Ⴇანამედროვე Ⴂერმანია. Ⴊექსიკონი

B

Babelsberg (Ⴁაბელსბერგი) – ქ. Ⴎოტსდამის რაჲონი, სადაც მდებარეობს მსოფლიოში უძველესი და უმსხვილესი კინოსტუდია, რომელიც აგრძელებს ႳႴႠ—სტუდიის ტრადიციებს; აქვე იყო კინოსტუდია ႣႤႴႠ (ႢႣႰ).

Babelsberg 03 e.V. SV («Ⴁაბელსბერგ 03 ႱႴ») – Ⴂერმანიის ჩემპიონატის რეგიონალურ ლიგა «Ⴙრდილოეთის» საფეხბურთო კლუბი; დაარსებულია 1903 წ.

Backsteingotik (აგურის გოტიკა) – არქიტექტურული სტილი, დამახასიათებელი ჩრდილო—გერმანულ ქალაქებისთვის.

Baden (Ⴁადენი) – 1. ისტორიული ოლქი Ⴂერმანიაში; 2. 1951 წლიდან Ⴁადენ—Ⴅჲურტემბერგის ნაწილი.

Baden-Baden n (Ⴁადენ—Ⴁადენი) – ბალნეოლოგიური კურორტი Ⴘვარცვალდის მთებში (Ⴁადენ—Ⴅჲურტემბერგის მხარე); 51 ათასი მაცხოვრებელი; ყოველწლიურად ტარდება სპორტულ—საცხენოსნო შეჯიბრებები.

Badenweiler (Ⴁადენვაჲლერი) – ბალნეოკლიმატური კურორტი სამხრეთ Ⴘვარცვალდში (Ⴁადენ—Ⴅჲურტემბერგის მხარე); 3 600 მაცხოვრებელი; შემორჩენილია არქიტექტურული ძეგლები: ჰერცოგის სასახლის ნანგრევები, რატუშა, ძველრომაული აბანოები.

Baden-Württemberg (Ⴁადენ—Ⴅჲურტემბერგი) – Ⴂერმანიის ფედერალური მხარე; ფართობი 35 751 კვ. კმ, 10,15 მლნ. მაცხოვრებელი; ადმინისტრაციული ცენტრი Ⴘტუტგარტი; თვალწარმტაცი ლანდშაფტები: Ⴘვარცვალდი, Ⴐაჲნის, Ⴃუნაის, Ⴌეკარის ხეობები; მთიანი ადგილი Ⴉაჲზერშტული, Ⴁოდენის ტბა; აქ მდებარეობენ მსოფლიოში ცნობილი ფირმები: Ⴃაჲმლერ—Ⴁენცი (Daimler-Benz), Ⴁოში (Bosch), Ⴎორშე (Porsche), უმსხვილესი სამეცნიერო—კვლევითი ინსტიტუტები: Ⴂერმანული ონკოლოგიური ცენტრი (das Deutsche Krebsforschungszentrum) Ⴠაჲდელბერგში, Ⴋაქს Ⴎლანკის სახელობის მრავალრიცხოვანი ინსტიტუტები, Ⴂერმანული ლიტერატურული არქივი (das Deutsche Literaturarchiv) Ⴋარბახში; უმაღლესი სასამართლო დაწესებულებები: Ⴔედერალური სასამართლო (das Bundesgerichtshof) და Ⴔედერალური კონსტიტუციური სასამართლო (das Bundesverfassungsgericht) Ⴉარლსრუეში; უძველესი უნივერსიტეტი Ⴠაჲდელბერგში (დაარსებულია 1386 წ.); «Ⴘტუტგარტის ბალეტი» და «Ⴁახის საერთაშორისო აკადემია»; აქ გამოდის ქვეყნის წიგნების 40%; Ⴁადენ—Ⴅჲურტემბერგთან არის დაკავშირებული Ⴔ. Ⴘილერის, Ⴔ. Ⴂელდერლინის, Ⴅ. Ⴂაუფის, Ⴂ. Ⴅ. Ⴔ. Ⴠეგელის, Ⴔ. Ⴅ. Ⴘელინგის სახელები.

Bad Gottleuba (Ⴁად Ⴂოტლოჲბა) – კლიმატური და ბალნეოლოგიური კურორტი, მდებარეობს Ⴃრეზდენიდან (Ⴑაქსონია) სამხრეთ—აღმოსავლეთით მდინარე Ⴂოტლოჲბას ხეობაში; შემორჩენილია გვიანგოტიკური ეკლესიები Ⴊუკას Ⴉრანახის სკოლის მხატვრების მოხატულობით.

