ОЛИГАРХНИНГ МЕРОСХЎРИ

Улар Диманинг “тойчоғи” ёнига ўтиб, машинага ўтиришди.

–Балки, ҳозир тўппа-тўғри бориб, сенга машиналарнинг энг зўрини сотиб олармиз,– таклиф қилди Дима.– Кейин Лизани йўқлаймиз. Аламидан ёрилиб ўлсин.

–Кераги йўқ. Уйга кетдик. Чарчадим. Уйқум келаяпти.

–Доимо шунақа қиласан. Бори-йўғи бугун миллионер бўлдинг-у, дарров ўзгардинг қолдинг.

–Кечқурун Оксана келадиган эди.

–Кел, унга қўнғироқ қиламиз, – қувониб кетди Дима, – қай аҳволга тушишини тасаввур ҳам қилаоласанми?

–Ҳожати йўқ. Кейинроқ ҳаммасини ўзим айтиб бераман унга.

Дима чор атрофга бир қараб олиб, машинасини юрғизди.

– Дунё тасодифларга тўла, деб шуни айтишади-да, – Дима ҳамон ҳаяжонланини босолмасди, – мана сен Оксана билан ошиқ-маъшуқсан. Бобонг ҳам бир пайтлар Оксана деган аёл билан шакаргуфторлик қилган. Балки, ўша кампир сенинг Оксананинг бувисидир?

– Бўлиши мумкин эмас, Оксананинг бувиси Харьковда яшайди.

–Барибир қизиқ-да…

–Қолаверса, ўша Оксананг ҳалиги омборчи туфайли бобомдан кечган, – уқтирди Ринат хомуш тортиб.

–Балки, ҳомилдор пайтида бобонгнинг ўзи ташлаб кетгандир?– эътироз қилди Дима.

–Бобом тўғрисидаги бўлмағур гапларини бас қил.

–Мен ҳеч нарса деганим йўқ. Шунчаки ҳаётда ҳар хил вазиятлар бўлади-да. Қара-я, менинг йўлимни кесиб ўтмоқчи, уриб олишимга сал қолди.

Ринат ўтиб кетаётган “ Волга” тарафга қараб ҳам қўймади. У ўз ўйлари билан банд эди. Дима ҳозир ҳис-ҳаяжонга берилишнинг мавруди эмаслигини англаб, жимиб қолди. Ринатнинг уйига етиб келишгач, ҳарқалай ўзини тутиб туролмади:

–Балки, уйга бирга чиқармиз? Ўзингни қандай ҳис қилаяпсан?

–Чидаса бўлади, – ҳазиллашди Ринат, – мендан хафа бўлма, Дима. Ҳалигача ўзимга келаолганим йўқ. Ҳозирча ёлғиз қолганим маъқулга ўхшайди.

– Уйингга мустаҳкам эшик ўрнатиш керак, – тиржайди Дима сумкага ишора қилиб. – Сенинг ўрнингда бўлсам, эртагаёқ уста чақириб, янгисини қўйдирардим.

–Эртага бошқа уйга кўчаман,– эслатди Ринат, –Умуман олганда, ўзимни ҳеч нарса бўлмагандек тутишим керак. Кун бўйи мен билан бирга бўлганинг учун раҳмат. Эрталаб сени кутаман. Бундай пайтда ёнимда бўлганинг яхши-да.

–Келаман, – деди Дима. – Ҳозир эса қандай қилиб тўйиб ичсам, нима бўлганини унутсам, деб ўйлаб турибман. Агар бу воқеалар тушимда содир бўлса эди, уни ҳаётимдаги энг ғаройиб туш, деб ҳисоблаган бўлардим. Бунинг устига бировларнинг олдида лаққиллаб юбормаслик учун тилимни тийиб туришдек азобга ҳам чидашим керак.

–Бу ҳақиқатан ҳам оғир азоб бўлади сен учун, – деди Ринат машинадан тушиб, эшикни қарсиллатиб ёпаркан.

