Nartların Sözü

Aman ḳoyçu ḳoyların börüge ḳırdırır.

Kötü çoban koyunlarını kurda yedirir.

Aman ḳoyçunu sürüvüne börü çabarġa öç bolur.

Kötü çobanın sürüsüne kurt musallat olur.

Aman ḳoynu cünü bolmaz.

Kötü koyunun yünü olmaz.

Aman ḳuş aman kün uçar.

Kötü kuş kötü gün uçar.

Aman künnü ömürü ḳısha.

Kötü günün ömrü kısa.

Aman malnı soḳmaġı başha bolur.

Kötü hayvanın patikası başka olur.

Aman sabiyden ese, bolmay ḳalġan igidi.

Kötü çocuktan ise, olmaması iyidir.

Aman sohdanı kitabı tas bolur.

Kötü talebenin kitabı kaybolur.

Aman söz iyesine ḳaytır.

Kötü söz sahibine döner.

Aman sözden bal çıḳmaz, aman közden may çıḳmaz.

Kötü sözden bal çıkmaz, kötü gözden yağ çıkmaz.

Aman sürüvçünü börkü cırtıḳ bolur.

Kötü çobanın kalpağı yırtık olur.

Aman şapa gırcınnı külü bla berir.

Kötü ahçı ekmeği külü ile verir.

Aman tavuḳ çıkkırġa ḳonar.

Kötü tavuk fıçıya konar.

Aman tenglik cürütmez.

Kötü dostluk/arkadaşlık yürütmez.

Aman tenglik tutmaz.

Kötü dostluk tutmaz.

Aman terek butaġına öser.

Kötü ağacın dalları büyür.

Aman terekni congurçhası köb bolur.

Kötü ağacın yongası çok olur.

Aman terekni tamırı keri keter.

Kötü ağacın kökü geri gider.

Aman toḳlunu aynıtsang, erningi burnungu may eter.

Aman adamnı aynıtsang, erningi burnungu ḳan eter.

Kötü tokluyu beslesen, dudağını burnunu yağ eder.

Kötü adamı beslesen, dudağını burnunu kan eder.

Aman tübge ḳalır.

Kötü altta kalır.

Aman ülgü körseng alma, aşhı ülgüden keri ḳalma.

Kötü örnek görsen alma, iyi örnekten geri kalma.

Amanda altın tohtamaz.

Kötüde altın durmaz.

Amandan hutdur bet cuvmaz.

Kötünün elinden daha kötü olan yüz yıkamaz.

Amandan igi tuvmaz deme, igiden aman tuvmaz deme.

Kötüden iyi doğmaz deme, iyiden kötü doğmaz deme.

Amanga aytsang külür, igige aytsang bilir.

Kötüye söylesen güler, iyiye söylesen bilir.

Amanga bergeningi aytıb ber.

Kötüye verdiğini söyleyip ver.

Amanga igilik etseng, üyünge sav barmazsa.

Kötüye iyilik yapsan, evine sağ gitmezsin.

Amanga ḳatın çıdamaz.

Kötüye kadın (eş) dayanmaz.

Amanga tıngılaġan igi cuvab tabmaz.

Kötüyü dinleyen iyi cevap bulamaz.

Amanım igim da – kesimiki.

Kötüm iyim de – kendimin.

Amanlıḳnı ayaġı ḳısha.

Kötülüğün ayağı kısa.

Amanlıḳnı sürgen keçe tınç cuḳlamaz.

Kötülük peşinde olan gece rahat uyuyamaz.

Amanlıḳnı şaġatı ant bolur.

Kötülüğün şahidi yemin olur.

Amannı aman bla ḳuvma, ḳannı ḳan bla cuvma.

Kötülüğü kötüyle kovma, kanı kanla yıkama.

Amannı amanlıġı cuġar.

Kötünün kötülüğü bulaşır.

Amannı at artınga mindirseng, köbcegingi tiler;

Köbceginge mindirseng, ḳızıngı tiler.

Kötüyü atının arkasına bindirsen, eyer yastığını ister;

Eyer yastığına bindirsen, kızını ister.

Amannı at artına olturtsang ceringi tiler.

Kötüyü atının arkasına oturtsan eyerini ister.

Amannı atı cavur bolur.

Kötünün atının sırtı yara olur.

Amannı atı igi bla aytılmaz.

Kötünün adı iyilikle anılmaz.

Amannı atı uşhuvur artında aytılır.

Kötünün adı yemek sonrasında anılır.

Amannı bashan ızı da aman.

