Труды VII Республиканской научно-практической online-конференции «Образование XXI века: проблемы, тенденции и перспективы»

Преднамеренно столкнуть жизненные представления учащихся с научными фактами можно и с помощью различных наглядных средств, с помощью практических заданий, в ходе выполнения которых школьники обязательно допускают ошибки. Это позволяет вызвать удивление, заострить противоречие в сознании учащихся и мобилизовать их до решения проблемы.

Методические приёмы создания проблемных ситуаций:

– учитель подводит школьников к противоречию и предлагает им самим найти способ его решения;

– излагает различные точки зрения на один и тот же вопрос;

– предлагает классу рассмотреть явление с различных позиций (например, командира, юриста, финансиста, педагога);

– побуждает обучаемых делать сравнения, обобщения, выводы из ситуации, сопоставлять факты;

– ставит конкретные вопросы (на обобщение, обоснование, конкретизацию, логику рассуждения);

– определяет проблемные теоретические и практические задания (например: исследовательские);

– ставит проблемные задачи (например: с недостаточными или избыточными исходными данными, с неопределённостью в постановке вопроса, с противоречивыми данными, с заведомо допущенными ошибками, с ограниченным временем решения, на преодоление «психологической инерции» и др.).

Для реализации проблемной технологии необходимы:

– отбор самых актуальных, сущностных задач;

– определение особенностей проблемного обучения в различных видах учебной работы;

– построение оптимальной системы проблемного обучения, создание учебных и методических пособий и руководств;

– личностный подход и мастерство учителя, способные вызвать заинтересованность учащихся в деле.

Задача учителя состоит не в том, чтобы сформировать безошибочное мышление, а в том, чтобы научить учащихся идти путем самостоятельных находок и открытий. При этом и учитель, и учащиеся становятся относительно равноправными участниками совместной учебной деятельности.

Итак, применение в учебном процессе проблемных ситуаций помогает учителю выполнить одну из важных задач, поставленных реформой школы, – формировать у учащихся самостоятельное, активное, творческое мышление. Развитие же таковых способностей может осуществляться лишь в творческой самостоятельной деятельности учеников, специально организуемой учителем в процессе обучения. Поэтому педагог должен знать о тех условиях, в которые следует ставить школьников, чтобы стимулировать подлинное продуктивное мышление. Одним из таких условий является создание проблемных ситуаций, которые составляют необходимую закономерность творческого мышления, его начальный момент. Однако эффективное развитие творческого мышления обеспечивает лишь система проблемных ситуаций. Кроме того, включение школьников в самостоятельную поисковую деятельность под руководством учителя помогает им овладеть элементарными методами науки и приёмами самостоятельной работы. Разрешение системы проблемных ситуаций приучает школьников к умственному напряжению, без чего невозможна подготовка к жизни, к труду на пользу общества.

Асанова Н. Б., Абдешова Л. Т.

КӨРКЕМ ШЫҒАРМАЛАР АРҚЫЛЫ БАЛА ТІЛІН ДАМЫТУ

(Тараз қ. Шерхан Мұртаза атындағы мектеп-гимназиясы)

Тіл-адамзат қоғамында қатынас, сөйлесіп пікір алысудың құралы ретінде қызмет атқаратын құбылыс. Баланың сөйлеу тілін дамыту, меңгеруге бағытталған материалдарды жинақтай отырып, тілін дамытуды ұйымдастыру, баланы жеке тұлға ретінде қалыптастыру тіл дамытуда әдіс тәсілді тиімді пайдаланып, оны түрлендіру болып табылады.

Тіл-тірі тарих. Онда халықтың ғасырлар бойы жинақтаған іс- тәжірбиесі мен даналығы бар. Санының аздығы мен көптігіне қарамай, әрбір халық өз тілінде асыл армандары мен әсем жан дүниесін, барша жақсылық атаулыға құрметін, адамзат бақытына кесір келтіретіндерге лағынетін бейнеленген. Тіл —оны жасаушы халықтың тарихы, шежіресі, бүкіл өмірініңжаңғырығы мен ізі, арманы мен алдағы үміті, қайғысы мен қуанышы, күллі рухани өмірінің үні естіліп тұрады.