Йўлакка қадам қўйган заҳоти, бурнини жийирди. Илгари бу ернинг бунчалик бадбўй эканини сезмаган экан. У пул тўла сумкасини тутиб, зинапоядан кўтарилди. Эшикни очиб уйга кирди-да, кийим илгич ёнига сумкани улоқтириб, йўл-йўлакай ечинганча, хонага кирди. Катга ўтириб, атрофига назар ташлади: бурчакда ўртача катталикдаги телевизор жойлашган, эски мебель, ўзининг иш столи, компьютер, принтер, оҳори кетган дарпардалар, сарғайиб кетган қандил – ҳаммаси ўша-ўша. Наҳотки, унинг ҳаётида ғайритабиий эврилиш юз бериб, бутунлай бошқача шароитда яшайдиган даври бошланган бўлса? Шу лаҳза эсига пул тушиб қолди. Ўрнидан турди-да, йўлакка чиқди. Сумкани хонага олиб кирди. Юз долларлик пачкалар айқаш-чуйқаш бўлиб ётарди. Битта дастани олиб, ўрамини йиртди. Қаради. Энди бир умр пул хусусида қайғурмаса ҳам бўлади Саёҳат қилиши, дунёдаги энг ғаройиб масканларни томоша қилиши, меҳмонхоналарнинг сарасида яшаб, энг ҳашаматли ресторанларда яйраши мумкин. Қимматбаҳо ва ноёб китобларни ўқишга, дунёнинг донғи кетган донишмандлари билан суҳбат қуришга, Тибетга боришга, Қуддиси шарифни кўришга, Римни томоша қилишга қурби бемалол етди. Ҳатто, энг моҳир меъморларни таклиф қилиб, ақл бовар қилмайдиган мўъжизавий иморатларни бунёд этса ҳам бўлади. Ўта ақлли китоблар ёзиши ҳам мумкинки, уларнинг чоп эттириш учун ҳомий ва ношир излаб тентирамайди… Ринат қўлидаги даста пулни столга қўйди-да, сумкани жавонга тиқди.

Қандайдир беъмани нарсалар хаёлга келади-я, ижирғанди у. Қўлимга пул тушса бас, дарров қандай қилиб совуришни ўйлайман-а. Йўқ, бу маблағни қандайдир самарали ишга сарфлашим керак, қалами ўткир журналистларнинг бошини қовуштириб, янги журнал очсам, Димани бош муҳаррир қилиб қўйсам ҳам бўлади. Лекин, Диманинг раҳбарликка уқуви йўқ, бош маслаҳатчи бўлиши мумкин, жамоага раҳнамоликни эса бошқа бировга юклатиш лозим. Ринат кулимсиради. Яхшиямки, хаёлидан кечган фикрларни Дима эшитмайди, акс ҳолда ўлгудек хафа бўларди.

Эшик қўнғироғи жиринглади. Ринат бугун Оксана келадиган кун эканини эслади. Соат саккиз бўлаётганди. Бўлажак даромадини тақсимлаш билан ҳаддан ташқари чалғиб кетипти, чамаси. У ўрнидан туриб, эшикни очишга борар экан, кечки овқатга ҳеч нарса олмаганини, ҳатто, уйида нон ҳам йўқлигини эслади.

Оксана кирасолиб одатдагидек яноғидан ўпди. Қиз новчагина бўлиб, Ренатдан ҳам баланд эди. Бежирим юзли,мовий кўзли, бурни салгина танқайган бўлиб, сомонранг узун сочларини тепасига бир тутам қилиб тугиб юрарди. Ўтган йили продюссер ҳузурида танишганларидан бери Ринатнинг уйида учрашиб туришарди.

Қиз одатига кўра ошхонага ўтди. У ишдан чиқиб келиб, одатда кечки овқатни шу ерда қилар, агар Ринатнинг пули бўлса, бирор ёққа боришарди. Бу сафар ҳам ошхонага кира солиб, музлатгични очди, шу заҳоти ўша томондан норози қичқириғи эшитилди:

–Музлатгичнинг бўм- бўш-ку. Тоза адои тамом бўпсан ўзинг ҳам. Наҳотки, бугун ҳеч нарса келтирмаган бўлсанг? Ёки уйдан чиқмадингми?

–Чиқдим. Аммо, ҳеч нарса олганими йўқ, – Ринат ошхонага биттагина калта иштонда кираркан, ланжлик билан қизнинг гапини тасдиқлади.

–Кейинги пайтда бутунлай ақлдан озаяпсан, -деди Оксана музхонани қарсиллатиб ёпар экан.– Ҳатто, қаймоғинг ҳам ачиб қопти. Пишлоқ бўлса бужмайиб, малларанг бўлиб ётипти, ҳолбуки оқ бўлиши керак. Нонинг ҳам йўқми?.

–Йўғ-а,– ғудранди Ринат.– Ишим кўпайиб кетди, ўзим ҳам уйга ҳозиргина келдим.

Қиз чойнакни ўтга қўйиб, газни ёқди. Яна ошхонага кўз ташлади.

–Сен уй хизматчиси олишинг керак,– деди Оксана курсига ўтираркан,– –ошхонанг ивирсиб кетипти. Ейдиган ҳеч вақонг йўқми?

–Ширин кулча бор, – эслаб қолди Ринат.– Жовонда Даниядан келтирилган бир қути ширин кулча турипти.

