Nartların Sözü

Şaşırsan da çok kimse ile birlikte şaşır. (Yolunu kaybet)

Acaşsang uzaḳġa – tüşerse tuzaḳġa.

Yolunu şaşırırsan uzakta – düşersin tuzağa.

Acir bla talaşhan alaşanı 2 sırtı cavur bolur.

Aygırla dalaşan alaşanın sırtı yara olur.

Aç aşar, açuvlu canşar.

Aç yer, kızgın gevezelik eder.

Aç aşnı ayırmaz.

Aç yemek ayırmaz.

Aç da bol, toḳ da bol, namısınga bek bol.

Aç da olsan, tok da olsan, şerefine sahip ol.

Aç esner, toḳ kekirir.

Aç esner, tok geğirir.

Aç it cortuvuḳ bolur.

Aç köpek koşucu olur.

Aç it çulġanıb catar.

Aç köpek kıvrılıp yatar.

Aç ḳarnım, tınç ḳulaġım.

Aç karnım, rahat kulağım.

Aç kişdikden çıçhan ḳutulmaz.

Aç kediden fare kurtulamaz.

Aç ḳonaḳnı haparla bla sıylama.

Aç misafiri havadislerle ağırlama.

Aç otunçunu açuvu burnundadı.

Aç oduncunun öfkesi burnundedır.

Aç toymam deydi, toyġan aç bolmam deydi.

Aç doymam diyor, doyan acıkmam diyor.

Aç uyat ḳoymaz.

Açlık utanma bırakmaz.

Açdan ölgen – söleşe ölür.

Açlıktan ölen – konuşarak ölür.

Açha açhanı tartadı.

Para parayı çeker.

Açha ming palahnı başın cabadı.

Para bin belanın başını örter.

Açhanı süygen tengsiz ḳalır.

Parayı seven arkadaşsız kalır.

Açhasız bazarġa barġandan ese, kebinsiz körge bar.

Parasız pazara gitmektense, kefensiz mezara git.

Açı ḳızıl terk ongar.

Parlak kırmızı çabuk solar.

Açıġan süt ayran bolmaz.

Ekşimiş süt yoğurt olmaz.

Açlıḳda tarı gırcın da halıvadan tatlı.

Açlıkta darı ekmeği de helvadan tatlıdır.

Açnı amanı bolmaz, toḳnu imanı bolmaz.

Açın kötüsü olmaz, tokun imanı olmaz.

Açuv aldan kelir, aḳıl artdan kelir.

Öfke önden gelir, akıl arkadan gelir.

Açuv – bıçaḳ, aḳıl – sab.

Öfke – bıçak, akıl – sap.

Açuv bolġan cerde aḳıl turmaz.

Öfkenin olduğu yerde akıl durmaz.

Açuv cılavġa, ḳuvanç tebserge üretir.

Öfke ağlamayı, sevinç dans etmeyi öğretir.

Açuv ne ullu bolsa da tavnu buzmaz.

Öfke / hiddet ne kadar büyük olsa da dağı yıkamaz.

Açuv sorub kelmeydi.

Öfke sorup gelmez.

Açuvlanıb örge turġan, zaran alıb olturur.

Öfkeyle kalkan, zararla oturur.

Açuvlu başda aḳıl coḳ.

Kızgın başta akıl yoktur.

Açuvnu eşigi kengdi.

Öfkenin kapısı geniştir.

Adam artıngdan kelse börküngü al.

Arkandan adam gelse kalpağını eline al.

Adam betsiz bolsa, tersligin birevge atar.

İnsan şerefsiz olsa, suçunu başkasına atar.

Adam bolluḳ – atlamından belgili

Adam olacak – adımından bellidir.

Adam bolluḳ ceti cılda baş bolur,

Bolmazlıḳ a ḳırḳ cılında caş bolur.

Adam olacak yedi yaşında lider olur,

Olmayacak ise kırk yaşında delikanlı olur.

