Эссенциализм

Нима муҳим-у нима муҳим эмаслигига баҳо беришдан олдин, сиз дастлаб ўз имкониятларингизни тадқиқ қилишингиз керак. Ноессенциалист автоматик равишда сўнгги фикрга жавоб берган, сўнгги имкониятга сакраб ўтган токи сўнгги e-mail'га жавоб берган вақтида, эссенциалистлар тадқиқ қилиш ва чуқур ўйлаш учун майдон яратишади.

Режа тузиш учун майдон

Майдон яратишнинг қийматини мен Станфордаги д.скулл (расман Станфорд Госсо Платнес Дизайн Институти) билан ишлаган пайтимда тушуниб етган эдим. Биринчи пайқаган нарсам шу бўлдики, мени курс ўтишга таклиф қилинган хонада анъанавий ўриндиқлар деярли йўқ эди. Бунинг ўрнига, у ерда ўтиришингиз учун жуда ноқулай фоам кубчалар бор эди. Д.скуллдаги барча нарсалар каби бу ҳам дизайн бўйича эди. Кубларни бу ерда жойлаштирилганлигининг сабаби ноқулай ўтиришдан бир неча дақиқа ўтгач талабалар ўринларидан туришади, синф бўйлаб айланишади ва фақатгина ўнг ёки чап томонда ўтирган синфдошлари билан эмас, балки бир-бирлари билан мулоқотда бўлишади. Ва мана шу асл моҳият. Мактаб жисмоний майдондан шуғулланиш ва фикрлашнинг янги йўлларини қўллаб-қувватлаш учун фойдаланади.

Шу мақсадда мактаб "Нойр кулбаси" деб номланган яширинадиган жой ҳам барпо қилди. Бу кичкина хона 3 та одамга мос қилиб лойиҳалаштирилган. У ойнасиз, овоз ўтказмайдиган ва атайлаб чалғитувчилардан холидир. У Скот Дурлей ва Скот Виттофнинг Майдон яратиш китобига кўра "паст технологиялардан холи" эди. Бу технология эмас. У пастки қаватда жойлашган. У худди Дурлей ва Виттофтлар урғу берганидек қаергадир олиб борадиган эмас. У ерга боришдан асосий сабаб – ўйлаш. Ўйлаш ва фикрни қаратишга жой яратиш орқали талабалар кўпроқ нарсани аниқроқ кўришади.

Бу ерда айрим сабабларга кўра диққат сўзи билан бошланадиган ёлғон уюшма мавжуд. Танлов билан инсонлар диққатни худди нарсадек ўйлашга мойилдир. Ҳа, диққат бизда бор нарсадир. Бироқ диққат бу биз қилишимиз керак бўлган нарса ҳам.

Диққатга эга бўлиш учун биз диққатни жамлашга қочишимиз керак

Мен диққат деганда, савол ёки имкониятни олиш ва уни тинмай ўйлашни назарда тутмадим. Мен юзта савол ва имкониятларни ўрганишга жой яратишни айтдим. Эссенциалист бизнинг кўзимиз кўрганидек кўради; нимагадир маҳкамлаб эмас балки кўриниш майдонига доимий мослаштириб ва мослашиб.

Д.скуллдаги бўлган учрашувда (турли хил рангдаги қайд учун қоғозлар билан қопланган полдан то шифтгача оқ доскали, бирорта ҳам ўриндиқ ёки доска мавжуд бўлмаган бошқа хонада) мен Жереми Утлей билан учрашиб қолдим. У менинг янги турдаги, доноликда Жереми дублаж қилган “Моҳиятан, Ҳаётни режалаштириш” синфлар яратиш бўйича шеригим эди.

Бундай синфлар яратишнинг туб моҳияти талабаларда ўз ҳаётларини режалаштиришлари учун жой яратишдир. Ҳар ҳафта улар ўзларининг жадваллари бўйича фақат акс эттиришга бағишланган дарс ўтказадилар. Улар ноутбук ва телефонларини ўчириб қўйишади ва ўз шуур чироғини тўлиқ алангалатишади. Уларга муҳим бир нечтасини кўп яхшидан атайлаб ажратиш учун машқлар берилади. Сиз бундай одатларни бажаришингиз учун д.скуллда бўлиб қолишингиз шарт эмас. Биз ўз ҳаётимизда кўпроқ жой яратишни ўргана оламиз.

Фикрни жамлаш учун жой

Мен таниган бир ижрочи директор иқтидорли ва ўз ишини севадиган бироқ доимо нима биландир чалғиб юрадиган инсон. Қачон қарамай у ё Twitter, ё e-mail, ё Facebook ва ё онлайн суҳбатларда бўлади. Чалғитувчилардан холи жойни топиш ҳаракатида у бир гал ўз ёрдамчисига иш компютерига уланган кабелларни узиб қўйишни буюрди. Аммо у барибир онлайн бўлиш йўлларини топди. Шундай қилиб, у ўзига хос катта лойиҳа устида ишлашига тўғри келди. У умидсиз сўнгги чорага қўл урди. Телефонини ташлаб юборди ва интернет билан таъминланмаган кичкина меҳмонхонага жўнаб кетди. Саккиз ҳафталик ўз-ўзини ёлғизлатишдан сўнг лойиҳани тугаллашга эришди.

Шахсан мен учун директорга бунча қийинчиликлар бироз ачинарли. Гарчи унинг методи чўққисига чиққан бўлса ҳам, мен унинг интилиши билан баҳслашмайман. У топшириқда юқори самарадорликка эришиш ундан енгил фикрлар учун жой яратиш талаб қилинишини яхши биларди.

Сер Исаак Нютонни олинг. У икки йилини бутун олам тортишиш кучи ва ҳаракатнинг уч қонуни ҳақида ёзилган машҳур "Натурал философиянинг математик негизлари" асари устида ишлаш билан ўтказди. Бу ўз-ўзини ёлғизлатиш даври кейинги уч юз йиллик учун илмий фикрлашда янгилик эди.

Ричард С. Уостфал шундай деб ёзади: "Машҳурлик даврида Нютондан бутун олам тортишиш кучини қандай қилиб кашф этганлиги ҳақида сўрашди. Жавоб "доимий ўйлаш орқали" бўлди… У фақат ёки деярли фақат ўйлаган". Бошқача қилиб айтганда, Нютон кучли консентрация учун жой яратди; тинч жой унга дунёнинг муҳим элементларини тадқиқ қилишга имкон берди.

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «Литрес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.