–Йўқдан кўра, шу ҳам бўлади.

Қиз ширин кулчани келтириб, ўзига чой қуйди.

– Қачонгача шу аҳволда яшамоқчисан?– сўради Оксана Ринатга қараб.

У ўзини қиз олдида яланғочдек тургандек ночор ҳис этарди. Елкасини қисди. Ринатнинг ҳозир гаплашишга ҳоҳиши йўқ, фақат, қизнинг силаб-сийпашига, танасини бағрига босишга муштоқ эди.

–Ётоқхонага юр,-таклиф қилди Ринат, – сени соғиниб кетдим.

Қиз унинг овозидаги зорланишни пайқамади. Афтидан, жуда оч эди, балки, йигитнинг лакаловлигидан дили озор чеккандир. Ахир, Оксананинг келишини биларди, ҳеч бўлмаганда нон олиб келса, эгнига у-бу нарса илиб олса бўларди-ку.

–Шошилма, – деди Оксана унинг таклифини рад этиб.

–Ичкарига кирайлик, -яна такрорлади Ринат,– сенга айтадиган бир дунё гапим бор.

– Яна тўшагингга тортаяпсанми? – Қизнинг овозида ижирғаниш бор эди. – Шунча ётганимиз етар. Ўртамиздаги бунақа мужмал муносабатга чек қўйсак ҳам бўлар, сен нима дейсан? Тўғриси, бугун сенга шуни айтиб қўйиш учун келгандим.

–Тушундим. Кечки овқатни тушириб, хайрлашмоқчи бўпсан-да.

–Киноя қилма. Бир хилдаги ҳазилларинг ҳиқилдоғимга келди. Сен лоқайд ва тўнгфеъл одамсан. Менга кўпинча ёнингда бировнинг бўлиш- бўлмаслигининг фарқи йўқдек туюлади. Сени ҳеч ким қизиқтирмайди…

–Менимча, жанжаллашадиганга ўхшаб турибмиз, – ғамгин жилмайди Ринат.– Жаврашни бас қил. Сенга айтадиган гапим шунчалик кўпки, юр ётоқхонага ўтайлик. Сенга қўлимни ҳам тегизмайман…

–Текизганингда ҳам қўлингдан ҳеч нарса келмайди. – Қиз чойини ичиб тугатди-да, пиёлани ювмасдан токчага қўйди, ширин кулчали қутини ёпди, – Бугун ҳайз кўрганман. Шунинг учун кечириб қўясан. Қолаверса, орамизнинг аллақачон бузилиб бўлганини тушуниб қўйсанг, ёмон бўлмасди. Бугун олдингга атайлабдан шуни айтиш учун келувдим.

–Биласанми, бугун қанақа ғалати воқеа содир бўлди, -суюнчилади Ринат, – бобомнинг ҳам Оксана исмли севгилиси бўлганини билиб қолдим. Кейин ажрашиб кетишган…

–Афтидан, бобонг ҳам аёллар бобида сенга ўхшаган лапашанг бўлган ўхшайди, – деди Оксана пинагини бузмасдан, сўнг курсидан қўзғолди. -Уйингда иккита китобим ётипти. Олиб кетсам майлими? Менимча сен “Да Винчи сири” ва янга қандайдир китоб олувдинг.

Қиз уни айланиб хонага ўтди. Ринат ўгрилиб, индамасдан ортидан эргашди. Токчада қиз айтган иккита китоб ётарди. Оксана китобларни оларкан, кўзи стол устидаги тахи бузилган пулларга тушди.

–Бунча пул қаёқдан келди? – ҳайратга тушган Оксана Ринат томонга қаради.

– Келди-да…– Йигит қизга нима деб тушунтиришини билолмасди.

–Қалам ҳаққингми?– жилмайди қиз, -Табриклайман. Бу сен учун катта бойлик-ку. Шинамроқ бошқа бир уйни ижарага олсанг, эгни-бошингни эпақага келтирсанг ҳам бўлади.Бу ерда бир неча минг доллар бўлса керак. Энди сен бадавлат одамсан, аммо, ландовурлигинча қолибсан.Уйингда ҳатто ноннинг ҳам йўқ. Мен пулсиз қопти-да, деб ўйласам, бу кишим бир даста долларни қучоқлаб оч ўтирибди. Шунақаям ахмоқлик бўлдими?

–Оксана, – йигит сўнгги бор қиз билан гаплашишга уринди.

–Бас қил, – қиз Ринатга андак жирканиш билан қараганди, бу уларнинг ораси очиқлиги ҳақида айтилажак ҳар қандай сўздан кўра ишончлироқ таъсир қилди. Зеро, эркак киши билан суҳбатлашаётган аёлнинг чеҳрасида шунақа ифода пайдо бўлдими бас, бу – уларнинг муносабати бутунлай барҳам топганини билдиради.