Kötünün bastığı iz de kötüdür.

Amannı bilgeni aman bolur.

Kötünün bildiği kötü olur.

Amannı bir malı bolur, ol da baġalı bolur.

Kötünün bir malı olur, o da kıymetli olur.

Amannı eki bitli tonu bolur,

Birin sanga kiydirir, birin kesi kiyer.

Kötünün iki bitli kürkü olur,

Birini sana giydirir, birini kendi giyer.

Amannı hurcunu – ötürükden tolu.

Kötünün cebi – yalanla dolu.

Amannı ḳangaġa tartsang caġasın cırtdırır.

Kötüyü sofraya davet etsen yakasını yırttırır.

Amannı ḳarnı toyġanı – başı baġası.

Kötünün karnının doyması – başının değerinde.

Amannı nögeri da aman bolur.

Kötünün arkadaşı da kötü olur.

Amannı sathan mahtab satar.

Kötüyü satan övüp satar.

Amannı sözü çapraḳdan ötmez.

Kötünün sözü yapraktan geçmez.

Amannı sözü taş carır.

Kötünün sözü taş yarar.

Amannı tebsinge olturtsang ḳızıngı tiler.

Kötüyü sofrana oturtsan kızını ister.

Amannı urluġu köb.

Kötünün tohumu çoktur.

Amannı zaman unutdurmaz.

Kötüyü zaman unutturmaz.

Amma da “kelin ölmesin” – dey edi,

Kelin da “kesim ölmeyim” – dey edi.

Kayınana da “gelin ölmesin” diyordu,

Gelin de “ben ölmeyim” diyordu.

Ana ḳolu açıtmaz.

Annenin eli acıtmaz.

Ana kölü – balada, bala kölü talada.

Ananın gönlü evlatta, evladın gönlü kırda.

Ana kölü beşikde, bala kölü eşikde.

Annenin gönlü beşikde, evladın gönlü dışarda.

Ana sırı ḳızında, ata sırı ulunda.

Ana şöhreti kızında, baba şöhreti oğlunda.

Ana üynü baġanası.

Anne evin temel direği.

Ana üynü kün carıġı.

Anne evin güneş ışığı.

Ana üyürnü ḳalası.

Anne evin / ailenin kalesi.

Ananı tılpuvu – altınnı suvu.

Annenin nefesi – altın suyu.

Anası mahtaġannı alma, apsını sökgenden ḳalma.

Annesinin övdüğü kızı alma, eltisinin çekiştirdiğinden kalma.

Anasına ḳarab ḳızın al.

Anasına bakıp kızını al.

Anasını canı balasında.

Anasının canı yavrusunda.

Anasız bala kün körmez.

Annesiz evlat gün görmez.

Anda bol da mında bol, baldıracüzde üyde bol.

İster orada ol, ister burada ol, koca karı soğuklarında evde ol.

Angılamaġan tıngılamaz.

Anlamayan dinlemez.

Araḳıçı üynü ḳonaġı ḳurumaz.

İçkici evin misafiri eksik olmaz.

Arba avġandan sora col körgüztüvçü köb bolur.

Araba devrildikten sonra yol gösteren çok olur.

Arba cükleseng çöb tüşer.

Araba yüklesen çöp düşer.

Arba tınç-tınç bara, ḳoyan tutar.

Araba sakin-sakin giderek, tavşan tutar.

Arbadan tüşgen tabılmaz, ḳoldan tüşgen tabılır.

Arabadan düşen bulunmaz, elden düşen bulunur.

Arbanı allı ḳalay barsa, artı da alay baradı.

Arabanın önü nasıl giderse, arkası da öyle gider.

Arbanı töngeregi közüv avnar.

Arabanın tekeri sırayla döner.

Arbaz ḳıngırdı da iynek savalmayma.

Avlu eğri de, inek sağamıyorum.

Arbaz saylama da honşu sayla.

Avlu seçme de komşu seç.

Arıġan atha “çuh” deme, sıgın otha “uf” deme.

Yorulmuş ata “deh” deme, tezek ateşine “üf” deme.

Arıġan atha ḳamçi avur.

Yorulmuş ata kamçı ağır gelir.

Arıġan ölgenge miner.

Yorulan ölene biner.

Arıḳ atha aylanç col.

Zayıf ata virajlı / dönemeçli yol.

Arıḳ etni şorpası tatımaz.

Zayıf etin çorbası kafi gelmez.

Arıḳ etni tatuvu coḳ.

