Зграя

”Максім, частуйся, адпачывай, чакай мяне. Праз гадзіны тры сустрэнемся”.

Макс сеў за стол і апусціў галаву на рукі. Пасля смерці Насты ён выцягнуў з яе грудзей нож і глядзеў на мёртвае цела да прыезду міліцыі. Толькі зараз, у пустой хаце, ён адчуў як накатвае гора, па шчоках паліліся слёзы. Упершыню за апошнія дванаццаць гадоў ён плакаў і не мог спыніцца. Ці сапраўды ён любіў Насту, ці гэта было звычайнае юнацкае захапленне, якое ніколі б не перарасло ў нешта іншае? Ён пра гэта ўжо не даведаецца.

“Такое адчуванне, што гэтую тройцу ніхто не бачыць, акрамя мяне. Не, яшчэ бачыла дзяўчына Ася. І Наста таксама. Такім чынам, яны не прывіды. Аднак і людзьмі іх назваць нельга. З шыі таго малога і кропля крыві не ўпала. Што ж яны такое?”

Воўчы сон

– Чакай, Гаўл. Вельмі шмат навін для аднаго дня. Хочаш сказаць, іх важак – ваўчыца?

– Так. Толькі не важак, а каралева. Доўгі час кожны новы важак-воўк не мог вырашыць – як выратаваць зграю ад голаду. Тэрыторыя, на якой яны жывуць – гэта сапраўдная пустэльня. Там вельмі мала жывёл, а таму стагоддзямі яны жылі ў голадзе. Нават зубры, калі мігрыруюць на поўдзень, мінаюць іх землі. І пасля чарговай вайны, калі зграя Алык-Ачын пацярпела паразу і варожыя ваўкі забілі ўсіх іхных шчанюкоў, адна з ваўчыц забіла важака. І, згодна з традыцыямі, заняла яго месца. Яна змяніла зграю.

– Якім чынам?

– Ваўчыца нараджае ад трох да васьмі шчанюкоў. Гэта немагчыма кантраляваць. З-за гэтага зграя Алык-Ачын не магла сябе пракарміць. А таму… Мне цяжка гэта гаварыць і яшчэ цяжэй у такое паверыць. З аднаго прыплоду, якім бы вялікім ён ні быў, яны пакідаюць двух ваўчанят, самых здаровых і моцных – астатніх забіваюць. А калі ўсе малыя ды кволыя, што іншы раз бывае, калі ваўчыца нараджае восем шчанюкоў, могуць забіць усіх.

– Не разумею. Яны што, забіваюць сваіх жа?

– Забіваюць. З-за гэтага ў іх зграі няма такіх, як я. Там усе вялікія і моцныя.

Грык засмяяўся.

– Хочаш сказаць, калі б ты нарадзіўся там, цябе б забілі?

– Так.

– І ўсё роўна хочаш, каб мы аб’ядналіся?

– Хачу. Бо інакш не выжыць. Яны жывуць так, як дазваляе ім жыць навакольны свет. Калі б на іх тэрыторыі было багата ежы, ніхто б не стаў рабіць тое, што робяць яны.

– І што яны сказалі наконт аб’яднання?

– Акіра, каралева зграі, пагадзілася. Аднак, яны дапамогуць не за так. Яна просіць перадаць ім чатыры нашы паляўнічыя надзелы.

– Гэта немагчыма! Дзе мы будзем паляваць? Тады і нам самім ежы не хопіць.

– Акіра сказала, што пасля бойкі з белымі нас застанецца так мала, што ежы хопіць тром зграям. Шмат каго заб’юць…

– Я разумею гэта. А што яна дасць узамен?

– Калі мы пагодзімся, то заўтра да нас прыйдуць шэсцьдзесят яе лепшых ваўкоў і будуць выконваць вашы загады. Яшчэ трыццаць пойдуць на выведку на землі белых. А на саму бойку яна абяцае прывесці ўсіх дарослых ваўкоў, акрамя ваўчыц-карміліц.

Аўк ляжаў побач з Грыкам і слухаў моўчкі. Ён, як і важак, ацэньваў прапанову так званай “каралевы”. Чатыры паляўнічыя надзелы – вялікая тэрыторыя, якая можа пракарміць шмат ваўкоў. І калі пагадзіцца на гэта, то зграя Суу-Ардун сама вымушана будзе ў будучым кантраляваць сваю колькасць. Хай і не такімі метадамі.

