Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej

Is het dus niet een pure leugen, als de veldheer de prinses vragend aanziet, om te weten wat ze doen wil na 't poortsluiten? (Czy to nie jest czyste kłamstwo, gdy dowódca patrzy pytająco na księżniczkę, aby wiedzieć, co chce zrobić po zamknięciu bramy?; is het dus niet een pure leugen – czy to nie jest czyste kłamstwo, als de veldheer de prinses vragend aanziet – gdy dowódca patrzy pytająco na księżniczkę, om te weten wat ze doen wil na 't poortsluiten – aby wiedzieć, co chce zrobić po zamknięciu bramy).

Nog-eens: als 't mensch nu eens lust had gehad te gaan slapen, in plaats van iets te ontblooten? (Jeszcze raz: co jeśli osoba miałaby ochotę pójść spać, zamiast coś odkryć?; nog-eens – jeszcze raz, als 't mensch nu eens lust had gehad – co jeśli osoba miałaby ochotę, te gaan slapen – pójść spać, in plaats van iets te ontblooten – zamiast coś odkryć).

Alles leugens! (Wszystko kłamstwa!; alles leugens – wszystko kłamstwa).

En dan die beloonde deugd! O, o, o! (I ta nagrodzona cnota! O, o, o!; en dan die beloonde deugd – i ta nagrodzona cnota, o, o, o – o, o, o).

Ik ben sedert zeventien jaren makelaar in koffi – Lauriergracht, No 37 – en heb dus al zoo-iets by-gewoond, maar het stuit my altyd vreeselyk, als ik de goede lieve waarheid zóó zie verdraaien. (Od siedemnastu lat jestem maklerem kawowym – Lauriergracht nr 37 – i widziałem coś takiego, ale zawsze mnie to przeraża, gdy widzę, jak dobra, kochana prawda jest tak zniekształcana; ik ben sedert zeventien jaren makelaar in koffi – od siedemnastu lat jestem maklerem kawowym, Lauriergracht, No 37 – Lauriergracht nr 37, en heb dus al zoo-iets by-gewoond – i widziałem coś takiego, maar het stuit my altyd vreeselyk – ale zawsze mnie to przeraża, als ik de goede lieve waarheid zóó zie verdraaien – gdy widzę, jak dobra, kochana prawda jest tak zniekształcana).

Beloonde deugd? (Nagrodzona cnota?; beloonde deugd – nagrodzona cnota).

Is 't niet om van de deugd een handelsartikel te maken? (Czy nie chodzi o to, by cnotę uczynić towarem handlowym?; is 't niet om van de deugd een handelsartikel te maken – czy nie chodzi o to, by cnotę uczynić towarem handlowym).

Het is zoo niet in de wereld, en 't is goed dat het niet zoo is. (Tak nie jest na świecie i dobrze, że tak nie jest; het is zoo niet in de wereld – tak nie jest na świecie, en 't is goed dat het niet zoo is – i dobrze, że tak nie jest).

Want waar bleef de verdienste, als de deugd beloond werd? (Bo gdzie byłaby zasługa, gdyby cnota była nagradzana?; want waar bleef de verdienste – bo gdzie byłaby zasługa, als de deugd beloond werd – gdyby cnota była nagradzana).

Waartoe dus die infame leugens altyd voorgewend? (Dlaczego więc zawsze udaje się te haniebne kłamstwa?; waartoe dus die infame leugens altyd voorgewend – dlaczego więc zawsze udaje się te haniebne kłamstwa).

Daar is by-voorbeeld Lukas, onze pakhuisknecht, die reeds by den vader van Last & Co heeft gewerkt – de firma was toen Last & Meyer, maar de Meyers zyn er lang uit – dàt was dan toch wel een deugdzaam man. (Weźmy na przykład Lukasa, naszego magazyniera, który pracował już u ojca Last & Co – firma nazywała się wtedy Last & Meyer, ale Meyerowie od dawna nie mają z nią nic wspólnego – to był cnotliwy człowiek; daar is by-voorbeeld Lukas – weźmy na przykład Lukasa, onze pakhuisknecht – naszego magazyniera, die reeds by den vader van Last & Co heeft gewerkt – który pracował już u ojca Last & Co, de firma was toen Last & Meyer – firma nazywała się wtedy Last & Meyer, maar de Meyers zyn er lang uit – ale Meyerowie od dawna nie mają z nią nic wspólnego, dàt was dan toch wel een deugdzaam man – to był cnotliwy człowiek).