Zayıf etin tadı yok.

Arḳannı uzunu aşhı, söznü ḳıshası aşhı.

Kemendin uzunu iyi, sözün kısası iyi.

Arḳavsuz üy bolmaz.

Kirişsiz ev olmaz.

Armavlanı teli Goja,

Arı da çabdı, beri da çabdı,

Ekisinden da ḳuru ḳaldı.

Armavlar’ın deli Goja,

Oraya da koştu, buraya da koştu,

İkisinden de mahrum kaldı.

Art eşik bla kirib, al eşik bla çıġıp barama, degendi birev.

Arka kapıdan girip, ön kapıdan çıkıp gidiyorum demiş birisi.

Artda soḳuranırıḳ eseng, aşıḳma.

Sonunda pişman olacaksan acele etme.

Artda söleşgenni amalı köb bolur.

Son konuşanın imkanı/çaresi çok olur.

Artha asıralġan köz çıġarmaz.

Sonraya saklanan göz çıkarmaz.

Artha ḳalġannıḳı ortaḳ.

Geriye (sona) kalanınki ortak.

Artha ḳalġannıḳı tatlı.

Sona kalanınki tatlı.

Artıḳ bolub kimni eki başı bardı.

Fazla olup kimin iki başı var.

Artıḳ cumuşaḳ bolma bügerle, artıḳ ḳatı bolma sındırırla.

Fazla yumuşak olma bükerler, fazla sert olma kırarlar.

Artıḳ etni asma, sınar zatnı basma.

Fazla eti asma, kırılacak şeye basma.

Artıḳ mal köz çıġarmaz.

Fazla mal göz çıkarmaz.

Artıḳ ullu ḳabhan ḳarılır.

Fazla büyük lokma ısıran boğulur.

Artıḳlıḳ uzaḳ barmaz.

Kötülük uzağa gitmez.

Artmaġıngda aş bolsa, at üsünde da aşarsa.

Heybende yiyecek olsa, at üzerinde de yersin.

Aruv söz can tıyar, canuv söz can ḳıyar.

Güzel söz can kurtarır, kızgın söz cana kıyar.

Aruv söz canga azıḳ, aman söz başha ḳazıḳ.

Güzel söz cana azık, kötü söz başa kazık.

Aruv söz cılannı teşiginden çıġarır.

Güzel söz yılanı deliğinden çıkarır.

Aruvluḳ gırcınga ḳatıḳ bolmaz.

Güzellik ekmeğe katık olmaz.

Aruvluḳnu adeb ozar.

Güzelliği terbiye geçer.

Aruvnu avruvu köb.

Güzelin ağrısı / hastalığı çok olur.

Aruvnu nasıbı az.

Güzelin kısmeti az.

Aruvnu saylama, igini sayla.

Güzeli seçme, iyiyi seç.

Ashaḳ eçki – tekege tınç.

Topal keçi – tekeye kolay.

Ashaḳ ḳarġa alġa uçar.

Topal karga önce uçar.

Asıl azmaz, gemha tozmaz.

Asil bozulmaz, ipekli eskimez.

Asıl kişi az söleşir, köb tıngılar.

Asil kimse az konuşur, çok dinler.

Asıl – taşdan, aḳıl – başdan.

Asalet – taştan (yerinden), akıl – baştan.

Asıraġan artha asuv.

Saklamak sonraya fayda.

Asırı süygen terk ḳoyar.

Çok seven çabuk bırakır.

Asırı tatlı bolsang – aşarla, asırı açı bolsang – atarla.

Çok tatlı olsan – yerler, çok acı olsan – atarlar.

Aslan aç da tülkü toḳ.

Aslan aç tilki tok.

Aslan çaldış içinde da aslandı.

Aslan kafes içinde de aslandır.

Aslan itden ḳalġannı aşamaz.

Aslan köpekten artanı yemez.

Aslanbekley tüb bolġun.

Aslanbek gibi mahvol.

Aslandan aslan tuvar.

Aslandan aslan doğar.

Aslandan tuvġan aslan bolur.

Aslandan doğan aslan olur.

Aslannı ḳarnı aç da kölü toḳ.

Aslanın karnı aç olsa da gönlü tok.

Aslannı muratın ḳablan bilmez.

Aslanın niyetini kaplan bilmez.

Aslannı tavuşu tavdan avar.

Aslanın sesi dağdan aşar.

Aş iyesi bla tatlı.

Yemek sahibi ile tatlı.

Aş köb bolsa da, salır cer tabılır.