М. Жұмабаев тілдің осы бір қасиеттері жайында былай дейді, «Қазақ тілінде қазақтың сары сайран даласы, біресе желсіз түнде тымық, біресе құйынды екпінді тарихы, сар далада үдере көшкен тұрмысы, асықпайтын, саспайтын сабырлы мінезі – бәрі көрініп тұр». Сонымен, тіл – адам қоғамының рухани өмірінде объективті тіршілік ететін, қарым-қатынас қызметін атқаратын, ой қаруы болып саналатын аса құнды құбылыс. «Тіл – адамдық белгісі, жұмсайтын қаруының бірі».

Оқу – тәрбие процесінің міндеті балаға тек білім беру ғана емес, сонымен қатар, әр түрлі дағдылар қалыптастыру болып табылады. Дағды адам әрекетінің қай- қайсысынада да ерекше маңыз алады. Ол іске шапшаң, шұғыл кірісуге мүмкіндік береді. Дағдының нәтижесінде адам санасы қызметті түпкілікті, шешуші кезеңдерінде жұмылдырылады. Бұл жұмыстың табысты болуын қамтамасыз етеді. Тіл дамытудың мазмұны мен салалары [1]. Коммуникативтік (қарым-қатынастарды зерттейтін) лингвистика саласындағы қазіргі ғылыми зерттеулердің нәтижелері тіл дамытудың көптеген теориялық және практикалық мәселерін, оның ішінде ең алдымен тіл меңгертудің мазмұнын жаңаша құру қажеттілігін көрсетуде.

Қазіргі тіл білімі күні бүгінгі дейін лингвист зерттеушілердің назарынан қағыс қалып келген адамдардың тіл саласында қызметі. Тіл арқылы қарым-қатынасқа түсуі, коммуникативтік және танымдық мәні бар міндеттерді ойдағыдай шешуде, өзара түсінісуге септігін тигізетін тәсілдер мен құралдарға ерекше көңіл бөлуде.

Тіл дамыту —ана тілі әдістемесінің аса жауапты да күрделі саласының бірі. Оның күрделі болуының себебі, бала тілін дамыту міндетін жүзеге асырушы мектепте жүргізілетін пәндер қазақ тілі мен әдебиетке ғана болмай, оның сөйлеу әрекетіне де тікелей тәуелді.

Тіл мәдениетінің негізгі зерттеу объектісі – сөз, сөздің дұрыс айтылуы, сауатты жазылуы. Нәтижеде айтатын деген ойдың айқын да анық, әсерлі де көркем жетуі.

Сөздің мәнерлігі дегеніміз – адамның сөйлеу кезіндегі эмоциялық қалпын білдіре алуы, яғни әрбір сөйлемді өзінің сазымен айта алуы. А Макаренко бұл жөнінде: «…сіздің сөзіңізден өзіңіздің еркіңізді, сіздің мәдениетіңізді, сіздің жеке ерекшелігіңізді сезіне алатындай болуы керек», – деген болатын.

Мәнерлеп сөйлеу, дыбыстарының қырын сындырып айту ежелгі ауыз әдебиеті үлгілерінен, шешендік сөздерден келе жатқан заңдылық. Сөзді қандай қатесіз жазу қажет болса, оны құлаққа жағымды, әуенді, мәнерлі етіп айту да сондай қажет [2].

Тілдің тіл болуы үшін ең қажетті фактор – ойлау, пайымдау екені белгілі. Адамның ми қабатында жинақталған ой тіл арқылы сыртқа шығады, сөйлеу арқылы неше мәрте айтылса да белгілі бір сөйлеу жүйесіне бағынбаса, түсініксіз болады. Ой тілге әсер етеді, тіл сөзге әсер етеді, сөзден сөйлеу пайда болады.