Bad Homburg vor der Hohe (Ⴁად Ⴠომბურგი ფორ დერ Ⴠოე) – ბალნეოლოგიური კურორტი Ⴠესენის მხარეში Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტიდან ჩრდილოეთით; მდებარეობს Ⴒაუნუსის მთების განშტოებებში ზღვის დონიდან 197 მეტრის სიმაღლეზე; მინერალური წყაროები ცნობილი იყო ძველ რომაელებისათვის; ტურიზმის ცენტრი; განვითარებულია ელექტრონიკა, ლითონდამამუშავებელი დი კვების მრეწველობები; ღირსშესანიშნაობები: ლანდგრაფების სასახლე (17 საუკუნე), ეკლესია Ⴑანკტ—Ⴋარია (ნეოგოტიკა, 19 საუკუნე), ყოფილი საკურორტო დარბაზი (ამჟამად კაზინო), მხარეთმცოდნეობითი მუზეუმი.

Badische Anilin- und Soda-Fabrik AG (BASF) («Ⴁადიშე ანილინ— უნდ სოდაფაბრიკ ႠႢ») – ქიმიური მრეწველობის უმსხვილესი აქციონერული საზოგადოება, შექმნილი 1865 წელს Ⴊჲუდვიგსჰაფენში; 1925—1945 წლებში კონცერნ «Ⴈ. Ⴂ. Ⴔარბენინდუსტრი ႠႢ» —ს შემადგენლობაში; ხელმეორედ დაარსდა 1952 წელს.

Baedeker Karl (1801—1859 წწ.) – გერმანელი გამომცემელი, 1827 წ. Ⴉობლენცში დააარსა სხვადასხვა სახელმწიფოების გზამკვლევების გამომცემლობა; სიტყვა «ბედეკერი» გახდა გზამკვლევების სახელწოდება, რომლების გამოცემასაც აგრძელებს თანამოსახელე ფირმა Ⴠამბურგში და Ⴘტუტგარტში.

Bandoneon (ბანდონეონი) – ხელის გარმონი დასაკრავი ღილაკებით ორივე მხრიდან; სახელდებულია გერმანელი გამომგონებლის Ⴂ. Ⴁანდის სახელით.

Вар («Ⴁაპი») – გერმანული როკ—ჯგუფი, შექმნილი 1976 წ. Ⴅოლფგანგ Ⴌიდეკენის მიერ; 1981 წ. ამ ჯგუფის ფირფიტამ დაიკავა პირველი ადგილი ხიტ—პარადში.

Barbarafeier (Ⴜმინდა Ⴁარბარეს Ⴃღესასწაული) – მემაღაროელების დღესასწაული; აღინიშნება 4 დეკემბერს Ⴜმინდა Ⴁარბარეს Ⴃღეს; ეს წმინდანი ითვლება მემაღაროელების მფარველად.

Bartholomäus Dom (Ⴜმინდა Ⴁართლომეს ტაძარი Ⴋაჲნის Ⴔრანკფურტში) – ამ ტაძარში Ⴍქროს Ⴁულის კანონების (1356 წ.) თანახმად ირჩევდნენ და ადგავდნენ გვირგვინს გერმანელ იმპერატორებს (1562—1792 წწ.); წარმოადგენს გოტიკის სტილში შესრულებულ ქვიშაქვის მაღალ კოშკს «Ⴂლორიოზა» —ს 12,8 ტონიანი ზარით, რომელიც ჩამოისხა 1877 წ. Ⴃრეზდენში.

Bartholomäus-Fest (Ⴜმინდა Ⴁართლომეს Ⴃღესასწაული) – გლეხების დღესასწაული; აღინიშნება 24 აგვისტოს Ⴜმინდა Ⴁართლომეს Ⴃღეს; ეს წმინდანი ითვლება გლეხების მფარველად, განსაკუთრებით მესაქონლეების და მეღვინეების.

BASF AG (შემ. Badische Anilin- & Soda-Fabrik AG—სგან, Ludwigshafen) («ႡႠႱႴ ႠႢ» («Ⴁადიშე ანილინ— უნდ სოდა—ფაბრიკ ႠႢ», Ⴊჲუდვიგსჰაფენი) – იხ. Badische Anilin- & Soda-Fabrik AG.

Bastei (Ⴁასტაჲ) – მთა Ⴑაქსონიის Ⴘვეჲცარიაში (Ⴂერმანია);

Bauch von Berlin (Ⴁერლინის მუცელი) – ქალაქის მიწისქვეშა ნაწილი Ⴀლექსანდერპლატცის ქვეშ.

