Villainage in England: Essays in English Mediaeval History

176

Y.B., 11/12 Edw. III, p. 325 (Rolls Ser.): 'Stonore: Dit qe toutz les excepcions poent estre salve par usage del manoir forspris un, cest a dire qe la ou il egarde seisine de terre par defalte apres defalte la ou le tenant avait attourne en court qe respoundi pur lui.' Cf. Y.B., H. 3 Edw. III, 29, and T. 3 Edw. III, 29.

177

Bract. Note-book, pl. 834 and 1122 concern the royal manors of Havering and Kingston.

178

I say against all men, because in the case of a stranger's interfering with the privileged villain's rights, it was for him to prove any exemption, e.g. conveyance by charter, which would take the matter out of the range of the manorial court.

179

Britton, ii. 13: 'Et pur ceo qe nous voloms qe ils eyent tele quiete, est ordeyne le bref de droit clos pledable par baillif del maner de tort fet del un sokeman al autre, qe il tiegne les plaintifs a droit selom les usages del maner par simples enquestes.'

180

Natura brevium, f. 4 b (ed. Pynson).

181

Stoneleigh Reg.: 'Si dominus a sokemanis tenentibus suis exigat alias consuetudines quam facere consueuerunt quum manerium fuit in manibus progenitorum Regis eos super hoc fatigando et distringendo, prefati tenentes habent recuperare versus dominum et balliuos suos per breve Regis quod vocatur Monstraverunt nobis homines de soka de Stonle,' etc.

182

Viner, Abr. Anc. Dem. C2, 3.

183

Fitzherbert, Abr. Monstraverunt, 5 (P. 19, Edw. III): 'Seton: Cest un cas a par luy en cest breue de Monstrauerunt qe un purra sue pur luy e tous les autres del ville tout ne soient pas nosmes en le breve e par la suite de un tous les autres auront auantage et cesty qe vient purra estre resceu e respondra par attourne pur touts les auters coment qe unque ne resceu lour attournement; issint qe cest suit ne breue nest semblable a auter.'

184

As it was the peasants had the greatest difficulty in conducting these cases. In 1294 some Norfolk men tried to get justice against Roger Bigod, the celebrated defender of English liberties. They say that they have been pleading against him for twenty years, and give very definite references. The jury summoned declares in their favour. The earl opposes them by the astonishing answer that they are not his tenants at all. It all ends by the collapse of the plaintiffs for no apparent reason; they do not come into court ultimately, and the jurors plead guilty of having given a false verdict; see App. VII. In the case of the men of Wycle against Mauger le Vavasseur, to which I have referred several times, the trial dragged on for five years; the court adjourned the case over and over again; the defendant did not pay the slightest attention to prohibitions, but went on ill-treating the tenantry. At last he carried off a verdict in his favour; but the management of the trial certainly casts much suspicion on it. Cf. Placitorum Abbreviatio, 303.

185

Madox, History of the Exch., i. 723, c, d; 724, e; 725, f.

186

Bract. Note-book, pl. 1237: 'Homines prioris Sti Swithini … questi fuerunt Dom. Regi.'

187

Madox, Exch., i. 725, u; the 'Monstraverunt' of the men of King's Ripton quoted above on the question of tallage. This matter of tallage could certainly be treated as an alteration of services, and sent for trial to the Common Bench.

188

Exch. Memoranda, Q.R. 48/49 Henry III, m. 11. The position of the castle of Bamborough was certainly a peculiar one at the time. Cf. Close Roll, 49 Henry III, m. 7, d.

189

Exch. Memoranda, Q.R. Trin. 20 Edw. I, m. 21, d. I give the documents in full in App. VIII. The petitioners are not villains, but they are tenants of base tenure. They evidently belong to the class of villain socmen outside the ancient demesne, of which more hereafter.

190

Placitorum Abbrev. 25: 'Consideratum est quod constabularius de Windesore de quo homines de Bray questi fuerunt quod ipse vexabat eos de serviciis et consuetudinibus indebitis et tallagia insueta ab eis exigebat accipiat ab eis tallagia consueta et ipsi homines alia servicia et consuetudines quas facere solent faciant.' (Pasch. et Trin., 1 John.)