Adam bolmaġan cerde tonguz törge öter.

Adam olmayan yerde domuz başköşeye geçer.

Adam caşavdan toymaz.

İnsan hayata doymaz.

Adam igi cuvuḳnu satıb alır.

İnsan iyi akrabayı satın alır.

Adam ḳarġasa bir palah, el ḳarġasa ming palah.

Adam beddua etse bir bela, halk beddua etse bin bela.

Adam ḳatında adam ölmez.

İnsan yanında insan ölmez.

Adam kesi ne zatha usta bolsa anı üsünden söleşir.

İnsan hangi konuda usta ise onun hakkında konuşur.

Adam ḳıynalmay zavuḳ körmez.

İnsan zorluk çekmeden refah görmez.

Adam köb avruġanlıḳġa ölmez.

Adam çok hasta olmakla ölmez.

Adam körürün körmey, körüne girmez.

İnsan göreceğini görmeden, mezarına girmez.

Adam sözünden belgili.

Adam sözünden bellidir.

Adam tabmaġan keli başı bla kengeşir.

Adam bulamayan havan tokmağına danışır.

Adam tuvġan cerine, it toyġan cerine.

İnsan doğduğu yere (vatanına), köpek doyduğu yere.

Adam tükürgenin ızına cutmaz.

İnsan tükürdüğünü geriye yutmaz.

Adamdan ḳalġan süyekni it aşar, itden ḳalġan süyekni kim aşar?

Adamdan kalan kemiği köpek yer, köpekten kalan kemiği kim yer?

Adamlıḳ işi bla bilinir.

Adamlık işiyle bilinir.

Adamnı adamlıġı aşda oġay, işde bilinedi.

Adamın adamlığı aşta değil, işte bilinir.

Adamnı adamlıġı nögerinden tanılır.

Adamın adamlığı arkadaşından belli olur.

Adamnı adamlıġı ölmey bla ketmey bilinmez.

Adamın adamlığı ölmeden ve gitmeden bilinmez.

Adamnı adamlıġın ḳıyınlıḳ cetgen kün bilirse.

İnsanın insanlığını sıkıntılı günde anlarsın.

Adamnı amanı adamnı beti bla oynar.

Adamın kötüsü insanın şerefiyle oynar.

Adamnı amanı otunga barsa, otunnu amanı üyge kelir.

Adamın kötüsü odun kesmeye gitse, odunun kötüsü eve gelir.

Adamnı canı topraḳ, terekni canı çapraḳ.

İnsanın canı toprak, ağacın canı yaprak.

Adamnı igi küyövü “biyi” kibikdi.

İnsanın iyi damadı “beyi/prensi” gibidir.

Adamnı igisi comaḳda bolur.

Adamın iyisi masalda olur.

Adamnı igisi itni da başın sılar.

Adamın iyisi köpeğin de başını okşar.

Adamnı ḳatını carlı da eter bay da eter.

İnsanı karısı fakir de eder zengin de eder.

Adamnı kesi cetmegen cerge sözü ceter.

Adamın kendi ulaşamadığı yere sözü ulaşır.

Adamnı ḳılıġı işde belgili boladı.

İnsanın karakteri işte belli olur.

Adamnı ḳıyınlıḳ bla zavuḳluḳda coḳla.

İnsanı sıkıntı ile ferahlıkta yokla.

Adamnı osalı ḳış künge ḳuvanır.

İnsanın kötüsü kış gününe sevinir.

Adamnı sıyın halk költürür.

İnsanın şerefini halk yükseltir.

Adamnı taşada sökme, tuvrada mahtama.

Adamı gizlice çekiştirme, açıkça övme.

Aġaç çirise özeginden çiriydi.

Ağaç çürüse içinden çürür.

Aġaç kesseng, uzun kes, temir kesseng, ḳısha kes,

Cona barsang, ḳısharır, tüye barsang, sozulur.