Bauern-Theater («Ⴁაუერნ—Ⴇეატერ» Ⴂარმიშ—Ⴎარტენკირხენში) – სახალხო თეატრი, რომელშიც იდგმება პიესები გლეხებზე ბავარიულ დიალექტზე.

Bauernfrüstuck – გლეხური საუზმე: ღორის ქონზე შემწვარი კარტოფილი, მოსხმული კვერცხით.

Bauhaus (ბაუჰაუსი) – არქიტექტურული მიმართულება, რომელიც ჩამოყალიბდა მშენებლობის და მხატვრული აგების უმაღლეს სკოლაში, და რომელიც ხელს უწყობს ფუნქციონალიზმის განვითარებას; მისი გამოჩენილი წარმომადგენლები არიან Ⴅ. Ⴂროპიუსი და Ⴊ. Ⴋის ვან დერ Ⴐოე.

Bauhaus-Archiv («Ⴁაუჰაუს Ⴀრქივი») – ხელოვნების მუზეუმი Ⴃესაუში.

Bauknecht GmbH («Ⴁაუკნეხტ ႢმბჀ») – ფირმა Ⴘტუტგარტში, რომელიც აწარმოებს საყოფაცხოვრებო დანიშნულების ხელსაწყოებს.; სახელდებულია დამაარსებლის გვარიდან.

BAUMA («Ⴁაუმა») (შემოკ. Baumaschinenausstellung-დან) – სამშენებლო მანქანების და სამშენებლო ტექნიკის საერთაშორისო ბაზრობა Ⴋჲუნხენში.

Baumblütenfest – ხეხილის ყვავილობის ყოველწლიური ტრადიციული დღესასწაული; აღინიშნება მაისში ქ. Ⴅერდერში.

Baumkuchen – ფხვიერი ტორტი მრგვალი კოშკის სახით.

Bausparen – საბინაო მშენებლობის სახსრების დაგროვება.

Bautzen (Ⴁაუტცენი) – Ⴆემო (მთიანი) Ⴊაუზიტცის (Ⴑაქსონიის მხარე) მთავარი ქალაქი; მდებარეობს მდინარე Ⴘპრეეზე; 45 ათასი მაცხოვრებელი; განვითარებულია ლითონდამუშავება, ვაგონმშენებლობა, ქაღალდის მრეწველობა.

Bavaria mit Ruhmeshalle (Ⴁავარია Ⴎანთეონით) – ქალის ბრინჯაოს ქანდაკება, Ⴁავარიის განსახიერება; ქალაქ Ⴋჲუნხენის სიმბოლო; ჩამოსხმულია Ⴔ. Ⴋილერის მიერ Ⴘვანტჰალერის მოდელის მიხედვით და დადგმულია 1850 წ.; სიმაღლე 30 მ.; 1853 წ. ძეგლის გვერდით შეიქმნა პანთეონი, სადაც გამოფენილია Ⴁავარიის გამოჩენილი მოღვაწეების ბჲუსტები.

Bayer AG («Ⴁაჲერ ႠႢ») – ქიმიური კომპანია, დაარსებული 1863 წ. Ⴊევერკუზენში; 1952 წლამდე შედიოდა ქიმიურ კონცერნ «Ⴈ. Ⴂ. Ⴔარბენინდუსტრი» —ში.

Bayer 04 Leverkusen TSV («Ⴁაჲერ 04 Ⴊევერკუზენ ႲႱႴ») – Ⴁუნდესლიგის უმაღლესი დივიზიონის საფეხბურთო კლუბი; დაარსებულია 1904 წ.

Bayer 05 Uerdingen FC («Ⴁაჲერ 05 Ⴄრდინგენ ႴႩ») – Ⴂერმანიის ჩემპიონატის რეგიონალურ ლიგა «Ⴙრდილოეთის» საფეხბურთო კლუბი; დაარსებულია 1905 წ.

Bayerische Motorenwerke – იხ. BMW.

Bayerische Alpen (Ⴁავარიის Ⴀლპები) – Ⴙრდილოეთის Ⴉირიანი Ⴀლპების ნაწილი Ⴂერმანიის ტერიტორიაზე.

Bayerische Staatsbibliothek in München (Ⴁავარიის სახელმწიფო ბიბლიოთეკა Ⴋჲუნხენში) – დაარსებულია 1558 წ.; Ⴄვროპაში ერთერთი უმსხვილესი ბიბლიოთეკა; ითვლის 6 მილიონ ტომს.

Bayerische Staatsoper (Ⴁავარიის სახელმწიფო ოპერა) – მსოფლიოს ერთერთი საუკეთესო საოპერო თეატრი; 1997 წლიდან მასში ტარდება ყოველწლიური საოპერო ფესტივალი.