Geen boon kwam er ooit te-kort, hy ging stipt naar de kerk, en drinken deed hy niet. (Nigdy nie brakowało żadnej fasoli, regularnie chodził do kościoła i nie pił; geen boon kwam er ooit te-kort – nigdy nie brakowało żadnej fasoli, hy ging stipt naar de kerk – regularnie chodził do kościoła, en drinken deed hy niet – i nie pił).

Als myn schoonvader te Driebergen was, bewaarde hy het huis, en de kas, en alles. (Kiedy mój teść był w Driebergen, pilnował domu, kasy i wszystkiego; als myn schoonvader te Driebergen was – kiedy mój teść był w Driebergen, bewaarde hy het huis, en de kas, en alles – pilnował domu, kasy i wszystkiego).

Eens heeft hy aan de Bank zeventien gulden te veel ontvangen, en, hy bracht ze terug. (Pewnego razu otrzymał od Banku siedemnaście guldenów za dużo i oddał je; eens heeft hy aan de Bank zeventien gulden te veel ontvangen – pewnego razu otrzymał od Banku siedemnaście guldenów za dużo, en, hy bracht ze terug – i oddał je).

Hy is nu oud en jichtig, en kan niet meer dienen. (Jest teraz stary i chory na dnę, i nie może już służyć; hy is nu oud en jichtig – jest teraz stary i chory na dnę, en kan niet meer dienen – i nie może już służyć).

Nu heeft hy niets, want er gaat veel by ons om, en we hebben jong volk noodig. (Teraz nie ma nic, bo u nas dużo się dzieje, a my potrzebujemy młodych ludzi; nu heeft hy niets – teraz nie ma nic, want er gaat veel by ons om – bo u nas dużo się dzieje, en we hebben jong volk noodig – a my potrzebujemy młodych ludzi).

Welnu, ik houd dien Lukas voor zeer deugdzaam, maar wordt hy nu beloond? (Cóż, uważam Lukasa za bardzo cnotliwego, ale czy teraz jest nagradzany?; welnu, ik houd dien Lukas voor zeer deugdzaam – cóż, uważam Lukasa za bardzo cnotliwego, maar wordt hy nu beloond – ale czy teraz jest nagradzany).

Komt er een prins die hem diamanten geeft, of een fee die hem boterhammen smeert? (Czy przychodzi książę, który daje mu diamenty, albo wróżka, która smaruje mu kanapki?; komt er een prins die hem diamanten geeft – czy przychodzi książę, który daje mu diamenty, of een fee die hem boterhammen smeert – albo wróżka, która smaruje mu kanapki).

Waarachtig niet! (Na pewno nie!; waarachtig niet – na pewno nie).

Hy is arm, en blyft arm, en dit moet ook zoo wezen. (Jest biedny i pozostaje biedny, i tak powinno być; hy is arm – jest biedny, en blyft arm – i pozostaje biedny, en dit moet ook zoo wezen – i tak powinno być).

Ik kan hem niet helpen – want we hebben jong volk noodig, omdat er zooveel by ons omgaat – maar al kon ik, waar bleef zyn verdienste, als hy nu op zyn ouden dag een gemakkelyk leven leiden kon? (Nie mogę mu pomóc – bo potrzebujemy młodych ludzi, ponieważ u nas dużo się dzieje – ale nawet gdybym mógł, gdzie byłaby jego zasługa, gdyby teraz na starość mógł wieść wygodne życie?; ik kan hem niet helpen – nie mogę mu pomóc, want we hebben jong volk noodig – bo potrzebujemy młodych ludzi, omdat er zooveel by ons omgaat – ponieważ u nas dużo się dzieje, maar al kon ik – ale nawet gdybym mógł, waar bleef zyn verdienste – gdzie byłaby jego zasługa, als hy nu op zyn ouden dag een gemakkelyk leven leiden kon – gdyby teraz na starość mógł wieść wygodne życie).

Dan zouden alle pakhuisknechts wel deugdzaam worden, en iedereen, hetgeen Gods bedoeling niet wezen kan, omdat er dan geen byzondere belooning voor de braven overbleef hier-namaals. (Wtedy wszyscy magazynierzy i każdy inny byliby cnotliwi, co nie może być zamiarem Boga, ponieważ wtedy nie byłoby specjalnej nagrody dla dobrych ludzi w zaświatach; dan zouden alle pakhuisknechts wel deugdzaam worden – wtedy wszyscy magazynierzy byliby cnotliwi, en iedereen – i każdy inny, hetgeen Gods bedoeling niet wezen kan – co nie może być zamiarem Boga, omdat er dan geen byzondere belooning voor de braven overbleef hier-namaals – ponieważ wtedy nie byłoby specjalnej nagrody dla dobrych ludzi w zaświatach).