Ağaç kessen, uzun kes, demir kessen, kısa kes,

Yontsan, kısalır, dövsen, uzar.

Aġaç usta üysüz ḳalır.

Ağaç ustası / marangoz evsiz kalır.

Aġaçnı başın kesseng, tübü ḳalır,

Ekevden biri ölse, biri ḳalır,

Cangız ölse va kimi ḳalır?

Ağacın başını kessen, dibi kalır,

İki kişiden biri ölse, biri kalır,

Yalnız adam ölse, kimi kalır?

Aġaçnı ḳıngırı mekâmġa caramaz.

Ağacın eğrisi ev yapmaya yaramaz.

Aġaçnı ḳıyınlısı tirmenge ḳaḳġıç bolur.

Ağacın zavallısı değirmene kakgıç3 olur.

Aġaçnı uzunu arḳav bolur, adamnı uzunu calḳav bolur.

Ağacın uzunu payanda olur, adamın uzunu tembel olur.

Aġaşçını üyü otunsuz ḳalır.

Oduncunun evi odunsuz kalır.

Ah- degenlikge dükküç artıḳ carılmaz.

Hah- demekle kütük fazladan yarılmaz.

Ah- demegen, oh- demez.

Hah- demeyen, oh- demez.

Ahırat candetden duniya davlet aşhı.

Ahiret cennetinden dünya saadeti iyidir.

Ahıratnı kişi körüb ḳaytmaġandı.

Ahireti kimse görüp dönmemiştir.

Ahmat Ḳayada bal bardı, andan manga ne bardı.

Ahmat Kayası’nda bal var, ondan bana ne fayda var.

Ajımlı ölgen eki ölür.

İhmalden ölen iki kere ölür.

Aḳġan suvnu bereketi coḳ.

Akan suyun bereketi olmaz.

Aḳıl başha – oḳuv başha.

Akıl başkadır – okumak / eğitim başkadır.

Aḳıl bazarda satılmaydı.

Akıl pazarda satılmaz.

Aḳıl bla adeb – egiz.

Akıl ile terbiye – ikiz.

Aḳıl – ḳoban, saġış – tengiz.

Akıl – ırmak, düşünce – deniz.

Aḳıl neden da küçlü.

Akıl her şeyden güçlüdür.

Aḳıl oysundurur, küç boysundurur.

Akıl düşündürür, güç itaat ettirir.

Aḳıl sözge baġa coḳ.

Akıllı söze paha biçilmez.

Aḳıl sözge tıngıla, adam söznü angıla.

Akıllı sözü dinle, adam sözünü anla.

Aḳıl tengizden teren, bilim tavdan miyik.

Akıl denizden derin, bilim dağdan yüksek.

Aḳılġa köz tiymez.

Akla nazar değmez.

Aḳılı aznı azabı köb.

Aklı az olanın eziyeti çoktur.

Aḳılı bar işine ışanır, aḳılı coḳ aḳılına ışanır.

Aklı olan işine güvenir, aklı olmayan aklına güvenir.

Aḳılı barnı angı bar.

Aklı olanın idrak gücü var.

Aḳılı bolmaġanga saḳalı boluşmaz.

Aklı olmayana sakalı yardım etmez.

Aḳılı cartıdan sanı cartı aşhı.

Aklı yarımdan vücudu yarım iyidir.

Aḳılı köbnü – cuvuġu köb.

Aklı çok olanın akrabası çok olur.

Aḳıllı angılar, aḳılsız tıngılar.

Akıllı anlar, akılsız dinler.

Aḳıllı angılar, teli tıngılar.

Akıllı anlar, deli dinler.

Aḳıllı atın mahtar, teli ḳatının mahtar.

Akıllı atını över, deli karısını över.

Aḳıllı aytır edi, aḳılsız ḳoymaydı.

Akıllı söylerdi, akılsız bırakmıyor.

Aḳıllı başha doġur çıḳmaz.