191

Madox, Exch. i. 411, u: 'Homines de Branton reddunt compotum de x libris, ut Robertus de Sachoill eis non distringat ad faciendum ei alias consuetudines quam Regi facere consueverunt dum fuerunt in manu sua.' (Pipe Roll 13 Jo., 7, 10 b, Devenesc).

192

Dugdale, Monasticon. v. 443; Stonleigh Reg. f. 14 b. Cf. Court Rolls of Ledecumbe Regis (Chapter House, County Bags, Berks, A. 3): 'Anno domini MCCLXVIII, solverunt homines de Ledecumbe Regis C. sol. ad scaccarium domini Regis, pro redditu domini Regis et predicti homines habent residuum in custodia sua excepta porcione prioris Montis Acuti de tempore suo et porcione prioris de Bermundseye de tempore suo.' The manor had been let in fee farm to the monks of Cluny, who demised it to the Prior of Montacute, who in his turn let it to the Prior of Bermondsey.

193

Stoneleigh Reg. f. 15 a: 'Totam sokam de Stonleya et omnes redditus et consuetudines et rectitudines quas Henricus rex pater noster ibi habuit salua regali justicia nostra. Uigore quarum chartarum prefatus Abbas et conventus habent et possident totam sokam de Stonle que quondam pertinuit ad le Bury (sic) in dicta soka existens edificatum, ubi quidam comes quondam de licencia Regis moram traxit. Qui locus nunc edificiis carens vocatur le Burystede iuxta Crulefeld prout fossatis includitur, et est locus nemorosus.'

194

Stoneleigh Reg. f. 13 a: 'Isti duo tenent (burgagia in Warrwick) per seruicium sustinendi unum plumbum in manerio de Stonle competens monasterio Regis.'

195

Placita de Quo Warranto, 778: 'Item clamat quod Ballivus dom. Regis in manerio de Stonleye nullam faciet districtionem seu attachiamenta sine presencia Ballivi Abbatis.'

196

See App. VI.

197

Stoneleigh Reg. 13 a: 'W.W. tenet unum burgagium per seruicium inveniendi domino regi seniori domino de Stonle quartam partem unius tripodis.'

198

King's Ripton Court Rolls, Augment. Off. Rolls, xxiii. 94, m. 10: 'Dicta Matildis optulit se versus Margaretam Greylaund de placito dotis, que non venit. Ideo preceptum est capere in manum domini Regis medietatem mesuagii etc.—pro defectu ipsius Margarete. Eadem Matildis optulit se uersus Willelmum vicarium—qui non uenit. Ideo preceptum est capere in manum domini Regis medietatem quinque acrarum terre etc. (Curia de Riptone Regis die Lune in festo sanctorum Protessi et Marciniani anno [r. r. E. xxiv. et J. abb. x]); m. 10, d.—Qui venit et quantum ad aliam acram dicit, quod non est tenens set quod Abbas seysiuit illam in manum suam. (Curia—in festo Assumpcionis—anno supra dicto).' In the first case the seizure corresponds to the 'cape in manum' of a freehold. As there could be no such thing in the case of villainage, and the procedural seizure was resumption by the lord, the point is worth notice and may be explained by the King's private right still lingering about the manor. The last case is one of escheat or forfeiture.

199

Stoneleigh Reg. 75 v: 'Item si aliquis deforciatur de tenemento suo et tulerit breve Regis clausum balliuis manerii versus deforciantes, dictum breve non debet frangi nisi in curia.'

200

Natura brevium, 13: 'Balliuis suis.'

201

Britton, i. 221: 'Rois aussi ne porrount rien aliener les dreits de lour coroune ne de lour reaute, qe ne soit repellable par lour successours.'

202

Stoneleigh Reg. 30: 'Nos attendentes, quod huiusmodi alienaciones et consuetudinum mutaciones eciam in nostri et heredum nostrorum preiudicium et exheredacionem cedere possent, si manerium illud in manus nostras aliquo casu deuenerit sustinere nolumus sicut nec debemus manerium illud aut ea que ad illud pertinent aliter immutari quam esse solebant temporibus predictis.'

203

The writs are directed sometimes to the bailiffs of the Archbishop of Canterbury and of the Duke of Albemarle, who had the manor in custody for King Richard II, but in the twenty-third year they are inscribed to the King's bailiffs. (Augmentation Court Rolls, xiv. 38). As to the trial mentioned in the text see App. IX.