Тіл дегеніміз – сөздік белгілердің жүйесі. Ал белгі – шындық пен болмысты білдіретін бөлшек. Тіл арқылы ойымызды басқа біреуге жеткіземіз. Ақыл —ой жетістігі болып табылатын, ақиқат, өмірдің бейнелуін қамтамасыз ететін ең жоғарғы таным-түйсік адамға ғана тән және ол-сөйлеу актісімен тікелей байланысты форма. Яғни адамдар бұл бейнелерді қалыптастыруда тілді пайдаланады, бір-бірімен қарым-қатынасқа тіл арқылы түседі, бейненің бар болмасын суреттеу үшін, бір-біріне жеткізу үшін тілдік блоктарды түзеді.

Тілдік амалдар – сөз тудыру, сөз тіркестерін, сөйлем құрау ережелері – көпшілікке ортақ, объективтік категориялар. Осы сипаты арқылы тіл жұрттың бәріне бірдей түсінікті қатынас құралы ретінде қызмет етеді. Сөйлеудің әр коммуниктивтік жағдайға сай ыңғайланған стилі болады. Мұнымен бірге сөйлеу үстінде әр кісінің өзіне ғана тән (индивидуалдық) сөз жұмсауы, сөз тіркес, сөйлем құрау ерекшеліктері болады 3.

Тіл мен сөйлеу жайындағы ғылымдардың пікіріне келсек, ерекше концепция Ф. Де Соссюрдің тұжырымы. Ф. Де Соссюрдің пікірінше, тіл – дыбыстық материяның жиынтығы, форма, қарым – қатынас құралы; ол сөйлеу – дыбысталуыдың жиынтығы. Ғалым «язык – это система знаков и правил их комбинирования; речь же это использование нашей языковой системы в целях общения». Ф. Соссюр тіл мен сөйлеуді ажырата келіп, олардың әрқайсысына тән айырмашылықтарды нақтылап көрсетеді.

– Тіл – әлеуметтік, ал сөйлеу – жеке құбылыс («язык – социален, а речь – индивидуален»).

– Тіл – тұрақты және ұзақ өмір сүретін процесс, ал сөйлеу – тұрақсыз және жиі өзгеріп отырады.

– Тіл адамның миымен, санасымен бірге өзі қалыптасатын процесс, ал сөйлеу, әркімнің өзі дамытып отыратын процесс.

– Тіл адамның қарым – қатынасында негізгі және бәріне ортақ, ал сөйлеуде автордың өз қолтанбасы болады.

– Тіл психикалық құбылыс, ал сөйлеу – психофизиологиялық құбылыс.

Осылайша, тіл мен сөйлеудің ара жігін ажырата келіп, олардың өзара тығыз байланысты екенін де атап өтеді: «язык и речь тесно связаны между собой и предполагают друг – друга: язык необходим для того, чтобы сложился язык».

Ертегі, шағын әңгіме, өлең, мақал-мәтел, жұмбақ сияқты балаларға лайықты көркем сөз жанрларының ежелден-ақ тәрбие ісінде зор көмекші екені белгілі.

Көркем шығармаларды тыңдауға бала сәби кезінен-ақ құмартып, қызығады. Қысқа ертегі, өлең оқып берсе, тез жаттап алады. Жаттау арқылы оның тілі жетіледі. Әдеби кейіпкерлердің жақсы ісіне сүйсінеді, жаманынан жиренеді – бойын қорқыныш билейді. Сәбилерде жақсы және жаман іс-әрекет жөнінде түсінік пайда болады. Сөйлеу тілі жетіле түседі. Ал тілінің дамуы – баланың бойында қабылдай – ести білу сияқты психологиялық процестердің бірте-бірте қалыптасуына негіз болады 4.

Әдеби шығармаларды оқу мен сабақты жоспарлауда мына жағдайларды өте мұқият ескеру керек:

1. Әрбір шығарманы оқып берерде баланың жас ерекшелігі, осыған байланысты педагогтың да жұмысының мақсаты мұқият ескерілуі шарт. Шығарманың лайықтысын ғана алу керек.

