Тим Тим кырыа кыhыҥҥа

Туйаара Алаас

Тим Тим кырыа кыhыҥҥа

Тим Тим уонна Тымныы Оҕуһа 

Тыйыс кыhыммыт дьэ тиийэн кэллэ. Ханна да көр – халыҥ хаар сири-дойдуну суорҕан курдук бүрүйэн, күн уотугар күндү таас кэриэтэ күлүмүрдээтэ. Саха сирин кыhына тымныы уонна уhун буолар дииллэр.

Ийэтэ Тим Тими уhугуннарбытыгар түннүгү өҥөс гыммыта – ыас хараҥа, туох да көстүбэт.

– Ийээ, тоҕо миигин түүн уhугуннардыҥ? Күн суох дии! – уол олус соһуйда.

– Тим Тим, тоойуом, кыhын күн кылгыыр – күн хойут тахсар уонна эрдэ киирэр. Бу хоту дойду уратыта, – ийэтэ быһааран хоруйдаата.

– Оччоҕо күн ханна барарый? – Тим Тим дьиктиргээтэ аҕай.

– Күнү Тымныы Оҕуһа киэҥ көҕүһүнэн бүөлээн кэбиhэр, оччоҕо күн сардаҥата биhиэхэ тиийбэт. Күн өссө күүскэ тыктаҕына, Тымныы Оҕуhа кыратык күн уоттуттан итииргээн сыҕарыйан биэрэр, оччоҕо күнүhүн күн кып-кылгастык өҥөйөн ааhар.

– Ол аата күн суох буолар дуо аны?

– Туох барыта кэмнээх-кэрдиистээх, кэмигэр күн чаҥылыччы тыгыа. Күн сардаҥалара Тымныы Оҕуһун ууллардахтарына, сири-дойду уhутуо, саас кэннэ дьэ сайыҥҥы үрүҥ түүннэр үүнүөхтэрэ.

– Мин түргэнник сайын буолуон баҕарабын! – Тим Тим тулуйарыттан ааспыттыы саҥа аллайда.

– Сайын буоллаҕына аны кыһыҥҥын суохтуоҥ, Тим Тим. Баар түгэни сыаналыахха, кыһын бэйэтэ туспа кэрэлээх, – ийэтэ мичээрдээтэ. – Чэ, кэл, суораккын ис уонна таҥныахпыт этэ.

Ийэтэ Тим Тимҥэ тоҥ моонньоҕонноох хойуу суораты кутан биэрдэ. Тим Тим суораты олус да сөбүлүүр! Суорат бэйэтэ халыҥ хаар кэриэтэ көстүүлээх.

Таhырдьа ойоору ыксаан, Тим Тим таҥаһын үрдүгэр түстэ: маайкатын үрдүнэн футболкатын, онтон куоптатын кэттэ, баккытын тahынан эбэтэ баайбыт наскытын тардынна, ол кэннэ халыҥ комбинезонун, унтуутун кэттэ. Итинэн бүппэт – сыҥаахтаах кырса бэргэhэлээх, истээх сонноох, саарпыктаах, онтун иһинэн платоктаах – саарпыгын хатыыта моойун аалбатын, мохер түүтэ айаҕар киирбэтин диэн. Тымныы тыал курдары үрбэтин диэн ийэтэ сонун курдаан биэрдэ.

Тиритэ-хорута таҥнан, Тим Тим таһырдьаны былдьаста. Тахсыбыта, тыыннаҕына таныытынан, айаҕынан буруо бурҕачыйар. Тим Тим бэйэтин Тымныы Оҕуһун курдук сананна.

– Айаххынан тыыныма, ыалдьан хаалыаҥ, – диэтэ ийэтэ уонна уолун саарпыгын өрө тарта.

Тим Тим син биир кистээн тыын да тыын. Хас хардыытын аайы хаар хачыгырыыр, онон, кырдьык да, кини модун, суостаах уонна күүстээх Тымныы Оҕуhа быhыылаах! Хаамтаҕын аайы атаҕын анныгар бары-барыта быһыта-хайыта барар.

Уол кыратык хаама түhэн сылайан, халыҥ сылаас тэллэхтээх салааскатыгар лас гына олордо, ийэтэ суорҕанынан бүрүйдэ. Салааскаҕа хантайа сытан көрдөҕүнэ, уулусса уоттара сулустар кэриэтэ оонньууллар.

Бу сытан тоҕо Тымныы Оҕуһун тыына кыhын туман түhэрэрин дьэ биллэ! Тим Тим айаҕыттан эмиэ буруо тахсар, Тымныы Оҕуһа улахана бэрт буолан, кини тыыннаҕына тула туман буолар эбит!

Тим Тим уhуйааныгар тиийэн доҕорун Алтаҥҥа супту сүүрэн тиийдэ уонна куйаар улуу кистэлэҥин билэрдии сибигинэйэн ыйытта:

– Тоҕо сарсыарда таhырдьа хараҥатын уонна туманнаах буоларын билэҕин дуо?

– Тоҕо диэтэххэ кыhын дуо? – Алтан саарбахтаабыттыы ыгдах гынна.

– Тоҕо диэтэххэ, – саамай чугас эрэ доҕоро истэрин курдук Тим Тим куолаһын өссө намтатта уонна кистэлэҥин үллэһиннэ: – Тымныы Оҕуhа күнү бүөлүүр уонна тыыннаҕына туман түhэр эбит! Тымныы Оҕуhу үүрдэххэ эрэ сылыйар уонна сайын кэлэр эбит. Сайын күн киирбэт, ол иһин сылаас.

Доҕордуулар бу дойду улахан таабырынын таайбыт курдук үөрдүлэр. Бу тыйыс тымныы күн Тымныы Оҕуһун кыйдаан сайыны күн бүгүн аҕалар кыахтаах дьиҥ боотурдар курдук сананан күлэ-үөрэ оонньоон бардылар.

Тим Тим уонна муҥха

Таhырдьа хаар наҕыллык түhэ турар. Дьиэҕэ туохха эрэ бэлэмнэнии сүпсүлгэнэ: ыал ийэтэ ас астаан минньигэс сыты таhаарар да, уолугар амсаппат, ыал аҕата балыктыыр малын бэринэр. Ити ханна бараары хомунара буолуой?

– Аҕаа, бу тугуй? – Тим Тим туох эрэ тирии хахтааҕы сэргии көрөн ыйда.

– Ити саха быhаҕа, сэрэн, нокоо, сытыы, – аҕата быһаҕы кыыныттан хостоон көрдөрдө.

– Оттон бу тугуй? – уол уһун быа ситим диэки ыйда.