204

Stoneleigh Reg. 11 a: 'Precipio tibi quod sine dilacione deliberes Abbati de Stonleia omnes terras et tenuras quas ego dedi et carta mea confirmaui. Et de terra quam rustici uersus calumpniantur et quam ego ei dedi et concessi, inquire si rectum in ea habuerunt et si rectum in ea habent, dona eis rusticis alibi in terra mea excambium ad valenciam.'

205

Bracton, f. 209: 'Ad quemcumque manerium peruenerit.'

206

Madox, Firma Burgi, 54; Pipe Rolls, passim. Cf. Rot. Cur. Regis Ric., p. 15: 'Homines de Kingestone—c. sol. … pro respectu tenendi villam suam ad eandem firmam quam reddere solebant tempore Henrici Regis.'

207

Madox, Exch. 1437, z: 'Homines de Lechton x marcas pro habenda inquisicione per proxima halimota et per legales milites et alios homines de visneto, quas consuetudines ipsi fecerunt tempore Henrici Regis Patris.' (Pipe Roll. 4 John.) Cf. 442, a: 'Homines de Stanleya reddunt compotum de uno palefrido, ut inquiratur per sacramentum legalium hominum, quas consuetudines et quae servitia homines de manerio de Stanleia facere consueverunt Regi Henrico patri Ricardi Regis dum essent in manu sua.' (Pipe Roll, 9 John.)

208

Y.B., Trin., 49 E. III, pl. 8 (Fitzherbert, Abr. Monstrav. 4): 'Han. mist auant record de Domesday qui parla ut supra:—Terra sancti Stephani en le title qui parla de ceo maner que il fuit en sa maine. Et auxi il mist auant chartre le Roy que ore est, par quel le roy reherse quil ave viewe la chartre le roy Henri le primer, et reherce tout le chartre, et ceo chartre voilet que Henri aue viewe par ceo parolle inspeximus la chartre le roy William Conquerour qui aue done graunte e confirme mesme le manor a un Henri Butle, a luy, et a ces heirs a ceo iour, quel chartre issint volent inspeximus cartam domini Edwardi Regis Anglie issint par le recorde et par les chartres est expressement reherce par le roy qui ore est, que William Conquerour fuit en possession de ceo maner, Seinct Edward auxint, en quel cas ceo serra aiudge auncient demesne tantamont come si la terre ust estre en la main Seint Edward par expresse parolx en le Domesday. Belknap: Le comen fesance de chartres est de faire parolle en le chartre dedimus concessimus et confirmauimus et uncore le chartre est bon assets al part, mesque le roy nauer riens a ceo temps, issint que riens passe par ceo paroll dedimus mes il auer par parole de confermement, issint que il nest my proue par ce chartre que ils auoient la possession, pur ceo que les chartres poient estre effectuels a auter entent, scilicet, en nature de confermement, et auxi ces chartres fait par Seint E. et W. Conquerour ne sont my monstres a ore pur record, issint que mesque il furent monstre, et auxi purroit estre proue que le maner fuit en lour possession, nous ne puissomus pas aiudger la terre auncien demesne, pur ceo que auncien demesne sera aiudge par le liuer de domesday qui est de record, et nemy en autre maner. Et puis les plaintifs fuerent nonsues.'

209

Fitzherbert, Abr. Cause de remover ple, 18 (Y.B., M., 21 Edw. III): 'Wilby: Il conuient que il count en le monstrauerunt que il luy distreint pur auters customes que ses auncestres ne fecerunt en temps W. Conquerour, cas le monstrauerunt ne gist pas forsque en cas ou plusiours services sont demandez que ces auncestres ne solent faire en cel temps.'