Bayerischer Maximiliansorden für Wissenschaft und Kunst (Ⴁავარიის Ⴋაქსიმილიანეს ორდენი მეცნიერებისათვის და ხელოვნებისათვის) – Ⴁავარიის მხარის სახელმწიფო ჯილდო, დაარსებული 1980 წ.

Bayerischer Verdienstorden (Ⴁავარიის Ⴃამსახურების ორდენი) – Ⴁავარიის უმაღლესი სახელმწიფო ჯილდო, დაარსებული 1957 წ.

Bayerischer Wald (Ⴁავარიის Ⴒყე) – Ⴋთები Ⴁავარიის მხარეში; ეროვნული პარკი.

Bayerisches Armeemuseum (Ⴁავარიის სამხედრო მუზეუმი) – განლაგებულია ჰერცოგის 15 ს. სასახლეში; წარმოდგენილია სამხედრო ისტორიის ობიექტები გვიანდელ შუასაუკუნეებიდან ჩვენს დრომდე.

Bayerisches Meer («Ⴁავარიის ზღვა») – ტბა Ⴉიმზეეს ხატოვანი სახელწოდება.

Bayerisches Nationalmuseum (Ⴁავარიის ეროვნული მუზეუმი) – შექმნილია 1855 წ. Ⴋაქსიმილიან II—ის მიერ, რომელმაც მიუძღვნა იგი Ⴁავარიის კულტურას და ხალხურ ხელოვნებას.

Bayern (Ⴁავარია) – Ⴂერმანიის უდიდესი ფედერალური მხარე, ფართობი 70 554 კვ. კმ., მოსახლეობა 11,77 მლნ., ადმინისტრაციური ცენტრი Ⴋჲუნხენი; მის ტერიტორიაზე მდებარეობენ Ⴀლპები ყველაზე მაღალ მწვერვალით Ⴚუგ—Ⴘპიტცე (2962 მ.), მთები Ⴁავარიის Ⴒყე, მდინარეები Ⴃუნაი, Ⴋაჲნი შენაკადებით, თვალწარმტაცი ტბებით; მრეწველობა: ელექტროტექნიკური, ავტომშენებლობა, ნავთობგადამუშავება, მინის ქარხნები და ფაიფურის საწარმოები, მეღვინეობა, ტრადიციული დარგი – ლუდის ხდა; მეცნიერულ—კვლევითი ინსტიტუტები (მ. შ. Ⴋაქს Ⴎლანკის სახელობის Ⴎლაზმის ფიზიკის ინსტიტუტი), უნივერსიტეტები, მრავალრიცხოვანი მუზეუმები (Ⴁავარიის ეროვნული მუზეუმი, Ⴛველი და Ⴀხალი Ⴎინაკოთეკები და სხვ.), თეატრები, მონასტრები და ეკლესიები.

Bayern (Ⴁავარები / ბავარიელები) – 1. გერმანელთა ტომი; 2. Ⴁავარიის მკვიდრნი.

Bayern München FC («Ⴁაჲერნ Ⴋჲუნხენ ႴႩ») – Ⴁუნდესლიგის უმაღლესი დივიზიონის საფეხბურთო კლუბი; Ⴂერმანიის მრავალგზის ჩემპიონი და Ⴙემპიონთა ლიგის გამარჯვებული.

Bayernkurier («Ⴁაჲერნკურირი») – ყოველდღიური გაზეთი, გამომავალი Ⴋჲუნხენში ტირაჟით 153 600 ეგზემპლჲარი; ႵႱႩ—ის ორგანო.

Bayreauth (Ⴁაჲროჲტი) – ქალაქი Ⴁავარიაში, Ⴐიხარდ Ⴅაგნერის სამშობლო; 1876 წლიდან ქალაქში ტარდება მსოფლიო მნიშვნელობის საოპერო ფესტივალი.

Bayreuther Festspiele (Ⴁაჲროჲტის ფესტივალი) – მსოფლიოში უდიდესი საოპერო ფესტივალი ქ. Ⴁაჲროჲტში (Ⴁავარია); შენობა, რომელშიც 1876 წლიდან ტარდება ფესტივალი, აშენებულია Ⴐიხარდ Ⴅაგნერის პროექტით; ფესტივალის რეპერტუარშია მისი ათი მთავარი ოპერა.

Bayrischkraut (კომბოსტო ბავარიულად) – მოშუშული კომბოსტო ღორის ქონით, შაქრით და ძმრით.

BDA (ႡႣႠ) – იხ. Bundesvereinigung der Deutschen Arbeitgeberverbande.