Maar op een tooneel verdraaien ze dat…alles leugens! (Ale na scenie to przekręcają… wszystko kłamstwa!; maar op een tooneel verdraaien ze dat – ale na scenie to przekręcają, alles leugens – wszystko kłamstwa).

Ik ben ook deugdzaam, maar vraag ik hiervoor belooning? (Też jestem cnotliwy, ale czy za to proszę o nagrodę?; ik ben ook deugdzaam – też jestem cnotliwy, maar vraag ik hiervoor belooning – ale czy za to proszę o nagrodę).

Als myn zaken goed gaan – en dit doen ze – als myn vrouw en kinderen gezond zyn, zoodat ik geen gemaal heb met dokter en apteker… (Jeśli moje sprawy idą dobrze – a tak jest – jeśli moja żona i dzieci są zdrowe, więc nie mam do czynienia z lekarzem i aptekarzem…; als myn zaken goed gaan – jeśli moje sprawy idą dobrze, en dit doen ze – a tak jest, als myn vrouw en kinderen gezond zyn – jeśli moja żona i dzieci są zdrowe, zoodat ik geen gemaal heb met dokter en apteker – więc nie mam do czynienia z lekarzem i aptekarzem).

als ik jaar-in jaar-uit een sommetje kan ter-zy leggen voor den ouden dag… (jeśli rok po roku mogę odkładać trochę pieniędzy na starość…; als ik jaar-in jaar-uit een sommetje kan ter-zy leggen – jeśli rok po roku mogę odkładać trochę pieniędzy, voor den ouden dag – na starość).

als Frits knap opgroeit, om later in myn plaats te komen als ik naar Driebergen ga… (jeśli Frits dobrze się rozwija, aby później mnie zastąpić, gdy pójdę do Driebergen…; als Frits knap opgroeit – jeśli Frits dobrze się rozwija, om later in myn plaats te komen – aby później mnie zastąpić, als ik naar Driebergen ga – gdy pójdę do Driebergen).

zie, dan ben ik heel tevreden. (Wtedy jestem bardzo zadowolony; zie, dan ben ik heel tevreden – wtedy jestem bardzo zadowolony).

Maar dit alles is een natuurlyk gevolg van de omstandigheden, en omdat ik op de zaken pas. (Ale to wszystko jest naturalnym wynikiem okoliczności i dlatego, że dbam o interesy; maar dit alles is een natuurlyk gevolg van de omstandigheden – ale to wszystko jest naturalnym wynikiem okoliczności, en omdat ik op de zaken pas – i dlatego, że dbam o interesy).

Voor myn deugd eisch ik niets. (Nie żądam niczego za moją cnotę; voor myn deugd eisch ik niets – nie żądam niczego za moją cnotę).

En dat ik toch deugdzaam bèn, blykt uit myn liefde voor de waarheid. (A to, że jestem cnotliwy, wynika z mojej miłości do prawdy; en dat ik toch deugdzaam bèn – a to, że jestem cnotliwy, blykt uit myn liefde voor de waarheid – wynika z mojej miłości do prawdy).

Deze is, na myn gehechtheid aan het geloof, myn hoofdneiging. (Jest to, po mojej przywiązaniu do wiary, moja główna skłonność; deze is, na myn gehechtheid aan het geloof – jest to, po mojej przywiązaniu do wiary, myn hoofdneiging – moja główna skłonność).

En ik wenschte dat ge hiervan overtuigd waart, lezer, omdat het de verontschuldiging is voor 't schryven van dit boek. (I chciałbym, abyś, czytelniku, był o tym przekonany, ponieważ jest to usprawiedliwienie dla napisania tej książki; en ik wenschte dat ge hiervan overtuigd waart, lezer – i chciałbym, abyś, czytelniku, był o tym przekonany, omdat het de verontschuldiging is voor 't schryven van dit boek – ponieważ jest to usprawiedliwienie dla napisania tej książki).