2. Ана тіліне арналған жоспар 14—15 күнге лайықталады. Жоспарда қандай шығарма оқылуы керек, оған байланысты бақылау жұмысы, суреттер, ойындар нақты көрсетіледі. Әрбір ойынның мақсаты белгіленеді (білімін бекіту немесе сөздің дыбыстық жағын дұрыс айтуға жаттықтыру сияқты).

3. Оқылатын шығарма тәрбие жұмысының әр саласын қамтитын болсын. Мысалы: жануарлар, жыл мезгілдері, еңбек, мерекелер туралы және тазалыққа, ұқыптылыққа, әдептілікке баулитын шығармалар.

4. Көркем шығарманы оқығанда шығарманың мазмұнына лайықты суреттерді пайдаланған жөн. Өйткені бұл жастағы балалар өз беттерімен оқи алмайды. Ал шығарманың мазмұнын сурет арқылы жылдам түсінеді. Бала кейде кітаптың бетін ашып отырып, суреттің астына жазылған өлең жолдарын дәл тауып, өз бетімен оқып отырғандай әңгімелеп береді. Сондықтан тәрбиеші қажетті шығарманы оқудан бұрын, суретті көрсету арқылы (сәбилер үшін) әңгімелеседі. Соңынан шығарманы оқып береді. Ересек балаларға шығармаға байланысты қажетті суретті шығарма оқылған соң берген дұрыс. Өйткені шығарманы оқудан бұрын сурет көрсетілсе, балалардың бар ынтасы сол суретке ауады да, тәрбиеші оқығанда зейін қойматын болады.

Осы мақсаттарға орай әдеби шығармаларды оқу, алған білімдерін тиянақтау, жалпы сөздік қорларын молайта отырып, мағынасы ұқсас, мағынасы қарама-қарсы сөздерді меңгерту, көрген-білгендері жөнінде (салыстыра, теңей айтуға үйрету) алғашқы ұғымдарын қалыптастыру міндеті қойылады.

Шығарма оқу, тіл дамыту жұмысында шығарманы тыңдай отырып, оның (әңгіме, ертегі) мазмұнын жүйелі әңгімелей білуге, кейіпкерлердің іс-әрекетін түсініп, өзінше талдап, ойын қорытындылай білуге, кейбір үзінділерді жатқа айтуға, мазмұнға сай әңгіме құрауға, бейнелі сөздерді дәл тауып айтуға, өздігінен салыстыра сипаттай білуге, үйренуге тиісті.

Сабақты мынадай жоспар бойынша өткізуге болады:

– тексті оқудан бұрын текстке байланысты баланың не білетінін анықтау ниетімен әңгімелесу;

– шығарманы оқу (ауызша айтылады);

– әңгімелесу;

– әңгімелету (суретпен, суретсіз, ойыншық көрсету арқылы);

– экскурсия, бақылау.

Бала тілін жетілдіруде мынадай міндеттер көзделеді:

– сөз үйрету жұмысын әр топта өтілетін барлық сабақ процесінде ұдайы жүргізу;

– өмірмен байланысты сөздерді үйрету;

– шығарманы оқыған кезде жаңа сөз үйрету;

– оқылған шығарма мазмұнын қайталап түсіндіру 5.

Тілді дер кезінде және сапалы меңгеру балада дұрыс психиканың қалыптасуының және оның кейін жақсы дамуының алғашқы аса маңызды шарты болып табылады. Баланың қарым-қатынас жасауы, өмірді тануы, өзінің іс-әрекетін жоспарлау қабілеті мидың дамуына байланысты қалыптасады, бірақ даму процесі көбінесе машықтануға, меңгерген сөздеріне үнемі назар аударуына байланысты.

Ауызша сөйлеу тілін дамытуға көп көңіл бөлінеді. Әр оқу іс-әрекеті сайын тақырыпқа сай түрлі суреттер, кестелер, аудиокітап, бейне құралдар, тақырыптар бойынша электронды кітаптармен көркемдеп отырса, балалардың сөздік қоры біршама толығады деп санамін.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Соссюр Ф – де. Курс общей лингвистики. – М.: Наука, 2007. – 120 с.