– Гаўл, ты сказаў, што яна прывядзе з сабой усіх дарослых ваўкоў. Старых таксама?

Адзінец апусціў галаву.

– Калі я прыйшоў у іх горад, то заўважыў там шмат старых. Іх пысы і цела пакрывалі шнары, хаця Алык-Ачын не ваюе з іншымі зграямі пятнаццаць гадоў. Ніводны ветэран не пражыў бы столькі. Я спытаў пра гэта Акіру і яна сказала, што калі ваўку спаўняецца трынаццаць гадоў, ён штогод павінен даказваць зграі сваю каштоўнасць у бойцы з ваўкамі такога ж узросту. Бойкі ідуць да смерці. Іншымі словамі – усе ваўкі зграі, якімі б старымі ні былі, могуць біцца.

Аўк узняўся на ногі і загыркаў.

– Гэта немагчыма. Мы заўсёды паважалі старых. Яны пражылі сваё жыццё так, каб пасля іх маглі добра жыць мы. Хай імі кіруе ваўчыца, хай яны забіваюць сваіх ваўчанят – з усім можна пагадзіцца. Акрамя забойства старых. Я супраць аб’яднання з гэтай зграяй, Грык. І калі ты думаеш іначай, то я не магу заставацца тваім сябрам і дарадцам. Бо, ты ж разумееш, у іх зграі я б даўно загінуў.

Грык думаў. Не пра словы Аўка, а пра саму магчымасць аб’яднання двух зграй. Ніколі такога раней не было і, мабыць, калі іх з’ядуць белыя, ніколі не будзе. Гэта ідэя не проста парушае нейкія там традыцыі. Усе зграі маюць падвойную назву – Суу-Ардун, Алык-Ачын, Агыр-Санан, Кер-Адына і іншыя. Першае слова – імя ваўка-бацькі, першага важака. Другое слова – імя ваўчыцы, якая нарадзіла ваўчанят, якія і сталі зграяй. А калі яны аб’яднаюцца, што тады? Ператворацца, хай і часова, у Суу-Ардун-Алык-Ачын?

– Я пачуў цябе, Аўк. І цябе таксама, Гаўл. І, як важак, павінен рабіць тое, што будзе лепш для зграі, нягледзячы на нашы традыцыі і забабоны. Прабач мяне, стары сябар – мы прымаем прапанову Акіры.

Аўк нічога не сказаў і выйшаў з будкі Грыка.

– Цяпер, Гаўл, ты станеш маім дарадцам. Ідзі назад і раскажы пра ўсё Алык-Ачын. А потым паспрабуй замацаваць свой поспех з іншымі зграямі.

– Дзякуй, уладар. Для мяне вялікая пашана – быць тваім дарадцам. Зусім запамятаваў – Акіра сказала, што цяпер іх зграя завецца проста Ачын.

– Ачын… Як цікава. Яны адмовіліся ад імя бацькі-важака. Спадзяюся яны сапраўды такія добрыя воіны, як ты расказваеш. Інакш нядоўга мне быць важаком.

7.

Філіп прыйшоў з міліцыі праз чатыры гадзіны. На запытальны позірк Максіма падміргнуў і весела адказаў:

– Галоўнае для добрага адваката – самому мець добрага адваката. Ці шмат грошай.

На правах гаспадара ён зварыў бульбу, нарэзаў агуркоў з памідорамі, разагрэў мяса з халадзільніка. І ўвесь час балбатаў – пра вучобу ў інстытуце, пра бацькоў і бабулю, ад якой засталася хата, пра хуткі яе знос і пераезд у Шабаны, пра цётку Баляславу, якую ў іх сям’і клікалі Болька і шмат пра што іншае. Рот не затыкаўся. З карыснай інфармацыі Макс даведаўся, што Філіп сапраўды адвакат і альбінос.

Размаўляць пра ваўкоў ды тройцу Філіп, не паеўшы, адмаўляўся, таму Максім чакаў. У самога кавалак у рот не лез. Выпіў кавы і цярпліва глядзеў, як хутка есць суразмоўца.

– Для мяне ежа – галоўнае задавальненне ў жыцці. А калі перабіваць яе сур’ёзнымі размовамі, то і апетыт знікне. Навошта тады жыць?