Yemek çok olsa da, koyacak yer bulunur.

Aşaġan bilmez, tuvraġan bilir.

Yiyen bilmez, doğrayan bilir.

Aşaġan ḳutulur, calaġan tutulur.

Yiyen kurtulur, yalayan tutulur.

Aşaġan toyġanlıḳġa, ḳaraġan toymaz.

Yiyen doysa da, bakan doymaz.

Aşamaz aşınga sıltav köb.

Yemeyeceğin yemeğe bahane çok.

Aşar ceringi bilme da, basar ceringi bil.

Yiyeceğin yeri bilme de, basacağın yeri bil.

Aşasa da aşamasa da börünü avzu ḳan.

Yese de yemese de kurdun ağızı kandır.

Aşatırġa iş aşhı, işletirge aş aşhı.

Yedirmek için iş iyi, çalıştırmak için aş iyi.

Aşatırıng bolsa, tanışıng köb.

Yedireceğin olsa, tanıdığın çok olur.

Aşda börü, işde ölü.

Yemekte kurt, işte ölü.

Aşda uyalġan muhar, işde uyalġan homuh.

Yemekte utanan obur, işte utanan beceriksiz.

Aşhı adam başın sılatır, aman adam canın ḳıynatır.

İyi adam başını okşatır, kötü adam canına eziyet ettirir.

Aşhı adamnı igile bla sözü bolur,

Muhar adamnı gırcınlada közü bolur.

İyi adamın iyilerle sözü olur,

Obur adamın ekmeklerde gözü olur.

Aşhı bolsang atıng çıġar, aman bolsang canıng çıġar.

İyi olsan adın çıkar, kötü olsan canın çıkar.

Aşhı cıyar, aman coyar.

İyi toplar, kötü harcar.

Aşhı ḳatın aman erni er eter, aman ḳatın aşhı erni ser eter.

İyi kadın kötü erkeği erkek yapar, kötü kadın iyi erkeği bunak yapar.

Aşhı kişiden otun ḳalır, ot ḳalır,

Aman kişiden carsuv ḳalır, borç ḳalır.

İyi kimseden odun kalır, ateş kalır,

Kötü kimseden üzüntü kalır, borç kalır.

Aşhı söz taş teşer.

İyi söz taş deler.

Aşhı suvnu uzaḳ tökmeydile, aşhı ḳıznı uzaḳ bermeydile.

İyi suyu uzağa dökmezler, iyi kızı uzağa vermezler.

Aşhı teng colġa salır, aman teng coldan alır.

İyi arkadaş yola koyar, kötü arkadaş yoldan alır.

Aşhıġa tuḳum sorma, amannı tuḳumuna ḳarama.

İyiye soyunu(sülalesini) sorma, kötünün soyuna bakma.

Aşhılıḳ et da suvġa at.

İyilik yap da suya at.

Aşhılıḳ cerde catmaydı, amanlıḳ suvġa batmaydı.

İyilik yerde kalmaz, kötülük suya batmaz.

Aşhılıḳġa aşhılıḳ har kişini işidi, amanlıḳġa aşhılıḳ erkişini işidi.

İyiliğe iyilik herkesin işidir, kötülüğe iyilik erkeğin işidir.

Aşıġış işde tatuv coḳ.

Acele işte tat olmaz.

Aşıḳġan ḳız erge caramaz.

Acele eden kız kocaya yaramaz.

Aşıḳġan suv say bolur.

Hızlı akan su sığ olur.

Aşıḳġan suv tengizge cetmez.

Acele eden (hızlı akan) ırmak denize ulaşmaz.

Aşıḳġandan basar taşın tanımaġan.

Aceleden basacağı taşı görmeyen.

Aşıḳġannı etegi ayaġına çırmalır.

Acele edenin eteği ayağına dolanır.

Aşıḳsang izlegening tabılmaz.

Acele edersen aradığın bulunmaz.

Aşıḳsang taş da tabmazsa.

Acele edersen taş da bulamazsın.

Aşına köre tabaġı, balına köre ḳalaġı.

Yemeğine göre tabağı, balına göre kaşığı.

Aşıng bolsa, ḳonaḳ köb.

Yemeğin olsa, misafir çok.

Aşnı saylaġan aç ḳalır.

Yemek seçen aç kalır.

At abınmay cer tanımaz.

At tökezlemeden yer tanımaz.

At alsang, üyüng bla kengeş, ilipin ḳazsang, eling bla kengeş.

At alsan evine danış, hendek kazsan, köyüne danış.