2. Колшанский Г. Коммуникативная функция и структура языка. – М.: Наука, 1984.

3. Аханов К. Тіл білімі негіздері. – А.: Мектеп, 2010.

4. Нұрмұқанов Х. Сөз және шеберлік. – А.: «Ғылым», 2007.

5. Оралбаева Н., Мадина Ғ., Әбілқаев А. Сөздердің байланысу түрлері. Сөздердің байланысу тәсіледір. – А.: Қазақ университеті, 1993.

Әзімбек Б. Е.1, Игиликова Г. И.2

ПРИЧИНЫ ОРФОГРАФИЧЕСКИХ ОШИБОК УЧАЩИХСЯ МЛАДШИХ КЛАССОВ

(1студентка 3 курса оброзовательной программы 6B01706 «Подготовка учителей русского языка и литературы»

2старший преподаватель кафедры «Подготовка учителей русского языка и литературы»

Таразский университет имени М. Х. Дулати, г. Тараз)

Аннотация: в данной статье рассматривается причины орфографических ошибок у учащихся младших классов, выделяя ключевые факторы, такие как недостаток языковой практики, незнание правил орфографии, влияние языковых особенностей и разговорного языка, а также современное воздействие социальных сетей и сленга. Анализирует влияние каждого из факторов и предлагает подходы к их решению для повышения орфографической грамотности учащихся.

Ключевые слова: орфографические ошибки, орфографический навык, орфографические правила, языковые особенности, разговорный язык, грамотность.

Орфографические ошибки у учащихся младших классов являются важной образовательной проблемой, имеющей значительные последствия для их дальнейшего обучения и личностного развития. В раннем возрасте формируются базовые навыки письма и чтения, которые влияют на академическую успеваемость в будущем. Ошибки в орфографии могут вызывать у детей чувство неуверенности в своих силах, снижать мотивацию к обучению и формировать негативное отношение к учебному процессу.

Исследование причин орфографических ошибок у младших школьников и разработка эффективных методов их коррекции позволяют улучшить качество образования, повысить уровень грамотности учащихся и способствовать их успешной адаптации в обществе. Эта тема является актуальной и требует внимания со стороны педагогов, родителей и всех, кто занимается воспитанием и образованием детей.

У учащихся младших классов орфографические ошибки на письме встречаются довольно часто и могут сильно отличаться по количеству и типу. Понимание причин этих ошибок важно как для учителей, так и для родителей, ведь это позволяет выработать эффективные методы коррекции и превентивные меры. Ошибки могут вызывать у детей чувство неуверенности, поэтому важно уделить большое внимание на орфографический навык учащихся.

Орфографический навык – это навык письменной речи, он считается особой разновидностью речевого навыка. Он формируется в ходе продолжительных повторений и тренировок, хотя и базируется на наиболее легких навыках и умениях [1].

Одной из ключевых причин орфографических ошибок у учащихся младших классов является недостаток языковой практики. В младшем школьном возрасте дети еще не обладают достаточным опытом общения на письме, что оказывает значительное влияние на их орфографическую грамотность.

Исследования показывают, что регулярная языковая практика, включающая чтение, письмо и активное использование языка в общении, значительно улучшает орфографические навыки детей. Поэтому важно создавать условия, в которых учащиеся будут часто сталкиваться с письменной речью, поощрять их к чтению и письму, а также предоставлять возможности для практики. Это позволит улучшить их орфографическую грамотность и снизить количество ошибок на письме [2].

Недостаточное знание правил орфографии как причина ошибок. В младших классах учащиеся только начинают осваивать основы орфографии, что делает их особенно уязвимыми к ошибкам, связанным с недостаточным знанием правил. Процесс усвоения орфографических норм является сложным и многоэтапным, требующим как теоретического, так и практического закрепления материала.