А пасля прыйшлося прыбіраць са стала – посуд памыць, у хаце падмесці, смецце на вуліцу вынесці. Пасля гэтага задаволены Філіп сеў насупраць Максіма.

– Цяпер пытай.

– Ты хто? Тваё прозвішча Гаўл?

– Не, Гаўла я выкарыстаў, каб ты мне даверыўся. А так я сапраўды Філіп і адвакат. Калі ж ты пытаеш у сувязі з апошнімі падзеямі і тваімі сненнямі, то лічы мяне наглядальнікам.

– Што значыць – наглядальнік?

– Я не ўмешваюся і сачу, каб гісторыя ішла так, як выбіраюць людзі. Без прымусаў, пагроз і іншага.

– А калі яны грошы даюць – гэта не прымус?

– Не, канечне. У цябе ж свабодная воля – браць іх ці не.

– А якое ты маеш дачыненне да гісторыі? Табе таксама некалі расказалі пра ваўкоў?

– Не, ніхто мне нічога не расказваў. І не ведаю, чаму я звязаны з вамі. Ёсць апавядальнікі – такія, як ты. Яны расказваюць гісторыю. А ёсць я – чалавек, які з дзяцінства бачыць у сне іншых людзей і ваўкоў. Я да дваццаці гадоў не мог зразумець, чаму ўсім іншым кожную ноч сняцца розныя сны, а мне – заўсёды аднолькавыя. Маці цягала мяне і да псіхолага, і да псіхіятра, і да неўрапатолага, пакуль я не паразумнеў і сказаў, што незвычайныя сны скончыліся.

– Дык табе сняцца ваўкі?

– І ваўкі, і апавядальнікі. Можа, я б ніколі не зразумеў сваё прызначэнне, каб не сустрэў аднаго з апавядальнікаў у рэальнасці. А потым пазнаёміўся з тройцай.

Пры ўпамінанні аб іх па целе Максіма прабеглі мурашы.

– Хто яны?

– Цяжка сказаць. Упэўнены ў адным – яны не людзі. Для сябе я называю іх паляўнічымі на гісторыі.

– Ты іх не баішся?

– Не. Яны намагаліся страшыць, ды я дзедаву дубальтоўку дастаў і ўсё. З таго часу тройца мяне пазбягае.

– Мяркуеш, яны спужаліся? Мая дзяўчына…

Максім змоўк. Ён назваў Насту сваёй дзяўчынай. І зразумеў: увесь час, якіо яны не жылі разам, працягваў так лічыць. Гэта адкрыццё быццам цунамі накрыла яго, і хлопец заплакаў. Гора, насычанае чорнае гора затапіла ўсе іншыя пачуцці. Філіп не кінуўся суцяшаць, сядзеў і чакаў.

– Прабач. Я…

– Не хвалюйся. Я ведаю што значыць губляць блізкіх людзей. У сне я бачыў, што твая Наста зрабіла з белабрысым.

– На ім жа нават драпіны не засталося… Няўжо дубальтоўка іх спужае?

– Галоўнае, не як ці чым ты яго раніш, а хто гэта робіць. Паміж намі – тройцай, мной і табой ёсць сувязь.

– Значыць, я параніў белабрысага, калі выштурхнуў яго з акна?

– Упэўнены ў гэтым.

– Тады наступным разам я заб’ю яго.

– Наўрад ці ты яго пабачыш. Павер, яны баяцца цябе не менш, чым ты іх.

– Раскажы мне пра ваўкоў і воўчыя сны.

– У свой час. Спачатку паслухай іншую гісторыю.

Гісторыя пра апавядальніка

Хлопчык, назавём яго Іван, жыў у Беларусі на пачатку мінулага стагоддзя. Якраз у тыя часы, калі дзяржава чамусьці вырашыла, што чалавек можа пражыць без ежы. А таму сілай забірала ўсё да апошняй бульбіны. Ды й зямля ў тых мясцінах была дрэнная – мала карыснага расло на ёй. Адзін бур’ян. Ён і выратоўваў вёску. Бо траву елі козы ды авечкі, а пасля давалі людзям мяса і малако.

Іван жыў з маці і дзедам. Бацька яго некалі прыйшоў у іх вёску разам з польскім войскам, згвалціў маці Вані. І ад гэтай кароткай сувязі з’явіўся на свет хлопчык. І з дзяцінства яго ўсе ненавідзелі.