–“Миллионлар”ингни ақл билан харажат қилишга ҳаракат қил, – деди қиз масхараомуз оҳангда, уни туртиб юборгудек бўлиб, даҳлизга ўтаркан.

Ринат қизнинг ортидан тикилиб қолди.

–Китоблардан бирида қандайдир доғ бор,– деди хайрлашар чоғда Ринат,– олиб келганингда шундай эди.

–Бу бизнинг биргаликдаги ҳаётимиздаги сўнгги доғ бўлиб қолади, деган умиддаман, – қиз шундай мушкул пайтда ҳам ўзида ҳазиллашишга куч топди. –Хайр, Ринат. Ўзинг яхши йигитсан-у, жуда пандивақисан-да. Яна нон олиб келиш эсингдан чиқмасин. Ҳозирча.

–Омадингни берсин.

Йигитнинг сўз оҳангидаги нимадир қизни ўгрилиб қарашга ундади:

– Раҳмат, – у Ринатга тикилди,– Бундан кейин меҳмонлар олдига бунақа либосда чиқма.Хайр.

У эшикни секин ёпиб, уйдан чиқди. Ринат ёлғиз қолди. Хонага кириб стол устида ётган даста пулга қаради. Сумкага кўз ташлади.

– Менинг “миллионерлик” ҳаётим шу тарзда бошланди, – у паст овозда ўз ҳолига шарҳ берган бўлди,– яъни, шод-хуррамлик билан деса ҳам бўлади.

У қайрилиб, чўмилиш хонасига ўтди. Негадир соқолини қиртишлагиси, худди Оксанадан сўнг яна кимдир йўқлаб қоладигандек ювингиси келиб кетди.Лекин, ушбу тунда уни бошқа ҳеч ким безовта қилмади.

4 боб

Эрталаб уларни олиб келиш учун Плавник ўз машинасини жўнатди. Дима “Мерседес”га ўтирган заҳоти, “машинада чексам бўладими?” деб сўради. Ҳайдовчи кечирим сўраб, хўжайини одатда чекмаслигини айтди. Дима ҳафсаласи пир бўлиб тиржайди.

Плавникнинг маҳкамасида уларни франциялик адвокатлар кутиб туришарди. Уларни биринчи қаватда кутиб олган кечаги аёл бугун ниҳоятда хуштавозе эди. Бу сафар у қўнғир костюм, тиззаси етмайдиган юбка кийиб олганди. Ҳатто, бу гал ўзини таништиришни ҳам лозим кўрди.

–Исмим Тамара, –деди у Ринатга, – Иосиф Борисовичнинг ёрдамчисиман.

– Танишганимдан хурсандман, -Ренат шундай дер экан, чиндан ҳам кийимларини янгиламаса бўлмаслигини пайқади. Бирор ёққа кириб қимматбаҳо костюм, пойабзал, кўйлак, галстук, ҳатто ёмғирпўш олиш керак. Аммо, бу ишни кейинроқ қилишга тўғри келади.

Плавникининг иш бўлмасида французлар бир тўп қоғозни тайёрлаб туришган экан. Ҳаммасини қайтадан ўқиб, имзолашга тўғри келди. Барча ҳужжатлар икки тилда – французча ва русча тайёрланганди. Ринат яна бир бор хусусий адвокат ёллаш зарурлиги тўғрисида ўйлади. Жилла қурса, ҳуқуқшунос маслаҳатчи олиши керак. Дима бекорчиликдан кофе аралаш коньякни ҳўплаб, адвокатнинг иш бўлмасини кўздан кечирди, ёқимтойгина котибасига кўзини қисиб кўрди. Барча юмушлар соат учларда ниҳояига етди.

–Мен сизга ўзимнинг битта ходимини бераман, – деди Плавник.– Уйни ва Рублевкадаги далаҳовлини кўрсатади. Калитларини олиб беради. Уйда ҳамма шароит муҳайё, бугуноқ кўчиб ўтсангиз ҳам бўлаверади. Дала ҳовлининг озроқ муммоси бор. Ўша ерда сизга тушунтириб беришади. Эртага “Национал” меҳмонхонасида кечки овқатни сиз билан биргаликда баҳам кўрамиз. Роппа-роса соат еттида. Биз сизни кутамиз… Бу – бир қисми ишга бағишланган зиёфат бўлади, гап шундаки, биз у ерга Глущенко билан шерикликда Украинадаги бир неча корхоналарнинг акциясини тассарруф қилиб келган иккита ҳамкорингизни ҳам таклиф қилмоқчимиз.