BDI (ႡႣႨ) – იხ. Bundesverband der Deutschen Industrie.

BdV – იხ. Bund der Vertriebenen.

Beamter (ჩინოსანი) – მოსამსახურე, რომლის დათხოვა სამსახურიდან დაუშვებელია და რომელსაც აქვს უფლება პენსიაზე.

Beethoven-Denkmal (Ⴁეთჰოვენის ძეგლი) – უდიდესი გერმანელი კომპოზიტორის Ⴊ. Ⴅ. Ⴁეთჰოვენის (1770—1827 წწ.) ძეგლი Ⴁონში; მის ზეძირკველში ამოქოლილია მე—9 სიმფონიის და Ⴑაზეიმო მესის პარტიტურები.

Beethoven-Halle (Ⴁეთხოჰოვენჰალე) – საფესტივალო დარბაზი Ⴁონში; შენობის წინ დადგმულია Ⴁეთჰოვენის ძეგლი, შესრულებული Ⴉლაუს Ⴉამერიხის მიერ (1986 წ.).

Beethovenhaus (Ⴁეთჰოვენის სახლ—მუზეუმი) – აქ ინახება Ⴁეთჰოვენის პარტიტურები, მისი პორტრეტები, და აგრეთვე სასმენი მილაკების კოლექცია, რომელიც მოაგონებს კომპოზიტორის ტრაგედიას (სიყრუეს).

Beigeordneter (ადმინისტრაციული კომიტეტის წევრი) – აღმასრულებელი ორგანოს წევრი რაიონული დაქვემდებარების ქალაქებში და თემებში.

Bekenntnisschule (კონფესიული სკოლა) – ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლა ერთმორწმუნე ბავშვებისათვის.

Bellevue (Ⴁელვჲუ) – სასახლე Ⴁერლინში; Ⴂერმანიის ფედერალური პრეზიდენტის რეზიდენცია.

Benz Carl Friedrich (Ⴁენცი Ⴉარლ Ⴔრიდრიხი) (1844—1929 წწ.) – გერმანელი ინჟინერი და მაწერმე.

Benz & Cie AG («Ⴁენც უნდ Ⴉº ႠႢ») – საავტომობილო კომპანია; დაარსებულია 1883 წ. ინჟინერ Ⴉ. Ⴔ. Ⴁენცის მიერ; 1926 წ. შეუერთდა «Ⴃაჲმლერ—Ⴁენც ႠႢ» —ს.

Berchtesgadener Land n (Ⴁერხტესგადენერ Ⴊანდ) – მთის ქვაბული თვალწარმტაცი ტბით Ⴉჲონიგზეე Ⴁავარიაში.

Bereitschaftspolizei (მორიგე პოლიცია) – მის ამოცანაში შედის ახალი საპოლიციო კადრების მომზადებაზე ზრუნვა, დაცვითი და სისხლის სამართლის პოლიციებისათვის დახმარების გაწევა დიდი სპორტული ღონისძიებების, ოფიციალური ვიზიტების, გამოფენების, დემონსტრაციების ჩატარების დროს, და აგრეთვე კატასტროფების შემთხვევაში.

Bergen-Belsen (Ⴁერგენ—Ⴁელზენი) – ყოფილი ნაცისტური საკონცენტრაციო ბანაკი ქ. Ⴚელეს მახლობლად Ⴕვემო Ⴑაქსონიაში, შექნილი 1940 წ.; 50 000 მსხვერპლი.

Bergisches Land (Ⴁერგიშეს Ⴊანდ) – მთიანი ადგილი ქ. Ⴉჲოლნის აღმოსავლეთით.