Мама Вані да яго нараджэння лічылася першай прыгажуняй на вёсцы. Усе казалі, што яна пойдзе замуж за заможнага чалавека. Можа, нават у горад паедзе. І дзяўчына таксама верыла ў гэта. Аднак гвалт і нараджэнне хлопчыка ўсё змяніла. А таму маці ненавідзела свайго сына больш за іншых вяскоўцаў. Адзіным чалавекам, які любіў Ваню, быў дзед.

Колькі памятаў сябе, Іван быў пастухом у полі. Яму трэба было не столькі глядзець за жывёламі, колькі адпужваць ваўкоў. Рабіць гэта было няцяжка – бярэш дзве драўляныя, гладка ачасаныя пласціны і моцна б’еш адна аб адну. Гук атрымліваецца падобным на стрэл і ваўкі пужаюцца.

Кожную раніцу Іван падымаўся да ўсходу, а клаўся спаць пазней за ўсіх у хаце. Не дзіва, што аднойчы хлопчык не вытрымаў і, выгнаўшы авечак у поле, заснуў. Ачуняў праз чатыры гадзіны ад мужчынскіх крыкаў. Вялікая зграя галодных ваўкоў напала на статак і загрызла трыццаць авечак. Вяртанне дадому праз усю вёску стала для хлопца сапраўдным выпрабаваннем. Нехта пляваў у твар, іншы біў смярдзючай анучай, а адна старая выліла на яго памыі. Дома на хлопца накінулася маці, узяла дубец і біла яго па нагах і руках, прыгаворваючы:

– Лепш бы цябе ваўкі забралі і з’елі. Нам бы менш ратоў карміць і вёска вольна б уздыхнула. Каб ты здох, нягоднік. Скажу старасце – хай прагоніць цябе з вёскі.

Адступіла яна, калі ад біцця яе рука знямела. Іван ляжаў на падлозе і плакаў. Не столькі ад болю, колькі ад невыносных слоў.

– Ціха, Ванечка, не трэба плакаць. Жыццё пераменлівае. Сёння яна цябе б’е, а заўтра палюбіць. Хадзем лепш да мяне – раскажу казку.

Дзед пагладзіў хлопца па галаве, падняў на руках і аднёс у ложак.

– Не плач, Ванька. Во бяда – ваўкі авечак пагрызлі. Ды колькі я жыву, года не было, каб шэрыя кагосьці не загрызлі. Людзі галадаюць і ваўкі таксама. Мы хочам жыць і яны Хочуць. Але калі малое ваўчаня не здолее забіць вялікага зубра, ніхто з роднай зграі не будзе кусаць яго за гэта.

Слёзы высахлі на шчоках Вані, ён уважліва слухаў дзеда.

– А ты бачыў нашага старасту? Да кіраўніцтва з горада ліслівы, нібы парасё ў маці цыцку выпрошвае. А як да сваіх адносіцца? Слова добрага не пачуеш! Ды й які з яго кіраўнік? У мінулым годзе адмовіўся збожжа купляць, якое можа на нашых землях расці. Сказаў: “І так пражывём”. Ён то пражыве, а мы – не. А сярод ваўкоў у зграі важаком становіцца заўсёды самы моцны і самы разумны. Той, хто ведае, як і дзе паляваць, куды ісці, каб паляўнічыя цябе не злавілі. Такім павінен быць сапраўдны кіраўнік. Не тое, што ў нас.

– Дзед, атрымліваецца, ваўкі лепшыя за людзей? І жывецца ім лепш?

– Не ведаю, унучак. Я ж ніколі сярод ваўкоў не жыў.

– А што б яны зрабілі з такім, як я… “непажаданым”?

– “Непажаданым”… Маці навучыла так казаць? У шэрых няма чужых ці сваіх ваўчанят. Калі ты нарадзіўся ў зграі, то ўся зграя – твая сям’я. Ніхто не будзе шукаць – хто твой бацька, а хто маці. У ваўкоў усё проста – калі ты са зграяй, цябе будуць любіць.