–Албатта келаман, – ваъда берди Ринат.– Бошқа гап йўқми?

–Мана бу чек дафтарчангиз, – Плавник унга каттагина пакет узатди. , бу ерда Швейцария банкининг маҳаллий бўлимидаги ҳисоб-рақамингиз ҳам бор. Лекин, ҳозирча бор-йўғи уч миллионга. Қолган маблағдан Францияга боргач, фойдаланишингиз мумкин. Истасангиз, Россияга ўтказишимиз мумкин. Сизга қайсиси қулай бўлса, ўшандай қиламиз.

–Раҳмат.

–Яна, –деди адвокат, – сизга энди тансоқчи керак. Агар бир неча киши бўлса, яна ҳам яхши бўлади. Бизни тўғри тушунинг, сиз беҳад катта бойликка меросхўр бўлаяпсиз. Биз амакингиз ва оиласини нега ўлдиришганини аниқ билмаймиз. Франция ҳукумати Владимир Глущенконинг вилласига учиб келган вертолётга бомба қўйилганини аниқлашган. Натижада вертолёт ичида ким бўлса, ҳаммалари- ўзи, хотини, ўғли, қўриқчилар бошлиғи ва учувчи ҳалок бўлган. Табийки, то қотил топилмагунча қайдир даражадаги сизнинг тақдирингизга ҳам хавф остида қолаверади. Мен сизни қўрқитмоқчи эмасман. Аммо,албатта, тансоқчи олишингиз керак.

–Мен қаёқдан оламан, –ҳайрон бўлди Ринат. –Мана Дима бор…

–Бу камлик қилади,– кулди Плавник.– Ҳоҳласангиз, ҳозироқ ташкил қиламиз. Амакингиз томонидан ташкил этилган, худди, шу масала билан шуғулланнадиган алоҳида компания бор. Биз хавфсизлик хизматига қўнғироқ қилиб, бир неча синашта ходимларни жўнатишни сўраймиз. Бошланмасига кифоя қилади, деб ўйлайман. Машинангиз борми?

–Йўқ, – Ринат Димага қаради.

–Машинамиз бор, –деди Дима шоша-пиша.

–Яхши. Демак, қўриқчилар сизни керакли жойга олиб боради, олиб келади. Ҳар доим ёнингизда бўлишади. Эртага эрталаб уйингизга етиб боришади.

–Қайси уйимга?

–Айтдимку, ҳозир сизга тоғангизнинг собиқ квартирасини кўрсатишади, вақтинча ўша ерда яшаб турасиз. Калитни бизнинг ходимдан оласиз. Ҳамма ҳужжатлар қайта расмийлаштилгандан сўнг эса, қонуний эгаси сифатида кўчиб ўтасиз. Бошқа жойлардаги уй-жойлар ҳам тасарруфингизга ўтади.

–Мен бунинг нима фарқи борлигини тушунмаяпман.

– Агар уйнинг ҳақиқий эгаси бўлсангиз, ижарага беришингиз, сотишингиз, бировларга совға қилишингиз мумкин. Лекин, уй соҳибининг қариндоши сифатида турсангиз, бемалол яшайверасиз, аммо, уйга тегишли бирор нарсани сотишга ҳақингиз бўлмайди

–Мен ҳеч нарсани сотмоқчи эмасман, –деди дарҳол Ринат, – умуман олганда, сизнинг фикрингизни бирданига англашга ақлим ожизлик қилаяпти. Билганларингни қилинглар. Хуллас, у ерга қачон борсам бўлади?

–Ҳозирнинг ўзида. Сизга Тамара ҳамроҳлик қилади. У манзилни яхши билади, бир неча марта бўлган, қўлида уйнинг калити ҳам бор. Менинг ҳайдовчим хизматлингизда бўлади.

–Маъқул, – Ринат адвокатлар билан мулоқатдан толиққанди.

–Кейин эса амакингизнинг дала ҳовлисига борасизлар. Ҳозир у ерда ҳеч ким йўқ. Ҳатто, уй жиҳозлари ҳам қолмаган. Амакаингиз сотмоқчи ёки қайта таъмирламоқчи бўлганга ўхшайди. Афсуски, улгурмаган…

–Тушунарли.

–Эртага бўлса, сизни “Национал”да кутамиз. Кўришгунча хайр, жаноб Шарипов.

Ринат ҳорғинлик билан бош ирғаб, адвокатларнинг қўлини қисди. Узун кулранг ёмғирпўшдаги Тамара уларни пастда кутиб турарди. Афтидан у устки либосларининг ҳам костюмлари рангига мослаб танларди. Шунга қараганда Плавник яхши ҳақ тўларди.

