna, verwyderde streek – odległy region, door gelykheid in afkomst, taal en gewoonten – wspólne pochodzenie, język i zwyczaje, leiding der zaken – kierowanie sprawami, iemand met de leiding der zaken te belasten – powierzenia kierowania sprawami komuś, in dat land te-huis behoorde – rodowity mieszkaniec tego kraju, stand boven zyn medeburgers – przewyższał swoich współobywateli, de gehoorzaamheid aan de bevelen des Keizers – posłuszeństwo wobec rozkazów Cesarza, samengaande neiging tot onderwerping – wspólna chęć podporządkowania się, de uitvoering dezer bevelen belast was – wykonanie tych rozkazów).

Hierdoor werden dan tevens geheel of gedeeltelyk de uitgaven vermeden, voor een staand leger ten-laste der algemeene staatskas, of, zooals meestal geschiedde, ten-laste van de gewesten zelf, die door zoodanig leger moesten bewaakt worden. (W ten sposób unikano również całkowicie lub częściowo wydatków na stałą armię obciążających ogólny skarbiec państwa, lub, jak to zwykle bywało, na koszt samych regionów, które musiały być strzeżone przez taką armię; uitgaven vermeden – unikano wydatków, staand leger – stała armia, ten-laste der algemeene staatskas – obciążających ogólny skarbiec państwa, ten-laste van de gewesten zelf – na koszt samych regionów, zoodanig leger moesten bewaakt worden – musiały być strzeżone przez taką armię).

Zoo werden de eerste Graven gekozen uit de Baronnen des lands, en strikt genomen is dus 't woord graaf geen adellyke titel, doch slechts de benaming van een met zeker ambt belasten persoon. (Tak więc pierwsi Hrabowie byli wybierani spośród Baronów kraju, a ściśle rzecz biorąc, słowo hrabia nie jest tytułem szlacheckim, ale jedynie określeniem osoby obarczonej pewnym urzędem; eerste Graven – pierwsi Hrabowie, gekozen uit de Baronnen des lands – wybierani spośród Baronów kraju, 't woord graaf – słowo hrabia, geen adellyke titel – nie jest tytułem szlacheckim, benaming van een met zeker ambt belasten persoon – określenie osoby obarczonej pewnym urzędem).

Ik geloof dan ook dat in de middeleeuwen de meening gold, dat de duitsche Keizer wel 't recht had, graven, d.i. landschapsbestuurders, en hertogen, d.i. heiraanvoerders, te benoemen, doch dat de Baronnen beweerden, wat hun geboorte aangaat, aan den Keizer gelyk te zyn en alleen van God aftehangen, behoudens de verplichting den Keizer te dienen, voor-zoo-ver deze met hun toestemming, en uit hun midden gekozen was. (Uważam zatem, że w średniowieczu panowało przekonanie, iż cesarz niemiecki miał prawo mianować hrabiów, tj. zarządców regionów, i książąt, tj. dowódców wojskowych, ale baronowie twierdzili, że z urodzenia są równi cesarzowi i zależą tylko od Boga, z obowiązkiem służenia cesarzowi, o ile został wybrany za ich zgodą i spośród nich; middeleeuwen – średniowiecze, meening gold – panowało przekonanie, duitsche Keizer – cesarz niemiecki, graven – hrabiów, landschapsbestuurders – zarządców regionów, hertogen – książąt, heiraanvoerders – dowódców wojskowych, baronnen – baronowie, hun geboorte aangaat – z urodzenia, den Keizer gelyk te zyn – równi cesarzowi, alleen van God aftehangen – zależą tylko od Boga, verplichting den Keizer te dienen – obowiązkiem służenia cesarzowi, met hun toestemming – za ich zgodą, uit hun midden gekozen was – spośród nich).