At arıḳlıḳda, ḳız cazıḳlıḳda.

At zayıflıkta, kız fakirlikte.

At ataġan at beredi.

İsim veren at hediye eder.

At avnasa, tük tüşer.

At yerde yuvarlansa, tüy düşer.

At ayaġan bet tabmaz.

Atını esirgeyen şeref kazanmaz.

At ayaġı bla er ayaġı cetmegen cer ḳalmaz.

At ayağı ile er (yiğit) ayağı ulaşmayan yer kalmaz.

At ayaġı da boḳlaydı suv.

Atın ayağı da suyu bulandırır.

At ayaġı tay öltürmez.

At ayağı tay öldürmez.

At başı tuthan arımaz.

At başı tutan yorulmaz.

At başına iş tüşse, avuzluġu bla suv içer;

Er başına iş tüşse, çuruġu bla suvdan öter.

Atın başına iş düşse, gem demiriyle su içer;

Erkeğin başına iş düşse, çizmesiyle sudan geçer.

At belden, cigit kölden.

At belinden, yiğit cesaretinden.

At bergenni hant bergen ozar.

At vereni yemek veren geçer.

At bla tişiruvġa ışanma.

At ile kadına güvenme.

At cerini eşekge salġanlıḳġa eşek at bolmaz.

At eyerini eşeğe koymakla eşek at olmaz.

At col turġanlay, aylanç colnu atlama.

At yolu dururken, virajlı yola girme.

At cumuşun eşek tındırmaz.

Atın yapacağı işi eşek yapamaz.

At erkişini ḳanatı.

At erkeğin kanatıdır.

At iyesin tanır.

At sahibini tanır.

At ḳamçiden ḳorḳar, er namısdan ḳorḳar.

At kamçıdan korkar, er namustan (ahlaktan) korkar.

At ḳatına barġan, atnı sırtın sılar.

Atın yanına giden, atın sırtını okşar.

At ḳatında eşek da taġıladı.

At yanında eşek de bağlanır.

At kişneb tanışır, adam söleşib tanışır.

At kişneyerek tanışır, insan konuşarak tanışır.

At körmegen atha minse, urub, tüyüb atlatır,

Ḳoy körmegen ḳoy kütse, ḳuvup, sürüb otlatır.

At görmemiş ata binse, vurup, dövüp sıçratır,

Koyun görmemiş koyun gütse, kovalayıp, sürüp otlatır.

At ölse ceri ḳalır, cigit ölse sözü ḳalır.

At ölse eyeri kalır, yiğit ölse sözü kalır.

At suvġa kirse başı cüzer.

At suya girse başı yüzer.

At urmaz deme, it ḳabmaz deme.

At vurmaz deme, köpek ısırmaz deme.

At üsünde da at bardı.

At üzerinde de at vardır.

Ata ana savluḳdan, bala tüzge atılmaz.

Anne baba sağ iken, evlat ovaya atılıp gitmez.

Ata balanı uyası.

Baba evladın yuvasıdır.

Ata – bilek, ana – cürek.

Baba – kol, ana – yürek.

Ata curt – altın beşik.

Ata yurdu (vatan) – altın beşik.

Ata şohu tas bolmaz.

Baba dostu kaybolmaz.

Atama da tözgenme, sanga da tözerme.

Babama bile sabrettim, sana da dayanırım.

Atamı öllügün bilsem, ötmekge satar edim.

Babamın öleceğini bilsem, ekmeğe satardım.

Atang aman bolsa da sırtınga költür.

Baban kötü olsa da sırtında taşı.

Atang barda el tanı, atıng barda cer tanı.

Baban varken memleket tanı, atın varken yer tanı.

Atanga etgening başınga ceter.

Babana yaptığın başına gelir.

Atar bolsang, köb baḳma, çabar bolsang, köb catma.

Atacak olsan, çok besleme, koşacak olsan, çok yatma.

Atası barnı cılı kelse da kesi caş,

Tamadası barnı ullu bolsa da kesi gitçe.

Babası olan yaşlansa da kendi gençtir (oğuldur),

Büyüğü olan büyük olsa da kendi küçüktür.

Atası birni malı bir, anası birni canı bir.

Babası bir olanın malı bir, anası bir olanın canı bir.

Atası bolmaġan atanı hayırın bilmez.

Babası olmayan babanın hayrını bilmez.

Atası ölgen at çabdırır.

Babası ölen at koşturur.

Atası ölse caşı ḳalır.

Babası ölse oğlu kalır.