Тамара Ринат билан орқа ўрнидиққа ёнма-ён жойлашди, Дима олдинга ўтиришга мажбур бўлди. Ҳайдовчи машинанниг оҳиста жилдирди.

–Бу – Москва дарёси соҳилидаги аслзодалар эгаллаган ҳудудда жойлашган янги уйлардан бири, – тушунтирди Тамара, қиздан ғаройиб хуш бўй тараларди. – Кваратира икки босқичдан, яъни, саккизта хона, тўрт ҳожатхона, жакузи ва кенг-мўл ошхонадан иборат. Тўрт йил олдин сотиб олинган. Хўжайин бу ерда оиласи билан деярли яшамаган. Чунки, аллақандай ҳайкалчалардан ташқари бирорта шахсий буюмга кўзимиз тушмади. Фақат, ҳар бири юз минг доллардан кам турмайдиган тўрт дона сурат бор экан, холос. Чамаси, безак учун олинганга ўхшайди.

–Уйнинг ўзи қанча туради? – қизиқсинди олдинда ўтирган Дима.

–Ҳозирги олиймақом квартираларга солиштирганда унча қиммат, деб бўлмайди. Қайта қуриш даврида сотиб олинган ва анча арзонга, бор йўғи ярим миллион долларга тушган.

–Арзимас пул экан, -маъқуллади Дима бошини олд тарафга буриб.

–Ҳозир қанча туради? – сўради Ринат.

–Тўрт миллион долларга яқин, – жавоб берди Тамара кордонлик билан.– Ичидаги бойликлари билан беш миллионга бориши мумкин.

–Жудаям зўр экан, – деди Дима ўзини тутаолмай. –Бутун бошли саккиз хонали уй-а?

–Шундай, –деди Тамара унинг киноясига эътибор қилмай,– Рублевкадаги дала ҳовли ҳам зўр. У ёқда ҳар сотих ер элликдан юз минг долларгача туради. Ҳар бир сотиғи! – ғурур билан таъкидлади у.– Ён қўшниларни эса фақат телевизорда кўрган ёки номини эшитган бўлишингиз мумкин. Ўнг тарафдаги ҳовли бош вазир ўринбосариники, чап томонда эса йирик нефт компаниясининг раҳбари яшайди. Ҳар бирининг ҳовлиси ўттиз сотихдан кам эмас.

–Ёки уч миллион доллар, –хуштак чаливорди Дима, – дала ҳовлимисан, дала ҳовли экан-да.

–Баъзи бир дала ҳовлилар бир гектардан ортиқ жойни эгаллаган, – айёрона жилмайди Тамара.– айримлари эллик миллион доллар туради. Сиз журналистлар Москвдаги уй-жойнинг нархини яхши билишларингиз керак-ку.

–Бизга бу ҳақда айтишмаган экан, – дарров жавоб топди Ринат. Шу пайт чек дафтарчаси эсига тушиб қолди. -Тўхтанглар, – илтимос қилди у, – балки, у томонларга боришдан олдин бирорта дўконга тушиб, эгни-бошимизни эпақага келитирармиз.

–Албатта, – уни қўллаб- қувватлади Тамара, – мен ҳам шуни айтмоқчи бўлиб турувдим ўзи. Қаердан харид қилишни ёқтирасиз?

–Бирорта аралаш моллар дўконидан-да.

Тамара яна кулимсиради. Кутилмаганда беҳад улкан бойликка эга чиқиб қолган йигитчанинг бўш-баёвлиги қизга ёқиб тушаётганди.

–Степан, Петровский растасига ҳайда, -таклиф қилди у ҳайдовчига.– Ўша ердан ҳоҳлаган нарсангизни танлаб олишнигз мумкин, -кейин Ринатга қараб қўшиб қўйди, – пойабзалдан тортиб, пальтогача ҳамма нарса бор.

–У ерда нархлар осмонда, дейишади-ку, – мужмаллланди Ринат.

–Сиздек бой-бадавлат киши учун нарх-навонинг нима аҳамияти бор? – елкасини қисди Тамара. – Кийимларнинг энг сарасини танлаш имконига эгасиз-ку!

Улар ўтирган “Мерседес” Неглинки кўчаси томондан келиб, савдо растаси ёнида тўхтади. Тамара биринчи бўлиб машинадан тушди-да, ичкарига кирди. Шунақа жойларни айланиш аёлнинг жони-дили экани шундоққина кўриниб турарди. Ҳамроҳлар кўзи пештахталардан бирига ёпиштирилган – бу ерда сотиладиган эркаклар костюми уч мингдан беш минг долларгача туриши, шу боисдан пули бўлмаган кимсаларнинг азбаройи қизиқиш юзасидан кириб юрмасликлари уқтирилган эълонни ўқишди. Дима ҳайрон бўлиб қаради. У шу хилдаги эълонлар борлиги ҳақида, ҳатто, эшитмаган ҳам эди.