Ваня працягваў заставацца пастушком і трываць здзекі аднавяскоўцаў. Аднак, з таго дня ён не звяртаў на гэта ўвагі, бо стаў уяўляць на месцы аднавяскоўцаў ваўкоў. Сядзе ў траве, трымае драўляныя пласціны ў руках і думае: “А што б было, калі б замест людзей паўсюль жылі ваўкі? Якія б законы ў іх былі? Як бы яны размаўлялі?”. І сам адказваў на гэтыя пытанні. Так, павольна, у галаве хлопчыка ствараўся ваўчыны свет. Насамрэч, ваўкі Вані мала паходзілі на сапраўдных, жывых ваўкоў. Уяўленне хлопчыка пра іх было складзена з фантазій і аповедаў дзеда.

Хутка ў Івана з’явіўся і лепшы сябар – Антоній, мясцовы дурань, над якім смяялася ўся вёска. А любімае захапленне старасты вёскі –падпальваць адзежу Антонія і глядзець, як той дурасліва бегае і збівае агонь рукамі. Увесь час дурань пасміхаўся, нават калі яго білі.

Аднаго разу Антоній прыйшоў на поле, дзе пасвіліся авечкі, і сеў каля Івана. Той пабачыў ваўка і ляснуў пласцінкамі. Дурны спужаўся і хацеў збегчы, ды хлопчыку стала сорамна. Ён спыніў яго, пасадзіў каля сябе і расказаў гісторыю пра ваўкоў. І тады Антоній стаў прыходзіць кожны дзень і слухаць аповеды хлопчыка.

Чым старэйшы рабіўся Іван, тым больш часу праводзіў не ў вясковай рэальнасці, а ў сваім уяўленні. Не, ён не здурнеў, проста паверыў сам, што ваўчыны свет існуе і туды можна збегчы. Таксама ў гэта верыў і Антоній, які ўсё слухаў і запамінаў.

Калі Івану споўнілася сямнаццаць, пачалася вайна, на якой ён і загінуў. Але свет ваўкоў застаўся жыць у галаве Антонія. Дурань мог дакладна ўспомніць кожную гісторыю Івана нават праз дваццаць гадоў пасля смерці свайго сябра.

Адной ноччу яму прысніўся ваўчыны сон. Усё адбывалася ў свеце, які стварыў Іван. Толькі гісторыі былі іншымі, новымі. І яны так захапілі старога Антонія, што ён імі вырашыў падзяліцца.

Так Іван стаў стваральнікам сусвету Ваўкоў, а Антоній – першым апавядальнікам.

***

– Ну, як табе казка пра хлопца, дурня і ваўкоў? Не, лепш назваць яе “Гісторыя стваральніка сусветаў”.

– Гэта праўда?

– Напэўна.

– Як гэта – “напэўна”? Ты што, усё выдумаў?

– Не. Я ж кажу: з дзяцінства бачыў сны. Нешта запомніў, дэталі дадумаў, частку выдумаў.

– А сам ты верыш у тое, што расказаў?

– Чаму б і не? Нашы думкі ствараюць сусветы, калі мы сапраўды паверым у свае фантазіі. Пра астатняе даведаемся заўтра.

– Дзе?

– Не дзе, а ў каго. Тройца прыйдзе ў госці.

– Што? Яны знайшлі твой дом?

Філіп пасміхнуўся.

– Ты не зразумеў? Ад іх немагчыма схавацца. Яны заўсёды ведаюць, дзе ты. Нават схавайся ты пад зямлёй у цынкавым бункеры, гэтыя лёгка да цябе прыйдуць. Таму я не стаў чакаць, а сам іх запрасіў.

– Яны прыйдуць сюды… Ты казаў, у цябе ёсць дубальтоўка…

– Не, зброю ты не атрымаеш. Аднаго, можа, і паспееш забіць, а астатнія збягуць і лёгка зарэжуць у сне цябе ці тваіх родных. Трэба быць асцярожным з тым, што не да канца разумееш. Абяцай, што не ўтворыш глупстваў заўтра.

– Буду старацца.

– Гэтага недастаткова. У мяне з імі дамоўленасць – яны не чыняць шкоды людзям і дамаўляюцца з апавядальнікамі. Да твайго з’яўлення ўсё было добра. А цябе ад пачатку моцна прэсавалі, ды яшчэ забойства… Трэба зразумець, што здарылася. Таму абяцай, што калі яны прыйдуць, ты будзеш сядзець і слухаць нашу размову моўчкі. Іначай сустрэчы не будзе. У мяне таксама ёсць сябры і родныя. Не хачу, каб іх жыццю нешта пагражала.