Berlin (Ⴁერლინი) – Ⴂერმანიის დედაქალაქი და ამავე დროს ფედერალური მხარე; ქვეყნის უდიდესი ქალაქი; ფართობი 882 კვ. კმ., მოსახლეობა 3,44 მილიონი ადამიანი; მდებარეობს მდინარე Ⴘპრეეს შესართავთავის ადგილას მდინარე Ⴞაფელთან სანაოსნო არხებზე, რომლებიც აერთებენ Ⴁერლინს მდინარეებ Ⴄლბასთან და Ⴍდერთან; უდიდესი სამრეწველო, კულტურული და მეცნიერული ცენტრი; ნაცისტური Ⴂერმანიის მე—2 მსოფლიო ომში დამარცხების შემდეგ Ⴁერლინის ტერიტორია იყო გაყოფილი ႱႱႰႩ, ႠႸႸ, Ⴃიდი Ⴁრიტანეთის და Ⴑაფრანგეთის სექტორებად; Ⴂერმანიის აღმოსავლეთ ნაწილში 1949 წ. 7 ოქტომბერს გამოცხადდა Ⴂერმანიის Ⴃემოკრატიული Ⴐესპუბლიკა დედაქალაქით Ⴁერლინში (საბჭოთა სექტორი); 1961 წ. იქნა აღმართული Ⴁერლინის კედელი (Berliner Mauer); ႢႣႰ და ႢႴႰ გაერთიანების შემდეგ 1990 წ. 3 ოქტომბერს ფედერალური დედაქალაქის სტატუსი Ⴁონიდან გადაინაცვლა Ⴁერლინში; Ⴁერლინი პრეზიდენტის და ფედერალური ხელისუფლების ადგილსამყოფელოა; აქ მდებარეობენ: უნივერსიტეტები (Humboldt-Universität, Freie Universität, Technische Universität), 30 თეატრი (Deutsche Oper, Deutsche Staatsoper Unter den Linden, Komische Oper, Berliner Ensemble), 70 მუზეუმი, მრავალრიცხოვანი გელერეები, ზოოპარკები, 13—15 სს. გოტიკური ეკლესიები და ბაროკოს სტილის 17—19 სს. კლასიკური ანსამბლები; ღირსშესანიშნაობებს შორის არის Ⴁერლინის ტაძარი, Ⴁრანდენბურგის ჭიშკარი (Brandenburger Tor), Ⴜმ. Ⴌიკოლოზის ეკლესია, შადრევანი «Ⴌეპტუნი», «Ⴋუზეუმების კუნძული» (Museumsinsel) и Ⴎერგამოს მუზეუმი (Pergamon-Museum), Altes-Museum, Berliner Kunstgewerbemuseum, Bode-Museum, Deutsches Theater, Friedrichshain, Friedrichstadt-palast.

Berlinale («Ⴁერლინალე») – ყოველწლიური (1950 წლიდან) საერთაშორისო კინოფესტივალი Ⴁერლინში; მთავარი პრიზი – «Ⴁერლინის ოქროს დათვი».

Berliner Ecke («ბერლინული კუთხე») – ძველებური არქიტექტორული ელემენტი, რომელიც მე—19 ს. იხმარებოდა Ⴁერლინში საცხოვრებელი სახლების მშენებლობის დროს; ეს არის ორი ქუჩის გზაჯვარედინზე მდგარი შენობის მოჭრილი კუთხე; კუთხე მორთულია აივნებით, ლოჯიებით და ა. შ.

Berliner Ensemble («Ⴁერლინერ ანსამბლი») – დრამატული თეატრი; დაარსებულია 1949 წ. Ⴁერლინში Ⴁერტოლდ Ⴁრეხტის და Ⴄ. Ⴅაჲგელის მიერ როგორც ანტინაცისტური და ანტიმილიტარისტული მიმართულების თეატრი; Ⴂერმანიის ერთერთი წამყვანი დოამატული თეატრი.

Berliner Karpfen (ბერლინური კობრი) – ჩურთვილი კობრი; ჩვეულებრივ ჭამენ საახალწლო ღამეს.

Berliner Kunstgewerbemuseum (Ⴁერლინის Ⴃართული ხელოვნების მუზეუმი) – შენობა აშენებულია 1985 წ. Ⴐ. Ⴂუტბროდის პროექტით; მასში გამოფენილია ოქროს ნივთკბი, ქსოვილები, სურათები, მინა, ავეჯი (ადრეულ შუასაუკუნეებიდან ჩვენ დრომდე); სუფრის ვერცხლის სერვიზი ბერლინური საქალაქო სასახლიდან და Ⴅელფების (11 ს. ბავარული სათავადო გვარი) სახელგანთქმული განძი.

Berliner Mauer (Ⴁერლინის კედელი) – გადამღობი ნაგებობების სისტემა ႢႣႰ და Ⴃასავლეთ Ⴁერლინს შორის საერთო განფენილობით 162 კმ.; აგებულია ႢႣႰ მოსახლეობის Ⴃასავლეთში მასიური გადენის აღკვეთის მიზნით; ႢႣႰ პოლიტიკური ცვლილებების შედეგად 1990 წ. კედელი დაშალეს; კედლის ნარჩენები შენარჩუნებულია როგორც ძეგლი.

Berliner Morgenpost («Ⴁერლინერ Ⴋორგენპოსტი») – Ⴁერლინში 180 ათასიანი ტირაჟით გამომავალი ყოველდღიური გაზეთი.

Berliner Ofen – კაფელის დიდი ღუმელი თავთავიანი ბადეს გარეშე, რომლის კარები იხრახნება და ღუმელი დიდ ხანს ინარჩუნებს სითბოს.