Тамара зудлик билан Ринатга иккита костюм, бир нечта кўйлак ва бешта ажойиб галстук танлаб олди.

–Димага ҳам танланг, – деди Ринат қатъият билан.

Аёл елкасини қисди: миллиардерларнинг ғалати феъл-атворига кўникишга тўғри келади. Диманинг қўпол қадди- қоматига мос костюм топилиши қийин бўлди. Топилганини ҳам озроқ тўғриламаса бўлмасди. Аммо, гулдор кўйлаклар унга ёқиб тушди. У қачондан бери ўзи орзу қилиб юрган чарм курткани кийиб кўраётганида хурсандчилигидан, Ринатни қучоқлаб, қовурғасини қисирлатиб юборди. Шундан сўнг пойабзал бўлиимга ўтишди. Бу ерда Димага эски ботинкаларидан воз кечишга тўғри келди. Тамара бирданига беш жуфт, яъни Ринатга учта, Димага иккита пойабзал танлади. Аёл шу заҳоти пайпоқ, пойабзал мойи, туфлиқошиқ, бир жуфт шиппак ҳам сотиб олди.

–Бу ерда шиппаклар қанча туршини биласанми? – сўради Дима дўстидан

–Йигирма-ўттиз доллар бордир, – деди Ринат. –Бу энг қимматфуруш дўкон.

–Бир юз саксон тўққиз доллар экан, –жавоб берди Дима, –хонавайрон бўлиш ҳеч гапмас.

–Бу ахмоқона шиппакларни сотиб олишга ҳожат йўқ эди, – аччиқланди Ринат, Тамара эса аллақачон чек урдиришга улгурганди.

–Бу ерда бар ҳам бор, бироз дам олиб, тамадди қилишимиз мумкин,– тушунтирди Тамара, – ҳозирча эса иккала дўкондан олган нарсаларимизнинг пулини тўлашимиз керак. Мен келишдим, чек билан оладиган бўлишди.

–Менимча, бир неча минг доллар сарфладиг-ов,– паришонланди Ринат.

–Худди, шундай, –қувониб бош силкиди Тамара,– ўттиз саккиз минг доллар бўлди. Улар сизнинг кимлигингизни билишга ўлгудек қизиқишаяпти. Машҳур шоуменми, бандитми ёки нефтфуруш бойми, деб сўрашаяпти.

Вой, Худойим-ей, -деворга суянди Ринат, –нима дедингиз уларга? Ҳамма нарсасини қайтариб беринг. Мен бир сафарнинг ўзидаёқ бунча пулни сарфлай олмайман. Мумкин эмас ахир…

–Ўрганиб кетасиз, –таскин берди Тамара, -бу бошланиши, ҳали машина, яхта, ҳатто, кўнглингизга ёққан аёлларга бриллиант тақинчоқлар олишингизга тўғри келади. Қани, барга кетдик. Ринат деворга суянманг, ҳамманинг кўзи бизда. Иккита чек ёзинг. Манавиларни йигитлар машинага ташлаб қўйишади.

Улар барга ўтишгач, Тамара уч стакан янги сиқилган апельсин шарбати келтиришни буюрди. Ёш йигит буюртмани бажариб, чекни стол устига қўйди.

–Бир ярим минг рубл,– Ринатнинг бақириб юборишга сал қолди, –нима бу? Апельсин шарбатими ёки бошқа мевадан олинганми?

–Янги сиқилган шарбатнинг бир стакани бу ерда ўн икки ёки ўн беш доллар туради, –тушунтирди Тамара,– энг яхши ресторанларда ҳам нархи ўн беш доллар. Қимматмас.

–Бутун бир тушликнинг нархи-ку, -ғижинди Ринат.– Миллионер зотини ҳеч ҳам кўргани кўзим йўқ. Шунча пулга ҳам шарбат ичиш мумкинми? Ҳар қандай дўконда шарбатнинг нархи бир ярим доллардан ошмайди. Яна бир литр ёки икки литри-я.

–Уларнинг бари кимёвий қоришма,– тоқат билан тушунтирди Тамара,– турли хил озуқавий аралашмалар кукунидан қилинган. Бу ерда сифати бутунлай бошқа. Нима қипти? Сифатли нарса учун эса пул тўлаш керак-да.

–Тушлик бу ерингизда минг доллар турса керак, – Ринатнинг қаҳр-ғазаби ошди.– Москвада нарсаларининг нархи осмонга чиққан шунақа масканлар борлигини айтишганди, мен ишонмагандим.