Een tweede neiging, die my even sterk als waarheidsliefde beheerscht, is de hartstocht voor myn vak. (Drugą skłonnością, która rządzi mną równie mocno jak miłość do prawdy, jest pasja do mojego zawodu; een tweede neiging, die my even sterk als waarheidsliefde beheerscht – drugą skłonnością, która rządzi mną równie mocno jak miłość do prawdy, is de hartstocht voor myn vak – jest pasja do mojego zawodu).

Ik ben namelyk makelaar in koffi, Lauriergracht No 37. (Jestem bowiem maklerem kawowym, Lauriergracht nr 37; ik ben namelyk makelaar in koffi – jestem bowiem maklerem kawowym, Lauriergracht No 37 – Lauriergracht nr 37).

Welnu, lezer, aan myn onkreukbare liefde voor de waarheid, en aan myn yver voor de zaken, hebt gy te danken dat deze bladen geschreven zyn. (Cóż, czytelniku, mojej nieskazitelnej miłości do prawdy i mojej gorliwości w interesach zawdzięczasz, że te strony zostały napisane; welnu, lezer – cóż, czytelniku, aan myn onkreukbare liefde voor de waarheid – mojej nieskazitelnej miłości do prawdy, en aan myn yver voor de zaken – i mojej gorliwości w interesach, hebt gy te danken dat deze bladen geschreven zyn – zawdzięczasz, że te strony zostały napisane).

Ik zal u vertellen hoe dit is toegegaan. (Opowiem ci, jak do tego doszło; ik zal u vertellen hoe dit is toegegaan – opowiem ci, jak do tego doszło).

Daar ik nu voor 't oogenblik afscheid van u neem – ik moet naar de beurs – noodig ik u straks op een tweede hoofdstuk. (Ponieważ teraz chwilowo się z tobą żegnam – muszę iść na giełdę – zapraszam cię później na drugi rozdział; daar ik nu voor 't oogenblik afscheid van u neem – ponieważ teraz chwilowo się z tobą żegnam, ik moet naar de beurs – muszę iść na giełdę, noodig ik u straks op een tweede hoofdstuk – zapraszam cię później na drugi rozdział).

Tot weerziens dus! (Do zobaczenia zatem!; tot weerziens dus – do zobaczenia zatem).

Eilieve, steek het by u… 't is een kleine moeite… het kan te-pas komen… ei zie, daar is het: een adreskaartje! (Proszę, weź to ze sobą… to mały wysiłek… może się przydać… o, zobacz, tu jest: wizytówka!; eilieve, steek het by u – proszę, weź to ze sobą, 't is een kleine moeite – to mały wysiłek, het kan te-pas komen – może się przydać, ei zie, daar is het: een adreskaartje – o, zobacz, tu jest: wizytówka).

Die Co ben ik, sedert de Meyers er uit zyn… de oude Last is myn schoonvader. (Jestem Co, odkąd Meyers odeszli… stary Last to mój teść; die Co ben ik – jestem Co, sedert de Meyers er uit zyn – odkąd Meyers odeszli, de oude Last is myn schoonvader – stary Last to mój teść).

Rozdział 2: Decyzja o napisaniu książki

Tweede hoofdstuk

Het was slap op de beurs, maar de voorjaarsveiling zal 't wel goed maken. (Było mało ruchu na giełdzie, ale wiosenna aukcja na pewno to naprawi; het – to, was – było, slap – mało ruchu, op de beurs – na giełdzie, maar – ale, de voorjaarsveiling – wiosenna aukcja, zal 't wel goed maken – na pewno to naprawi).

Denk niet dat er niets by ons omgaat. By Busselinck & Waterman is 't nog slapper. (Nie myśl, że u nas nic się nie dzieje. U Busselinck & Waterman jest jeszcze gorzej; denk niet – nie myśl, dat er niets by ons omgaat – że u nas nic się nie dzieje, by – u, Busselinck & Waterman – Busselinck & Waterman, is 't nog slapper – jest jeszcze gorzej).

Een vreemde wereld! Men woont zoo iets by, als men zoo'n twintig jaren de beurs bezoekt. (Dziwny świat! Takie rzeczy się widzi, kiedy się przez około dwadzieścia lat odwiedza giełdę; een vreemde wereld – dziwny świat, men woont zoo iets by – takie rzeczy się widzi, als men zoo'n twintig jaren de beurs bezoekt – kiedy się przez około dwadzieścia lat odwiedza giełdę).