– Добра, я абяцаю.

***

Тройца сядзела ў парку і чакала. Іх целы выглядалі такімі ж мёртвымі, як і раней, а вочы свяціліся нецярплівасцю, страхам і гневам.

Воўчы сон

Гаўл спадзяваўся, што пасля зграі Ачын яго нічога не здзівіць. І памыліўся. Зграя Вый-Кло была самай маленькай на поўдні зямель Суу-Ардун – менш за трыста хвастоў. Можа таму пра яе ваўкоў рэдка расказвалі. Ды й мала хто сустракаў іх з цяперашняга пакалення.

Гаўл чакаў з вечара ўсю ноч. На ўсходзе з’явіліся пробліскі святла, калі ён пабачыў іх. Дванаццаць ваўкоў, на іх баках віселі драўляныя дошкі, а на шыях – бранзалеты з маленькіх вострых костак. Яны падышлі да самай мяжы, і Гаўл адчуў, што з лесу за ім сочаць яшчэ больш шэрых.

– Чаго трэба, воўк?

– Я прыйшоў размаўляць са сходам зграі. У мяне пасланне ад нашага важака, Грыка.

– Мы не будзем з табой размаўляць.

– Паслухайце, гэта вельмі важна. Ад нашай размовы залежыць бяспека зграі.

– Нам усё роўна, будзеце вы жыць, ці памраце.

– Не толькі мы, але і вы таксама. Гэта агульная небяспека для ўсіх ваўкоў.

– Мы не будзем з табой размаўляць. Бывай.

– Справа ў белых ваўках. Яны да ўсіх дабяруцца і ўсіх з’ядуць.

Дэлегацыя павярнулася спінамі да Гаўла і пайшла ў свой лес. І тады Гаўл кінуўся следам.

– Чакайце, вы не можаце прыйсці сюды і адмовіцца размаўляць. Гэта няправільна.

Ён хацеў дабегчы да ваўкоў, ды не паспеў – пачуўся глухі “шчоўк” і Гаўла рэзка падкінула ўверх. Ён трапіў у пастку і боўтаўся ў сетцы. Пад ім сабралася не менш за два дзясяткі ваўкоў, якія перашэптваліся між сабой: “Няверны парушыў мяжу”, “За такое – смерць”, “Заб’ём яго і выкінем на чужую тэрыторыю, каб усе ведалі”.

– Калі зараз мяне заб’яце, то ў будучыні загінеце самі.

Ваўкі сцішыліся, агаломшаныя яго словамі. Галоўны паглядзеў на Гаўла і кіўнуў галавой.

– Забіраем яго.

***

Да горада Вый-Кло Гаўла неслі звязаным за ногі і падвешаным уніз галавой на доўгай палцы. Калі праз дзве гадзіны яны дайшлі да месца, яму невыносна балела галава, а ногі анямелі. Гаўла не занеслі ў хату, а кінулі звязаным каля вогнішча, вакол якога ўтварылася кола з ваўкоў, апранутых у незвычайную адзежу – скуры жывёл з намаляванымі на іх незразумелымі сімваламі. Некаторыя насілі на галаве чэрапы зуброў, а восем з адзінаццаці былі без хвастоў.

– Развяжыце яго, – пачуўся загад, а потым той жа голас завярнуўся да Гаўла: – Няверны, ты парушыў святую зямлю Вый-Кло. Ніколі такога не здаралася. Ваўкі, у што б яны ніе верылі, не дазвалялі сабе парушаць традыцыі. І цяпер мы не ведаем, што з табой рабіць. Адны кажуць – забіць, іншыя – адрэзаць хвост, трэція – адпусціць з мірам. Скажы нам, адзінаццаці апосталам месяца, які лёс для сябе хочаш.

Гаўл спрабаваў трымацца на нагах, але нічога не атрымалася і ён лёг на зямлю.

– Ваўкі, мне трэба размаўляць ці з важаком, ці са сходам, ці з каралевай. У мяне навіна, якая патрабуе неадкладнага абмеркавання. Гэта пра белых ваўкоў.

– Няверны, ты не маеш права гаварыць, што хочаш. І мы не будзем слухаць казкі пра белых ваўкоў.