Atası şkok atuvçu bolsa, balası oḳ cıyuvçu bolur.

Babası tüfek atıcı olsa, çocuğu kurşun toplayıcı olur.

Atası tülkü tutmaġannı, balası ḳoyan tutmaz.

Babası tilki yakalamayanın, evladı tavşan yakalamaz.

Atasından körüb, caşı bav eter, anasından körüb ḳızı ton biçer.

Babasından görüp oğlu ahır yapar, annesinden görüp,kızı kürk biçer.

Atdan tüşüb eşekge mingen.

Attan inip eşeğe binmek.

Atha ḳaray bilmegen cayav cürür.

Ata bakmayı bilmeyen yaya yürür.

Atha mine bilmegen atın öltürür.

Ata binmeyi bilmeyen atını öldürür.

Atha minmegen da eşekge miner.

Ata binmeyen de eşeğe biner.

Atha minse atasın unuthan, atdan tüşse atın unuthan.

Ata binse babasını unutan, attan inse adını unutan.

Atı aman alġa çabar, azıġı osal alġaḳabar.

Atı kötü olan önce koşar, yemeği kötü olan önce yer.

Atı barġa cügen kerek.

Atı olana dizgin gerek.

Atı cuvuḳ – kesi suvuḳ.

Adı akraba – kendisi soğuk.

Atı onglu alġa.

Atı güçlü öne.

Atı urlangan arbaznı bekley edi.

Atı çalınan avluyu dövüyordu.

Atım bardı deb ters atlama, ḳatınım bardı deb köb mahtama.

Atım var diye yanlış adım atma, karım var diye çok övme.

Atım erli başım carlı.

Adım kocalı, kendim zavallı.

Atıng amanga çıḳġandan ese, canıng tamaġıngdan çıḳsın.

Adın kötüye çıkacağına canın boğazından çıksın.

Atıng igi bolsa colung ḳısha bolur

Atın iyi olsa yolun kısa olur

Atınga köre ḳamçing.

Atına göre kamçın.

Atıngı satsang da, ceringi satma.

Atını satsan da, eyerini satma.

Atlay bilmegen taşha abınır.

Atlamayı bilmeyen taşa takılır.

Atlı at bla, cigit ḳılıç bla.

Atlı at ile, yiğit kılıç ile.

Atlı atı bla, itli iti bla.

Atlı atıyla, köpekli köpeğiyle.

Atlıġa bir ayt, cayavġa eki ayt.

Atlıya bir kere söyle, yayaya iki kere söyle.

Atlıḳ saylasang ullu at ḳatında cathan taynı sayla.

At seçecek olsan büyük atın yanında yatan tayı seç.

Atnı atlıġı colovçuluḳda tanılır.

Atın atlığı yolculukta belli olur.

Atnı igisi çarsda.

Atın iyisi yarışta belli olur.

Atnı igisi ḳabaḳda bolur, adamnı igisi comaḳda bolur.

Atın iyisi avlu kapısında olur, adamın iyisi masalda olur.

Atnı ḳuyruġun tabhan, cerin da izler.

Atın kuyruğunu bulan, eyerini de ister.

Atnı satsang cangur kün sat.

Atı satsan yağmurlu günde sat.

Atsız ḳonaḳ – tınç ḳonaḳ.

Atsız misafir – rahat misafir.

Avar taşha tayanma.

Yuvarlanacak taşa dayanma.

Avruġan başha temir tayaḳ.

Ağrıyan başa demir sopa.

Avruġan baylıḳġa suḳlanmaz.

Hasta olan zenginliğe özenmez.

Avruġan caşavdan umutçu.

Hasta olan hayattan umutlu.

Avruġan cerden ḳol taymaz, cürek süygenden köz taymaz.

Ağrıyan yerden el gitmez, kalbin sevdiğinden göz gitmez.

Avruġan külgenni süymez.

Hasta olan güleni sevmez.

Avruġanga ne da tatuvsuz.

Hasta olana herşey tatsız.

Avruġannı castıġında sav ölür.

Hastanın yastığında sağlam ölür.

Avruġannı sav bilmez, aç ḳarınnı toḳ bilmez.

Hastayı sağlam bilmez, aç karnı tok bilmez.

Avrumaġan “Allah” demez.

Hasta olmayan “Allah” demez.

Avrumaġan başha cavluḳ ḳısma.

Ağrımayan başa mendil bağlama.

Avruv aş bla kelir, aş bla keter.

Hastalık yemekle gelir, yemekle gider.