Verbeeld u dat ze daar getracht hebben – Busselinck & Waterman, meen ik – my Ludwig Stern aftenemen. (Wyobraź sobie, że próbowali tam – mam na myśli Busselinck & Waterman – odebrać mi Ludwiga Sterna; verbeeld u dat ze daar getracht hebben – wyobraź sobie, że próbowali tam, Busselinck & Waterman, meen ik – mam na myśli Busselinck & Waterman, my Ludwig Stern aftenemen – odebrać mi Ludwiga Sterna).

Daar ik niet weet of gy aan de beurs bekend zyt, wil ik u even zeggen dat Stern een eerst huis is in koffi te Hamburg, dat altyd door Last & Co is bediend geworden. (Ponieważ nie wiem, czy jesteś zaznajomiony z giełdą, chciałbym ci powiedzieć, że Stern to pierwsza firma kawowa w Hamburgu, która zawsze była obsługiwana przez Last & Co; daar ik niet weet of gy aan de beurs bekend zyt – ponieważ nie wiem, czy jesteś zaznajomiony z giełdą, wil ik u even zeggen – chciałbym ci powiedzieć, dat Stern een eerst huis is in koffi te Hamburg – że Stern to pierwsza firma kawowa w Hamburgu, dat altyd door Last & Co is bediend geworden – która zawsze była obsługiwana przez Last & Co).

Heel toevallig kwam ik daar achter… ik meen achter de knoeiery van Busselinck & Waterman. (Bardzo przypadkowo odkryłem… mam na myśli przekręt Busselinck & Waterman; heel toevallig – bardzo przypadkowo, kwam ik daar achter – odkryłem to, ik meen achter de knoeiery van Busselinck & Waterman – mam na myśli przekręt Busselinck & Waterman).

Zy zouden een kwart procent van de courtage laten vallen – onderkruipers zyn het, anders niet! – en zie nu eens wat ik gedaan heb om dien slag afteweren. (Zniżyliby prowizję o ćwierć procent – to oszuści, nic więcej! – i zobacz, co zrobiłem, aby odeprzeć ten cios; zy zouden een kwart procent van de courtage laten vallen – zniżyliby prowizję o ćwierć procent, onderkruipers zyn het, anders niet – to oszuści, nic więcej, en zie nu eens wat ik gedaan heb om dien slag afteweren – i zobacz, co zrobiłem, aby odeprzeć ten cios).

Een ander in myn plaats had misschien aan Ludwig Stern geschreven dat hy ook wat zou laten vallen, dat hy hoopte op konsideratie om de langdurige diensten van Last & Co… (Ktoś inny na moim miejscu może napisałby do Ludwiga Sterna, że również trochę obniży, mając nadzieję na uznanie za długotrwałe usługi Last & Co…; een ander in myn plaats had misschien aan Ludwig Stern geschreven – ktoś inny na moim miejscu może napisałby do Ludwiga Sterna, dat hy ook wat zou laten vallen – że również trochę obniży, dat hy hoopte op konsideratie om de langdurige diensten van Last & Co – mając nadzieję na uznanie za długotrwałe usługi Last & Co).

Ik heb uitgerekend dat de firma, sedert ruim vyftig jaren, vier ton aan Stern verdiend heeft. (Wyliczyłem, że firma, od ponad pięćdziesięciu lat, zarobiła cztery tony na Sternie; ik heb uitgerekend dat de firma – wyliczyłem, że firma, sedert ruim vyftig jaren – od ponad pięćdziesięciu lat, vier ton aan Stern verdiend heeft – zarobiła cztery tony na Sternie).

Die konnexie dateert van 't kontinentaal stelsel, toen wy de koloniale waren insmokkelden van Helgoland. (Ta znajomość sięga systemu kontynentalnego, kiedy przemycaliśmy towary kolonialne z Helgolandu; die konnexie dateert van 't kontinentaal stelsel – ta znajomość sięga systemu kontynentalnego, toen wy de koloniale waren insmokkelden van Helgoland – kiedy przemycaliśmy towary kolonialne z Helgolandu).

Ja, wie weet wat 'n ander al zoo zou geschreven hebben. (Tak, kto wie, co jeszcze ktoś inny by napisał; ja, wie weet wat 'n ander al zoo zou geschreven hebben – tak, kto wie, co jeszcze ktoś inny by napisał).

Maar neen, onderkruipen doe ik niet. (Ale nie, nie oszukuję; maar neen – ale nie, onderkruipen doe ik niet – nie oszukuję).