Akıllı başta şiş / ur çıkmaz.

Aḳıllı erkişi atın mahtar, aḳılsız erkişi ḳatının mahtar.

Akıllı erkek atını över, akılsız erkek karısını över.

Aḳıllı işin tındırır, teli ayaġın sındırır.

Akıllı işini halleder, deli ayağını kırar.

Aḳıllı kengeşir, aḳılsız öçeşir.

Akıllı danışır, akılsız iddialaşır.

Aḳıllı kesini cangılıçın kesi eskerir.

Akıllı kendi hatasını kendi farkeder.

Aḳıllı saġış etginçi, teli işin bitdirir.

Akıllı düşününceye kadar, deli işini bitirir.

Aḳıllıdan – teli zavuḳ.

Akıllıdan deli mutludur.

Aḳıllıġa bir ayt, telige ming ayt.

Akıllıya bir söyle, deliye bin söyle.

Aḳıllını allı bla oz, aḳılsıznı artı bla oz.

Akıllının önünden geç, akılsızın arkasından geç.

Aḳıllını allında cürü, aḳılsıznı artında cürü.

Akıllının önünde yürü, akılsızın arkasında yürü.

Aḳıllını cangılġanı telini ozar.

Akıllının yanılması deliyi geçer.

Aḳılnı aḳılsızdan üren.

Aklı akılsızdan öğren.

Aḳılnı ölçelegen ḳıyındı.

Aklı ölçmek zordur.

Aḳılsızda eseb coḳ, asılsızda adeb coḳ.

Akılsızda hesap yok, soysuzda edep yok.

Aḳırın barġan arımaz.

Yavaş giden yorulmaz.

Aḳırın suv köpür buzar.

Yavaş akan su köprüyü bozar.

Aḳırınnı aşıḳġan cetmez.

Yavaşa acele eden yetişemez.

Aḳırınnı cengil cetmez.

Yavaşa hızlı yetişemez.

Aḳırtın bashan tab basar.

Yavaş basan iyi basar.

Aḳırtınnı cengil cetmez.

Yavaşa hızlı yetişemez.

Aḳmaḳ tuvġan cerin unutur.

Ahmak doğduğu yeri unutur.

Ala – bere bilmegen, berse közüne cuḳu kirmegen.

Almayı vermeyi bilmeyen, verse gözüne uyku girmeyen.

Alġa çıḳġan ḳulaḳnı artda çıḳġan müyüz ozar.

Önce çıkan kulağı sonra çıkan boynuz geçer.

Alġa da barma artha da ḳalma.

Öne de gitme, geriye de kalma.

Alġa ölgenni alġa basdır.

Önce öleni önce göm.

Alġın saġış et da, aytırıngı alay ayt.

Önce düşün de, söyleyeceğini öyle söyle.

Alġış azıḳ bolmaz.

Dua azık olmaz.

Alıngan allıngdan çıġar.

Deliren önünden çıkar.

Alıngan elden ḳorkmaz.

Deliren köyden korkmaz.

Alırın bilgen beririn da bilir.

Alacağını bilen vereceğini de bilir.

Alıvçu köb bolsa, mal iyesine ḳalır.

Alıcı çok olsa, mal sahibine kalır.

Alimden hat ḳalır, temirden tot ḳalır.

Alimden yazı kalır, demirden pas kalır.

Allımı ot ḳuvura, artımı cel suvura.

Önümü ateş yakıyor, arkamı rüzgar savurtuyor.

Allıng ḳurmaç ḳuvura, artıng ındır suvura.

Önün mısır patlatıyor, arkan harman savuruyor.

Allınga tögerek taşnı atsang, kesing anga tüberse.

Önüne yuvarlak taşı atsan, kendin ona rastlarsın.

Alma biş, avuzuma tüş.

Elma piş, ağızıma düş.

Alma tereginden keng ketmez.

Elma ağacından uzağa gitmez.