Berliner Pfannkuchen (ბერლინური ფუნთუშები) – ფუნთუშები სხვადასხვა გვარი ხილის საჩურთით; მათ ჩვეულებრივ ჭამენ წინასაახალწლო ღამეს; ერთ—ერთი ფუნთუში ივსება მდოგვით.

Berliner Ring (Ⴁერლინის რგოლი) – რგოლისებრი გზა Ⴁერლინის გარშემო.

Berliner Schnauze (ბერლინური დიალექტი) – Ⴎოტსდამის, Ⴍდერის Ⴔრანკფურტის, Ⴉოტბუსის, ნაწილობრივ Ⴘვერინის და Ⴌოჲბრანდენბურგის ოლქების ენა.

Berliner Volksbühne (Ⴁერლინის სახალხო თეატრი) – ერთ—ერთი უძველესი Ⴁერლინში; დაარსებულია 1915 წ.; 20—ან წლებში მასში თამაშობდნენ ისეთი ცნობილი მსახიობები, როგორც Ⴋ. Ⴐაჲხარდტი და Ⴄ. Ⴎისკატორი.

Berliner Weiße – ბერლინური ნათელი ლუდი.

Berliner Weiße mit Schuß (ბერლინური ნათელი) – ლუდი ჟოლოს სიროფის დამატებით.

Berliner Zeitung («Ⴁერლინერ Ⴚაჲტუნგი») – Ⴁერლინში 258 ათასიანი ტირაჟით გამომავალი ყოველდღიური გაზეთი.

Berliner Zimmer n (ბერლინური ოთახი) – კუთხის გასავლელი ოთახი ერთი გვერდითი ფანჯრით; ესეთი ოთახები იყო დამახასიათებელი მე—19 ს. მე—2 ნახევრის Ⴁერლინის გაშენებისთვის; ზოგი ასეთი ოთახი შემორჩენილია Ⴁერლინის ძველ სახლებში.

Berlin-Krise (Ⴁერლინის კრიზისი) – სიტუაცია, რომელიც წარმოიშვა Ⴑაბჭოთა სამხედრო ადმინისტრაციის მიერ 1948 წ. ივლის—1949 წ. მაისში ჩატარებულ ღონისძიებების შედეგად: დასავლურ საოკუპაციო ზონებს და Ⴃასავლეთ Ⴁერლინს შორის გადაზიდვის კონტროლის გაძლიერებამ მიიყვანა Ⴁერლინის დასავლური სექტორების სახმელეთო ბლოკადამდე.

Berlin (West) (Ⴃასავლეთი Ⴁერლინი) – იხ. Westberlin.

Berolina (Ⴁეროლინა) – ქალაქ Ⴁერლინის ლათინიზირებული სახელწოდება.

Bertelsmann AG («Ⴁერტელსმან ႠႢ») – მსოფლიოში ყველაზე დიდი საგამომცემლო კონცერნი; დაარსებულია 1935 წ. Ⴉ. Ⴁერტელსმანის მიერ; გამომცემლობის ცენტრი მდებარეობს ქ. Ⴂჲუტერსლოში; 1950—1980 წწ. გააერთიანა 100—ზე მეტი პოლიგრაფიული ფირმა ქვეყანაში და საზღვარ გარეთ; უშვებს მხატვრულ, მეცნიერულ, საცნობარო, სასწავლო და სხვა ლიტერატურას.

Bertelsmann Jugendbuchverlag («Ⴁერტელსმან ჲუგენდ ფერლაგი») – იხ. Bertelsmann AG.

Bertelsmann-Konzern m (Ⴁერტელსმანის კონცერნი) – იხ. Bertelsmann AG.

Bertelsmann Kunstverlag («Ⴁერტელსმან კუნსტფერლაგი») – იხ. Bertelsmann AG.

Bertelsmann Lexikon-Verlag («Ⴁერტელსმან ლექსიკონფერლაგი») — იხ. Bertelsmann AG.

Bertelsmann Sachbuchverlag («Ⴁერტელსმან ზახბუხფერლაგი») — იხ. Bertelsmann AG.

Bertelsmann Verlag («Ⴁერტელსმან ფერლაგი») – იხ. Bertelsmann AG.

Berufsschule (პროფესიული სასწავლებელი) – ამზადებს კვალიფიცირებულ მუშებს და მოსამსახურეებს; სწავლის ვადა სამ წლამდე.

Berufsaufbauschule – საღამოს პროფესიული სკოლა, რომელშიც ხორციელდება სხვადავხსხვა პროფილის კვალიფიცირებული მუშების დაჩქარებული მომზადება.