Ik ben naar Polen gegaan, liet me pen en papier geven, en schreef: (Pojechałem do Polski, kazałem sobie dać pióro i papier, i napisałem; ik ben naar Polen gegaan – pojechałem do Polski, liet me pen en papier geven – kazałem sobie dać pióro i papier, en schreef – i napisałem).

Dat de groote uitbreiding die onze zaken den laatsten tyd genomen hadden, vooral door de vele geëerde orders uit Noord-Duitschland… (Że duży rozwój, jaki nasze interesy ostatnio przybrały, zwłaszcza dzięki wielu cenionym zamówieniom z Północnych Niemiec…; dat de groote uitbreiding – że duży rozwój, die onze zaken den laatsten tyd genomen hadden – jaki nasze interesy ostatnio przybrały, vooral door de vele geëerde orders uit Noord-Duitschland – zwłaszcza dzięki wielu cenionym zamówieniom z Północnych Niemiec).

't Is de zuivere waarheid! (To czysta prawda!; 't is de zuivere waarheid – to czysta prawda).

Dat die uitbreiding eenige vermeerdering van ons personeel noodzakelyk maakte. (Że ten rozwój wymagał pewnego zwiększenia naszego personelu; dat die uitbreiding – że ten rozwój, eenige vermeerdering van ons personeel noodzakelyk maakte – wymagał pewnego zwiększenia naszego personelu).

't Is de waarheid! Gister-avend nog was de boekhouder na elven op 't kantoor, om zyn bril te zoeken. (To prawda! Wczoraj wieczorem księgowy jeszcze po jedenastej szukał na biurku swoich okularów; 't is de waarheid – to prawda, gister-avend nog – wczoraj wieczorem, was de boekhouder na elven op 't kantoor – księgowy jeszcze po jedenastej był w biurze, om zyn bril te zoeken – aby szukać swoich okularów).

Dat vooral zich de behoefte deed gevoelen aan fatsoenlyke, welopgevoede jongelieden, voor de korrespondentie in het duitsch. (Że przede wszystkim odczuwano potrzebę porządnych, dobrze wychowanych młodych ludzi do korespondencji po niemiecku; dat vooral zich de behoefte deed gevoelen – że przede wszystkim odczuwano potrzebę, aan fatsoenlyke, welopgevoede jongelieden – porządnych, dobrze wychowanych młodych ludzi, voor de korrespondentie in het duitsch – do korespondencji po niemiecku).

Dat wel-is-waar veel duitsche jongelingen, in Amsterdam aanwezig, hiertoe de vereischte bekwaamheden bezaten, maar dat een huis dat zich respekteert… (Że wprawdzie wielu młodych Niemców, obecnych w Amsterdamie, posiadało do tego wymagane kwalifikacje, ale że dom, który się szanuje…; dat wel-is-waar veel duitsche jongelingen – że wprawdzie wielu młodych Niemców, in Amsterdam aanwezig – obecnych w Amsterdamie, hiertoe de vereischte bekwaamheden bezaten – posiadało do tego wymagane kwalifikacje, maar dat een huis dat zich respekteert – ale że dom, który się szanuje…).

't Is de zuivere waarheid! (To czysta prawda!; 't is de zuivere waarheid – to czysta prawda).

By de toenemende ligtzinnigheid en onzedelykheid onder de jeugd, by het dagelyks aangroeien van het getal fortuinzoekers, en met het oog op de noodzakelykheid om soliditeit van gedrag, hand-aan-hand te doen gaan met soliditeit in de uitvoering van de gegeven orders… (Przy rosnącej lekkomyślności i nieprzyzwoitości wśród młodzieży, przy codziennym wzroście liczby poszukiwaczy fortun, i mając na uwadze konieczność łączenia solidności zachowania z solidnością w wykonywaniu danych zamówień…; by de toenemende ligtzinnigheid en onzedelykheid onder de jeugd – przy rosnącej lekkomyślności i nieprzyzwoitości wśród młodzieży, by het dagelyks aangroeien van het getal fortuinzoekers – przy codziennym wzroście liczby poszukiwaczy fortun, en met het oog op de noodzakelykheid – i mając na uwadze konieczność, om soliditeit van gedrag – łączenia solidności zachowania, hand-aan-hand te doen gaan met soliditeit – z solidnością, in de uitvoering van de gegeven orders – w wykonywaniu danych zamówień).

't Is, waarachtig, alles de zuivere waarheid! (To naprawdę, wszystko czysta prawda!; 't is, waarachtig, alles de zuivere waarheid – to naprawdę, wszystko czysta prawda).