Alma terekde kertme bitmez.

Elma ağacında armut yetişmez.

Almanı igisin ayü aşar.

Elmanın iyisini ayı yer.

Altav ayrı bolsa, aradaġın aldırır,

Ekev bir bolsa, töbedegin endirir.

Altı kişi ayrı olsa, aradakini kaptırır,

İki kişi bir olsa, tepedekini indirir.

Altı eçkige ceti teke.

Altı keçiye yedi teke.

Altı ḳabıb at toyar, ceti ḳabıb er toyar.

Altı kere yiyip at doyar, yedi kere yiyip er doyar.

Altın berib alġan şohung ḳıyınlı kününgde başıngı keser.

Altın verip aldığın dostun zor gününde başını keser.

Altın cerinde sıylı.

Altın yerinde değerli.

Altın çıḳġan cerinde baġalı.

Altın çıktığı yerde değerli.

Altın çögüç ḳurçnu da sındırır.

Altın çekiç çeliği de kırar.

Altın tot bolmaz, şkok tob bolmaz.

Altın paslanmaz, tüfek top olmaz.

Altınlı şkogum burunça atmaydı,

Aḳ alaşam burunça çabmaydı.

Altın işlemeli tüfeğim eskisi gibi atmıyor,

Beyaz atım eskisi gibi koşmuyor.

Altınnı da boladı şarayıbı.

Altının da kusuru vardır.

Altınnı kirge atsang da cıltırar.

Altını pisliğe atsan da parlar.

Altınnı – taşdan, aḳılnı –başdan.

Altını – taştan, aklı – baştan.

Altmış künnü suv ḳobsa, altı künde tarḳayır.

Altmış gün ırmak taşsa, altı günde kurur.

Amal bilgen amal bla, amal bilmegen aman bla.

Çare bilen çare ile, çare bilmeyen kötülük ile.

Aman adam aman ölür.

Kötü adam kötü ölür.

Aman adam aşaġanda alda bolur, işlegende artda bolur.

Kötü adam yemekte önde olur, iş yapmada arkada olur.

Aman adam aşhılıḳnı terk unutur.

Kötü adam iyiliği çabuk unutur.

Aman adam aşıngı da aşar, canıngı da boşar.

Kötü adam senin yemeğini de yer, canını da tüketir.

Aman adam atasın anasın aytdırır.

Kötü adam babasına anasına laf getirir.

Aman adam başın kişige teng etmez.

Kötü adam kendisini kimseyle denk görmez.

Aman adam bir kün üyüngde catar, bir kün kesingi satar.

Kötü adam bir gün senin evinde yatar, bir gün seni satar.

Aman adam kesini tersligin birevge atar.

Kötü adam kendi suçunu başkasına atar.

Aman adam ne malıngı alır ne canıngı alır.

Kötü adam ya malını alır, ya canını alır.

Aman adam urub ḳaçar.

Kötü adam vurup kaçar.

Aman adamda ne namıs bolmaz, ne bet bolmaz.

Kötü adamda ne haysiyet olur, ne şeref olur.

Aman adamġa aşhılıḳ etgen, itge çabır etgen kibikdi.

Kötü adama iyilik yapmak, köpeğe çarık dikmek gibidir.

Aman adamġa biy bolġandan ese, igi adamġaḳul bol.

Kötü adama bey (prens) olmaktansa, iyi adama köle ol.

Aman adamġa ḳoşulsang igilikden tüngül.

Kötü adama katılsan iyilikten umudu kes.

Aman adamnı açuvu ketmez, başı cerge cetginçi,

İgi adamnı açuvu keter, künde gülmendi kebginçi.

Kötü adamın öfkesi gitmez, başı yere değmeden,

İyi adamın öfkesi geçer, güneşte mendil kurumadan.

Aman adamnı aşından ese, igi adamnı sözü aşhı.

Kötü adamın yemeğinden, iyi adamın sözü iyidir.