– Фақатгина, овқатланиб қолмасдан, асл француз шаробидан бурютма берсангиз, тушлигингиз баъзан беш-олти баравар қимматга тушишиш мумкин,– афтидан шунақа нарсалар ҳақида гапириш Тамарага хушёқар, бу уни жазавага солиб, лаззат бағишларди.– Чунки, шаробнинг ўз бир неча минг доллар туради.

– Биз бу ерда тушлик қилмасак керак, деган умиддаман, -тушкун кайфиятда тахминлади Ринат, – акс ҳолда миллиардларимни бир неча йиллардаёқ еб битираман.

–Еб битираолмайсиз, –эътироз билдирди Тамара. – Аммо, кўпчилик ўшанақа шоҳона тушликка ўч бўлади. Ҳукумат идорасидаги айрим амалдорлар ҳам қимматбаҳо ресторанларга ташриф буюришни ёқтиришар экан. Ҳамма буни одатий ҳол, деб ҳисоблайди.

–Уларнинг еган-ичгани мижозларининг бўйнига-да, – Ринат соатига қаради.– Келинглар, бирорта егулик буюрайлик. Лекин, аввал нархини билиб олинглар. Агар нархи осмонга чиққан устрица билан крабни ( балиқ таомлари- тарж.) айнан шу бар учун Англия қироличаси ўз қўли билан тайёрлаган бўлса ҳам, мен оғзимга ҳам олмайман. Ёки бу ерда оддийроқ таом пиширилмайдими?

–Ҳозир буюраман.

Тамара Ринатнинг нега бу қадар асабийлашаётганини сира тушуна олмасди. Ахир, у қўлидаги миллионлари билан умрининг охиригача пул ҳақида қайғурмаса бўлади-ку. Кеча Ринат кетгандан сўнг Иосиф Борисович қабулхонага чиқиб келди-да, ушбу ярим татар, ярим украин, отасидан эрта айрилган, ёшлигида онасиз қолган, хотинидан ажрашган, ҳеч қаерда ишламайдиган, топгани амал-тақал кун кўришига етадиган йигитни назарда тутиб, паришон ҳолда “ доим ахмоқларга омад кулиб боқади” деди. Тўғрида, бу борада чидаб бўлмайдиган даражада адолатсизлик юз берганди: шунча катта бойлик, унга эга бўлишни орзу ҳам қилмаган, ҳатто омади нечоғлик кулиб боққанининг фаҳмига ҳам бормаган бир кимсага текканди.

Тамара бу нусханинг пуллари ўзининг қўлига тушса, қанақа усталик билан сарфлаши мумкинлигини кўнглидан ўтказаркан, бутун вужуди яйраб кетди. Ўзи йигитга ёқадиганга ўхшайди. Имкондан фойдаланиб, шу ёш йигитнинг энг яқин кишисига айланиб олиши керак. Унинг икки марта эр қилганини, ўн яшар ўғли борлигини, Плавникдан, фақат, маошгина эмас, “хос хизматлари учун” қўшимча ҳақ ҳам олиб туришини бунинг билиши шарт эмас. Ҳамма Иосиф Борисовичнинг жиноий ишлар билан шуғулланишни ёқтирмаслигини, бандитлар билан боғланишни хуш кўрмаслигин яхши биларди. У асосан фуқаролик ишлари, айниқса банкларга оид ишларни олиб бораради. Хорижликларнинг бошини айлантириш ёки Сибирдан келган қишлоқи бойваччани кўнглини олишга тўғри келса, у Тамарадан фойдаланарди. Меҳмонлар аёл билан танишганларидан сўнг барча контрактлар осонгина имзоланиб, шартномалар ўз вақтида тузиларди қоларди. Тамаранинг жозибаси шунда эдики, у эркакларнинг аёл билан муносабатда қайси усулни ёқтиришини, аммо, буни тан олишдан чўчишини яхши биларди. Бу журналист йигит ойига бериши мумкин бўлган беш ёки ўн минг долларни у пул, деб ҳисобламасди. Шунинг учун жон-жаҳди билан ёқишга ҳаракат қилаётганди. Бирор соатдан сўнг дарё соҳилидаги Москвадаги машҳур қурилиш компанияси томонидан бунёд этилган маҳобатли бинога етиб келишди. Ҳамма бу компаниянинг шаҳарда алоҳида пудрат асосида махсус ҳудудларда амалга ошириладиган бунёдкорлик ишларига буюртма олишини, бизнес-классга мансуб энг ҳашаматли биноларни қуриб, бусиз ҳам осмонга чиқиб кетган кўчмас мулкнинг нархини янада кўтаришини яхши биларди.