– Гэта не казкі. І калі нічога не рабіць, хутка пабачыце белых на свае вочы.

– Нас не пужае смерць. На месяцы нам будзе добра. Таму яшчэ раз пытаю – які лёс для сябе хочаш?

– Паважаныя прарокі, – у кола ўвайшоў адзін з ваўкоў, які нёс Гаўла да горада. – Мы б не неслі яго сюды, а забілі на месцы. Аднак ён прамовіў: “Калі вы зараз мяне заб’яце, то ў будучыні загінеце самі”. А гэта дакладныя словы прарока.

– Цікавыя рэчы ты гаворыш, каб няверны… Хто можа пацвердзіць гэта?

– Усе вернікі, што былі разам са мной.

Кола ўстала і зрабіла крок у правы бок. Насупраць Гаўла цяпер стаяў іншы воўк.

– Адкуль ты ведаеш словы нашага прарока, чужак?

– Я не ведаю ніводнага ваўка з імем Прарок.

– Прарок – не імя, а прызначэнне. Калі ты не ведаеш гэтага, то альбо выпадкова прамовіў тыя словы, альбо сам месяц паслаў цябе да нас. Што ты думаеш пра гэта?

– Думаю, што пагаджуся з любой прапановай, калі выслухаеце мяне.

Кола зрабіла яшчэ адзін крок у правы бок.

– Як цябе клічуць, воўк? Адкуль ты і што хочаш расказаць?

– Я – Гаўл, саветнік важака зграі Суу-Ардун, што знаходзіцца на поўнач ад вас. І я прыйшоў прасіць дапамогі ў барацьбе з белымі ваўкамі.

– Мы чулі пра іх і думаем, што гэта казкі…

– Не, не казкі. Тыдзень таму яны былі на нашай мяжы. Яны не размаўляюць, а забіваюць шэрых ваўкоў. І ніхто не можа перашкодзіць ім. Бо яны большыя па памерах, мацнейшыя за нас… Адзіны выхад – аб’яднацца. Я заручыўся дапамогай зграі Ачын. І калі вы будзеце ваяваць разам з намі, мы пераможам захопнікаў.

Воўк-субяседнік змяніўся ў чарговы раз. Гаўла раздражнялі такія перамовы. Ён не мог вызначыць, хто з іх галоўны.

– Дзякуй, што прыйшоў да нас, Гаўл. Мы можам дапамагчы, і не толькі войскам. У нас вялікія поспехі ў вырабе прылад для забойства. Але… Мы не будзем дапамагаць нявернаму.

– Не разумею. Што значыць верны ці няверны, хто такі Прарок, чаму вы завяцеся апосталамі і дзе важак зграі? І чаму, урэшце, вы ходзіце вакол мяне і гаворыце па чарзе?

– Звычайна мы не распавядаем сваёй гісторыі няверным. Аднак, улічваючы, што цябе мог паслаць Месяц… Слухай.

Кола ваўкоў зрабіла крок у правы бок.

Гісторыя пра прарока

Сто дванаццаць гадоў таму мы былі звычайнай зграяй. Мы палявалі на трусоў і птушак, будавалі фермы, адганялі ад межаў іншыя зграі. У нас былі важакі, якія казалі што рабіць, судзілі нас. А раз на пяць-шэсць гадоў яны біліся з маладымі ваўкамі, каб даказваць, што яшчэ маюць права займаць сваю пасаду. Не будзем доўга распавядаць пра былыя часы. Ты і сам ведаеш, як жывуць зграі.

Усё змянілася сто адзінаццаць гадоў таму – нарадзіўся вялікі прарок. Гэты воўк быў непадобны да іншых. Як адарваўся ад матчынай цыцкі, ён днямі сядзеў у хаце і чытаў усё, што мог знайсці. Разварушыў нашы скураныя скруткі з гісторыяй зграі, схемамі пабудовы хат і ферм, запісамі традыцый. Іншыя ваўкі смяяліся з яго, бо прарок нават не ўмеў здабываць ежу. Выпраўляўся на паляванне, а вяртаўся з пустымі зубамі. А таму еў ягады ды яйкі птушак, якія робяць гнёзды на зямлі. Часам шанцавала і ён ласаваўся аб’едкамі ад абеду іншых ваўкоў.

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «Литрес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.