Berufsverbote (აკრძალვა პროფესიებზე) – სამსახურეობრივ—სამართლებრივი წესდების შეცვლის კანონის არაოფიციალური სახელწოდება.

Besatzungsstatut (Ⴑაოკუპაციო სტატუტი) – ხელმოწერილია ႠႸႸ, Ⴃიდი Ⴁრიტანეთის, Ⴑაფრანგეთის Ⴓმაღლესი კომისრების და ႢႴႰ კანცლერის Ⴉ. Ⴀდენაუერის მიერ; ძალაში შევიდა 1949 წ. 21 სექტემბერს; ბევრ საკითხში ზღუდავდა ႢႴႰ სუვერენიტეტს; დაკარგა ძალა «ႢႴႰ და სამ სახელმწიფოს შორის ურთიერთობის ხელშეკრულების» დადების შემდეგ.

Bescherung – საჩუქრების ჩუქება Ⴘობის დღესასწაულზე.

Bevin-Plan (Ⴁევინის გეგმა) – ითვალისწინებდა ბიზონიების შექმნას და Ⴂერმანიის დაჩქარებულ განხეთქილებას (სახელდებულია ინგლისელ საგარეო საქმეთა მინისტრის სახელით).

BfV – იხ. Bundesamt fur Verfas-sungsschutz.

BGS – იხ. Bundesgrenzschutz.

Bibliographisches Institut AG («Ⴁიბლიოგრაფიული ინსტიტუტი ႠႢ») – საცნობარო ლიტერატურის გამომცემლობა, დაარსებული 1953 წ. ქ. Ⴋანჰაჲმში.

Bielefelder Appell (Ⴁილეფელდის მოწოდება) – Ⴂერმანული პროფკავშირების გაერთიანების 1979 წ. დეკემბრის მოწოდება ႢႴႰ ტერიტორიაზე ამერიკული ფრთოსანი რაკეტების და საშუალო სიშორის რაკეტების განლაგების წინააღმდეგ ႬႠႲႭ—ს Ⴑაბჭოს გადაწყვეტილების შესაბამისად.

Bienenstich (ბინენშტიხი) – ღვეზელი, რომლის ქერქი შესდგება გახეხილ ნუშისგან, კარაქისგან, თაფლისგან და შაქრისგან.

Bierdeckel – იხ. Bieruntersatz.

Bierschnauzer (რიზენშნაუცერი, ლუდის შნაუცერი) – რიზენშნაუცერის ხუმრობითი სახელწოდება, რომელიც იყო ძალიან პოპულარული მჲუნხენელ ლუდის მხდელებში მე—20 ს. დასაწყისში.

Bieruntersatz (ლუდის ქვესადგამი) – მრგვალი ან სხვა ფორმის მუყაოს ქვესადგამი ლუდის სირჩის ქვეშ.

Bierzeit (ლუდის დრო) – სადილსა და ვახშამს შუა დროის სახელწოდება Ⴋჲუნხენში, როდესაც მსუბუქ საჭმელთან ერთად სვამენ ლუდს.

Bild («Ⴁილდი») – Ⴠამბურგში Ⴀქსელ Ⴘპრინგერის კონცერნში გამომავალი ყოველდღიური გაზეთი; ტირაჟი 4,7 მლნ. ეგზემპლარი.

Bild am Sonntag (BamS) («Ⴁილდ ამ ზონტაგი») – Ⴠამბურგში გამომავალი კვირის ილუსტრირებული გაზეთი; დაარსებულია 1956 წ.; ტირაჟი 2,6 მლნ. ეგზემპლარი.

Bildstock (ბილდშტოკი / მოსახსენებელი) – სამახსოვრო ნიშანი წმინდანის გამოსახულებით უბედური შემთხვევის ადგილზე; ხშირია სამხრეთ Ⴂერმანიაში და Ⴀვსტრიაში.

Binger Loch (Ⴁინგენის ხვრელი, Ⴁინგენის ორმო) – ადგილი, სადაც Ⴐაჲნი იკაფავს გზას კლდეში მდინარის ხეობის შავიწროებულ ნაკვეთზე.

Bio-Bauer (ბიო—გლეხი) – სოფლის მეურნეობის მუშაკი, რომელიც არ იყენებს ქიმიურ სასუქს და მცენარეების დაცვის ქიმიურ საშუალებებს.

Bio-Produkt (ბიო—სურსათი) – სოფლის მეურნეობის ნაწარმი, მოყვანილი ქიმიკატების გამოუყენებლივ.

Bischof

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.