Aman adamnı etegine çöb ilinir, igi adamnı etegine söz ilinir.

Kötü adamın eteğine çöp takılır, iyi adamın eteğine söz takılır.

Aman adamnı ḳatında olturma, oltursang da soḳranırsa.

Kötü adamın yanında oturma, otursan da pişman olursun.

Aman adamnı tili açı.

Kötü adamın dili acı.

Aman adamnı tili uzun.

Kötü adamın dili uzun.

Aman altın tabsa da salır cer tabmaz.

Kötü altın bulsa da, koyacak yer bulamaz.

Aman aman bla.

Kötü kötü ile.

Aman amanga tüber.

Kötü kötüye rastlar.

Aman amannı mahtar.

Kötü kötüyü över.

Aman amannı tabar.

Kötü kötüyü bulur.

Aman arba col sızar, aman kişi el buzar.

Kötü araba yolu çizer, kötü kimse halkı bozar.

Aman atha cal bitse, sırtına cer saldırmaz.

Kötü at yelelense, sırtına eyer koydurmaz.

Aman atha tin kirse beline artmaḳ atdırmaz.

Kötü at dirilse beline heybe attırmaz.

Aman atha tin kirse sırtına cer saldırmaz.

Kötü at dirilse sırtına eyer koydurmaz.

Aman atnı calı uzun bolur.

Kötü atın yelesi uzun olur.

Aman avruvġa igi aş.

Kötü hastalığa iyi yemek.

Aman avuzdan aman söz.

Kötü ağızdan kötü söz.

Aman aylangan aman ölür.

Kötü dolaşan kötü ölür.

Aman azıġın taşada ḳabar.

Kötü azığını kuytuda yer.

Aman bergenin aytır, igi körgenin aytır.

Kötü verdiğini söyler (anlatır), iyi gördüğünü söyler.

Aman bla igi işde belgili bolur.

Kötü ile iyi işte belli olur.

Aman bla kelgen, aman bla keter.

Kötülükle gelen, kötülükle gider.

Aman bla nöger bolsang, atıng aman bla aytılır.

Kötü ile arkadaş olsan, adın kötülükle anılır.

Aman bolsa da ḳarnaş igi, sabiy bolsa da coldaş igi.

Kötü olsa da kardeş iyi, çocuk olsa da yol arkadaşı iyi.

Aman bolsang – asarla, cuvaş bolsang – basarla.

Kötü olsan – asarlar, sessiz olsan – ezerler.

Aman bolsang, bir kişise, igi bolsang, ming kişise.

Kötü olsan, bir kişisin, iyi olsan, bin kişisin.

Aman canın bek süyer.

Kötü adam canını çok sever.

Aman caş – atasına azab.

Kötü oğul – babasına eziyet.

Aman deb aytdırġan tınçdı, igi deb aytdırġan ḳıyındı.

Kötü dedirtmek kolaydır, iyi dedirtmek zordur.

Aman eger uvġa çıḳsa ashar.

Kötü tazı ava çıksa topallar.

Aman erni igi ḳatın tüzetir, aman ḳatınnı igi er tüzetmez.

Kötü erkeği iyi kadın düzeltir, kötü kadını iyi erkek düzeltemez.

Aman esirse üyün oyar.

Kötü sarhoş olsa evini yıkar.

Aman eşek huna oyar, aman kişi ḳatın ḳoyar.

Kötü eşek duvar yıkar, kötü erkek karı boşar.

Aman eşek saḳav bolur, aman adam calḳav bolur.

Kötü eşek ruam hastası olur, kötü adam tembel olur.

Aman eşek üyge cuvuḳlaşsa cortar.

Kötü eşek eve yakınlaşsa koşar.

Aman etseng da kesing et.

Kötü yapsan da kendin yap.

Aman etseng da tavkel et.

Kötü yapsan da cesaretle / kararlılıkla yap.