210

Coram Rege, Tr. 3 Edw. I, m. 14, d: 'Et unde predicti homines (de Kyngesripton) queruntur quod temporibus Cnout regis quo manerium illud fuit in manu dicti antecessoris sui tenuerunt tenementa sua per seruicia subscripta, videlicet reddendi pro qualibet virgata terre 5 solidos, etc. Et omnes antecessores sui tenuissent tenementa sua per predicta seruicia usque ad conquestum Anglie, et a conquestu usque ad tempus regis Henrici aui regis Johannis aui domini regis nunc, usque ad tempus cuiusdam Abbatis de Rameseye Roberti Dogge nomine qui tempore Henrici Regis distrinxit antecessores suos ad dandum relevium pro voluntate sua, etc. Et Abbas dicit quod non debet eis ad hoc breue respondere, quia desicut in narracione sua non faciunt mencionem quod ipsi extitissent in tali statu in quo fuerunt tempore regis Knout, quem statum ipsi clamant habere, tempore aliorum regum de quo memoria haberi possit nec de quo breue de recto currit nec aliqua verificacio per patriam fieri possit.... Et Reginaldus et alii bene cognoscunt quod ipse Abbas et predecessores sui exstiterunt in seysina percipiendi ab ipsis et antecessoribus suis predicta seruicia indebita a tempore predicti Henrici regis. Set desicut istud breue quod conceditur in fauorem dominicorum domini Regis non habet prescriptionem temporis, petunt judicium si [racione?] alicujus longiqui termini debeant ab actione excludi sua.'

211

Y.B., M., 15 Edw. II, p. 455: 'Bereford: Coment puit cest brief vous servir la ou il (the defendant) dist qe luy et ces predecessors ont este de vous et de vos auncestres (seisi) de tout temps come, etc., et vos ont taille, etc. Devoms nous enguerre (enquerre corr.) si vos feistes touz services en temps le Roy St. Edward, ou non de temps que vos avez pris title? Devon: Sir navyl (nanyl corr.), mais nous disons qe touz les tenants qui tindrent en temps St. Edward tinderent, etc. (par certains services) … tanqe a ore xv ans devant le brief purchace etc. e ceo puit home enquere.'

212

Y.B., 21/22 Edw. I, 499 et sqq.

213

Coram Rege, Pasch. 1 Edw. II, m. 26: 'Postquam idem manerium ad manus antecessorum predicti Maugeri deuenit usque ad tempus memorie, videlicet temporibus regum Ricardi, Johannis et statum illum toto tempore predicto pacifice continuaverunt et habuerunt.' Coram Rege, M. 5 Edw. II, m. 77: 'Unde queruntur quod cum ipsi homines et eorum antecessores tempore Regum Anglie progenitorum domini Regis nunc, videlicet tempore Regis Willelmi Conquestoris et Willelmi Regis filii sui et eciam tempore Regis Henrici primi solebant tenere terras suas per quaedam certa seruicia videlicet,' etc.

214

I will here cite Bract. Note-book, pl. 1237, as an instance, although there is hardly any call for quotation on this point.

215

Law of Copyhold, 8. Cf. the same author's Tenures in Kent, 182.

216

Blackstone, Law Tracts, ii., especially pp. 128, 129.

217

Bracton: 'liberi de condicione … tenentes villenagium.' Britton: 'hommes de franc saunc.'

218

Stoneleigh Reg., 75: 'Item si quis de voluntate et assensu domini facto fine cum domino voluerit dare tenementum suum ad opus alicuius, ueniet in curia cum virga et sursum reddet huiusmodi tenementum ad manum domini sine carta ad opus ementis vel cui datur et ballivus domini habitis prius herietis et aliis de iure domino debitis dictum tenementum emptori seu cui dabitur et heredibus suis secundum consuetudinem manerii habendum et tenendum liberabit in (cum corr.?) virga. Et dictus recipiens tunc faciet finem cum domino prout possunt conuenire.... Item extraneus non debet vocari ad warantum in placito terre in curia de Stonle quia sokemanni non possunt feoffare alios per cartas cum ipsi nullas habeant de rege. Set si quos feoffauerint de licencia domini sine carta, ipsos feoffant secundum consuetudinem manerii prout continetur in rotulo curie de anno xx Regis Edwardi filii Regis Edwardi in placito terre inter,' etc.

219

Placitorum Abbrev. 233, Berks. Cf. Britton, i. 287, note c.

220

Bracton, f. 7.