Исследования в области когнитивной психологии показывают, что процесс усвоения новых знаний проходит через несколько этапов: от знакомства с новой информацией до ее автоматического применения. На каждом из этих этапов возможны трудности и ошибки. На начальной стадии учащиеся могут понимать правило, но не уметь его применить, в то время как на стадии автоматизации применение правил происходит практически бессознательно и без ошибок.

Важно также учитывать индивидуальные особенности учащихся. Одни дети быстрее усваивают орфографические правила благодаря хорошей памяти и способности к обобщению, другие же могут нуждаться в дополнительных упражнениях и пояснениях. Недостаток времени и практики для закрепления материала может стать еще одной причиной орфографических ошибок.

Для повышения уровня орфографической грамотности необходимо применять различные методы и подходы в обучении. Это могут быть интерактивные занятия, игровые упражнения, регулярные диктанты и написание текстов. Важно создавать условия, в которых учащиеся смогут активно применять изученные правила на практике, что способствует их лучшему усвоению и снижению количество ошибок.

Влияние родного языка и разговорного языка на орфографические ошибки. Диалекты и особенности разговорного языка играют важную роль в формировании орфографических навыков учащихся младших классов. Казахстан является многоязычной страной с богатым разнообразием диалектов и языковых особенностей, которые могут существенно влиять на процесс обучения письму и орфографию.

Влияние социальных сетей, игр и сленгов. В современном мире значительное влияние на язык и орфографию оказывают социальные сети, компьютерные игры и сленг, используемый в цифровой среде. Дети младших классов все чаще используют социальные сети и мессенджеры для общения, где применяются упрощенные и сокращенные формы слов. Это может негативно сказаться на их орфографических навыках, так как они привыкают к неформальным правилам написания.

Влияние всех этих факторов требует особого внимания со стороны педагогов и родителей. Необходимо разрабатывать и внедрять методы, которые помогут детям осознать разницу между формальной и неформальной речью, а также укрепить их навыки правильного написания слов. Важно создавать условия для постоянной практики орфографии, использовать разнообразные образовательные материалы и поощрять чтение и письменные упражнения, чтобы снизить влияние диалектов, разговорного языка и цифровой среды на орфографические навыки учащихся.

Подводя итоги, орфографические ошибки у младших школьников вызваны рядом факторов, включая недостаток языковой практики, недостаточное знание правил орфографии, языковых особенностей и разговорного языка, а также современные влияния, такие как социальные сети и сленг. Для эффективного решения этой проблемы важно развивать регулярную языковую практику, осознавать разницу между формальной и неформальной речью, и предоставлять учащимся условия для активного изучения и закрепления орфографических навыков.

Список литературы:

1. Мачулина М. А., Нагаева А. В. Особенности работы по формированию орфографического навыка на уроках русского языка в начальной школе //Гуманитарный научный журнал. – 2017. – №. 1. – С. 23—25.

2. Гаврилина М. А. Орфографическая грамотность младших школьников в родном языке в условиях билингвального образования //Русский язык за рубежом. – 2009. – №. 6. – С. 51—56.

3. Курноскина А. С. ПРЕДУПРЕЖДЕНИЕ ОРФОГРАФИЧЕСКИХ ОШИБОК У МЛАДШИХ ШКОЛЬНИКОВ //Ответственный редактор. – 2021. – С. 64.

Байжігіт М. Е., Ілияс Ұ. А.

ФРАЗЕОЛОГИЧЕСКИЕ СОЧЕТАНИЯ В КАЗАХСКОМ И РУССКОМ ЯЗЫКАХ

(студенты Таразского университета им. М. Х.Дулати, г. Тараз

научный руководитель: магистр педагогики и психологии, ст. преподаватель кафедры «Русский язык и литература» Жумагалиев Р. А.)

В последние десятилетия фразеологические сочетания приобрели статус самостоятельной области исследования в языкознании. Языкознание, в свою очередь, фокусируется на анализе устойчивых словосочетаний и фразеологических единиц, что помогает раскрыть культурные и языковые аспекты различных народов.