Aman hans terk çaġar.

Kötü ot çabuk yeşerir.

Aman hansnı tamırı teren.

Kötü otun kökü derin olur.

Aman hansnı urluġu köb.

Kötü otun tohumu çok olur.

Aman hapar colda tabar.

Kötü haber yolda bulur.

Aman hapar terk ceter.

Kötü haber çabuk ulaşır.

Aman işge – amal kerek,

Kötü işe – çare gerek.

Aman it artdan ürür.

Kötü köpek sonradan havlar.

Aman it caşırtın ḳabar.

Kötü köpek gizlice ısırır.

Aman it honşuġa çabar.

Kötü köpek komşuya saldırır.

Aman it ḳuyruġun kesgenge calınır.

Kötü köpek kuyruğunu kesene yalvarır.

Aman itni başın sılasang, kolungu ḳabar.

Kötü köpeğin başını okşasan, elini ısırır.

Aman itni ḳuyruġu uzun bolur.

Kötü köpeğin kuyruğu uzun olur.

Aman ḳatın bedişçi bolur.

Kötü kadın kusur bulucu olur.

Aman ḳatın bla aman honşu birdi.

Kötü kadın (eş) ile kötü komşu birdir.

Aman ḳatın buçhaḳların cerge süyrer.

Kötü kadın paçalarını yerde sürür.

Aman ḳatın caġınlı bolur.

Kötü kadın kaprisli olur.

Aman ḳatın cılamuġu bla ḳorḳutur.

Kötü kadın göz yaşıyla korkutur.

Aman ḳatın erine cibek av bla körünür.

Kötü kadın kocasına ipek şalla görünür.

Aman ḳatın ḳarġışçı bolur.

Kötü kadın bedduacı olur.

Aman ḳatın ḳonaḳ kelse sabiylerin tüyer.

Kötü kadın, misafir gelse çocuklarını döver.

Aman ḳatın, ḳonaḳ kelse sibirtki alır.

Kötü kadın, misafir gelse süpürge alır.

Aman ḳatın külüvçü bolur.

Kötü kadın çok güler.

Aman ḳatın suv önküç alır, igi ḳatın cün önküç alır.

Kötü kadın su ödünç alır, iyi kadın yün ödünç alır.

Aman ḳatın tilçi bolur.

Kötü kadın dedikoducu olur.

Aman ḳatın tiyresi bla cav bolur.

Kötü kadın mahallesi ile küs olur.

Aman ḳatın üyden – üyge kirir.

Kötü kadın evden – eve girer.

Aman ḳatınnı tili cerge ceter.

Kötü kadının dili yere değer.

Aman kesi ḳuvanç eter da kesi törüne çıġar.

Kötü adam kendisi kutlama yaptığında kendi başköşesine oturur.

Aman ḳız barır cerin saylamaz,

Aman ḳatın igi erin da sıylamaz.

Kötü kız varacağı yeri seçmez,

Kötü kadın iyi kocasına bile hürmet etmez.

Aman ḳıznı anası keleçisi bolur.

Kötü kızın annesi dünürcüsü olur.

Aman kişi ölse, çaḳġıçı, ḳuvu ḳalır,

İgi kişi ölse, otunu, suvu ḳalır.

Kötü adam ölse, çakmaktaşı, kavı kalır,

İyi adam ölse, odunu, suyu kalır.

Aman ḳonaḳ ḳonaḳbayına calınır.

Kötü misafir evsahibine yalvarır.

Aman ḳonaḳ ne zamansız kelir, ne da keç ḳalır.

Kötü misafir ya zamansız gelir, ya da geç kalır.

Aman ḳorkġanına da mahtanadı.

Kötü korkmasıyla da övünür.

Aman ḳoy suvnu ortasına kirib içer.

Kötü koyun suyun ortasına girip içer.

Aman ḳoyçu canından ḳoy töler.

Kötü çoban canından koyun öder.