221

Jurate et Assise, 45 Henry III, Placitorum Abbr., p. 150: 'Et Galfridus de Praule bene cognoscit quod predictum manerium est antiquum dominicum Dom. Regis set dicit quod predictum tenementum est liberum tenementum ita quod assisa debet inde fieri.... Dicit enim quod ipse feofatus est de predicto tenemento de quodam Willelmo Harold per cartam suam quam profert.... Et juratores quesiti si antecessores ejusdem Willelmi feofati fuerunt per cartam vel si aliquis de tenura illa unquam placitaverunt per diversa brevia vel non, dicunt quod non recolunt.'

222

Stoneleigh Reg., 12: 'Fuerunt eciam tunc quatuor natiui siue serui in le lone quorum quilibet nouum mesuagium et unum quartronum terre cum pertinenciis per seruicia subscripta videlicet leuando furcas, etc. … et debebant … redimere sanguinem suum et dare auxilium domino ad festum Sti. Michaelis scilicet ayde et facere braseum Domini et alia seruicia seruilia.' As to some details, see Dugdale, Antiquities of Warwickshire, i. 176.

223

Coram Rege, Pasch. 1 Edw. II, m. 26: '(Maugerus) defendit vim et injuriam quando, etc. Et dicit quod qualitercunque iidem homines asserant se et antecessores suos tenentes, etc. certa seruicia dominis de Wycle antecessoribus ipsius Maugeri et sibi fecisse et facere debere, quod omnes antecessores sui domini de eodem manerio extiterunt seisiti de predictis hominibus et eorum antecessoribus tenentibus tenementa quae ipsi modo tenent ibidem ut de uillanis suis taillabilibus alto et basso ad voluntatem ipsorum dominorum et redempcionem sanguinis et alia villana seruicia et incerta et villanas consuetudines faciendo a tempore quo non extat memoria.... Et predicti homines dicunt quod ipsi sunt tenentes de antiquo dominico, etc., prout curie satis liquet et quod omnes tenentes in dominico Regis per certa seruicia et certas consuetudines tenent et tenere debent, quidam per maiora et quidam per minora secundum consuetudinem, set semper per certa,' etc. Coram Rege, Mich. 5 Edw. II, m. 77, v: 'Nec dedici potest quia tenentes de antiquo dominico certa seruicia et certas consuetudines tenentur facere et non ad voluntatem dominorum.'

224

Y.B., M., 15 Edw. II, p. 455: 'Bouser: Auxint bien sont tenans en auncien demesne ascuns vileins et ascuns autres come ailleurs et les sokemans plederent par le petit brief de droit et les vileyns nient. Herle: Il semble que assets est il traverse de votre brief, car vous dites que vous tenez par certeyn service … et il dit que vous estes son vilein et que il et ses predecessors ont este seisiz de tailler vous et vos auncestres haut et bas, etc. Et stetit verificare.' Cf. Bract. Note-book, pl. 1230.

225

Bracton, 209: 'Item est manerium domini regis et dominicum in manerio, et sic plura genera hominum in manerio, vel quia ab initio vel quia mutato villenagio.' The meaning of this badly worded passage is made clearer by a comparison with f. 7: 'In dominico domini regis plura sunt genera hominum; sunt enim ibi servi sive nativi ante conquestum, in conquestu, et post, et tenent villenagia et per villana servitia et incerta qui usque in hodiernum diem villanas faciunt consuetudines et incertas et quicquid eis preceptum fuerit (dum tamen licitum et honestum).... Est etiam aliud genus hominum in maneriis domini regis, et tenent de dominico et per easdem consuetudines et servitia villana, per quae supradicti (villani socmanni) et non in villenagio, nec sunt servi nec fuerunt in conquestu, ut primi, sed per quandam conventionem quam cum dominis fecerunt.' Cf. Elton, Tenures of Kent, 180.

226

Fitzherbert, Abr. Monstrav. 3 (Pasch. 41 Edw. III). 'Kirt: Les tenements queux ils teignent fuerent en auncien temps entre les maines les villeins queux deuirrent sans heire perque les tenements fuerent seisies en maine le seigneur et puis le senescal le seigneur lessa mesme ceux terres par rolle a mesme ceux ore tenants a tener a volunte del seigneur fesaunt certain services; issint ne sont ils forsque tenants a volunte le seigneur.'

227

Natura Brevium, f. 105. Cf. 16.

228

Y.B., 21/22 Edw. I, p. 499: 'Treis maners de gents.'