Изучение особенностей фразеологических сочетаний в казахском и русском языках представляет собой значимое направление, которое позволяет глубже понять культурные и исторические аспекты этих народов. Фразеологизмы, являясь устойчивыми выражениями, отражают уникальные ментальные модели, традиции и символику каждой культуры. Они служат носителями коллективного опыта и мировоззрения, что делает их ключевыми для изучения языка как явления, связанного с культурой.

В условиях увеличивающейся глобализации и межкультурного взаимодействия знание фразеологических систем различных языков способствует улучшению коммуникации между людьми.

В качестве методов исследования данной проблемы могут выступать сравнительный метод, позволяющий выявить уникальные характеристики и культурные особенности народов, а также метод контекстуального анализа.

Они дают возможность глубоко понять различия и сходства между двумя языковыми системами.

Современный деловой казахский язык постоянно пополняется новыми терминами. Например, как «Зияткерлік қызмет» (интеллектуальная услуга), а не «Интеллектік/интеллектуалдық…». Здесь необходимо постоянное совершенствование словарного запаса и применение полученных навыков на практике. Таким образом устойчивые словосочетания в деловом казахском языке, в том числе казахские фразеологизмы, имеют свои специфические конструкции, которые нельзя дословно или буквально перевести на другой язык, полностью сохранив смысл и структуру. Исключением могут быть близкородственные по грамматике и лексике языки, где могут быть общие фразеологизмы. Но таких случаев насчитывается немного.

В тех случаях, когда нарушаются нормы, и возникают лексические ошибки. Они могут быть как в лексическом составе фразеологизмов казахского языка, так и в его грамматическом оформлении, и в стилистическом плане. Можно привести несколько подобных ошибок в использовании фразеологизмов (примеры на казахском):

1. Искажение состава фразеологизма в результате лексических подмен

Неправильно: Сыңның астыңғы жағымен шықты (ниже любой критики)

Правильно: Әр түрлі сыңнан төмен (ниже всякой критики).

2. Совмещение двух схожих фразеологизмов

Неправильно: Жанжал айту (сыр-бор городить); қия мен мия шығару (устраивать шум и гам)

Правильно: Жанжал шықты (сыр-бор загорелся) айғай-ұйғай болды (устроить шум и гам) жоқ сөзді айту (чепуху городить).

3. Вставка лишнего компонента

Неправильно: Міндеттеген міндетін білдіру (отдать должную дань)

Правильно: міндетін білдіру (отдать дань).

4. Стилистическая несовместимость

Неправильно: Керекті хат (нужное письмо), салықты салу (вкладывать налог), шалыңыз (позвоните по телефону) телефонмен звандаңыз (звоните по телефону), уақытында жіберу (отправить вовремя)

Правильно: Қажетті хат (необходимое письмо), салықты төлеу (платить налог), телефонмен қоңырау шалыңыз (позвоните по телефону), мезгілімен жіберу (отправить вовремя).

Фразеологические сочетания в русском языке тесно связаны с историческими событиями и культурными архетипами, что придает им особую глубину и эмоциональную насыщенность. Например:

– «Бросить перчатку» – вызов или приглашение к борьбе. Истоки этого фразеологизма уходят в эпоху рыцарских турниров, когда вызов на поединок сопровождался символическим жестом – броском перчатки.

– «Зарубить на носу» – крепко запомнить. Выражение восходит к старинному обычаю делать зарубки на деревянных дощечках («носах»), чтобы фиксировать важные события и суммы.

Таким образом, мы пришли к выводу, что фразеологические сочетания в казахском и русском языках являются важным элементом культурного наследия и отражают уникальные особенности мировосприятия народов. Несмотря на различия в культурных традициях и образах жизни, можно отметить, что оба языка обладают богатым фразеологическим фондом, который позволяет выражать сложные чувства, эмоции и ценности. Изучение фразеологии казахского и русского языков способствует не только лучшему пониманию культуры, но и укреплению связей между народами, взаимопониманию и уважению к языковому и культурному многообразию.