229

Bracton, f. 209: Fitzherbert, Monstrav. 3 (Pasch. 41 Edw. III): 'Belknap: Mesmes les tenementz en auncien temps fuerent en mains le petit sokmans, et eux fierent teux services comme gents de petits sokemans fierent en auncien temps et eux les teignent comme gents de petit sokmans.'

230

Stoneleigh Reg., 32: 'Et quod in eodem manerio sunt diuerse tenure secundum consuetudinem manerii illius totis temporibus retroactis usitatam, videlicet quidam tenentes eiusdem manerii tenent terras et tenementa sua in sokemanria de feodo et hereditate de qua quidem tenura talis habetur et omni tempore habebatur consuetudo, videlicet quod quando aliquis tenens eiusdem tenure terram suam alicui alienare uoluerit, veniet in curiam coram ipso Abbate vel eius senescallo et per uirgam sursum reddat in manum domini terram sic alienandam.... Et si aliquis terram aliquam huiusmodi tenure infra manerium predictum per cartam uel sine carta absque licentia dicti Abbatis alienauerit aliter quam per sursum reddicionem in curia in forma predicta, quod terra sic extra curiam alienata domino dicti manerii erit forisfacta in perpetuum. Dicunt eciam quod quidam sunt tenentes eiusdem manerii ad voluntatem eiusdem Abbatis. Et si quis eorundem tenencium terram sic ad voluntatem tentam alienauerit in feodo, quod liceat dicto Abbati terram illam intrare et illam tanquam sibi forisfactam sibi in perpetuum retinere.'

231

A comparison of the data in the Stoneleigh Register and in the Roll is given in App. VI. Cf. Bract. Note-book, pl. 834: 'Legales homines de manerio de Havering.'

232

Coram Rege, Mich. 5 Edw. I, m. 77: '(Juratores) quesiti si predicti Margeria et alii et omnes antecessores a tempore quo non extat memoria terras suas successiue de heredibus in heredes tenuerint uel ipsi aut aliquis antecessorum suorum sunt vel fuerint aduenticii, dicunt quod ignorant.'

233

Court Rolls of King's Ripton, Augment. Off. xxiii. 94, m. 7: 'Memorandum quod concessum est Rogero de Kenlowe habendum introitum ad Caterinam filiam Thome prepositi cum uno quarterio terre in villa de Ryptone Regis pro duabus solidis in gersuma, ita tamen quod mortua dicta Katerina ille qui propinquior est heres de sanguine predicte Katerine gersumabit dictum quarterium terre secundum consuetudinem manerii et ville.' A. r. r. Edw. xxiii, m. 8, v: 'Nicholaus de Aula reddit sursum unam dimidiam acram terre ad opus Willelmi ad portam de Broucton.... Et preceptum preposito respondere de exitibus eiusdem terre quia est extraneus.... Johannes Arnold reddit sursum duas rodas terre ad opus Hugonis Palmeri.... Et preceptum est quod ponatur in seysinam, quia est de sanguine de Riptone Regis.'

234

Court Rolls of King's Ripton, Augment. Off. xxiii. 94, m. 15: 'Curia de Kingsripton tenta die Jovis proxima post translacionem Sti. Benedicti anno r. r. E. xxixn et dom. Joh. [abb. xv. Venit] Willelmus fil. Thome Unfroy de Kingesripton et reddidit sursum in manibus senescalli totum jus quod [habuit] in illis tribus acris terre in campis de Kingesriptone quondam Willelmi capellani de eadem [villa ad opus filiorum] Rogeri de Kellawe extranei legitime procreatorum de Katerina filia Thome prepositi que est de con[dicione sokemannorum?] bondorum de Kingesripton.... Rogerus de Kellawe extraneus qui se maritauit cuidam Katerine filie Thome prepositi de Kingesripton que est de nacione et condicione eiusdem ville venit et petiit in curia nomine filiorum suorum ex legitimo matrimonio exeuntium de corpore prefate Katerine illas vi acras terre.... (Juratores dicunt) quod nichil inde sciunt nec aliquid super isto articulo presentare volunt ad presens. Et sic infecto negocio maximo contemptu domini et balliuorum suorum extra curiam recesserunt. Et ideo preceptum est balliuis quod die in … faciant de eisdem juratis xl solidos ad opus domini.'