ОДАМИЙЛИК СЎҚМОҚЛАРИДА

Тарихда қолурлар бундай инсонлар.

Миллатимиз қаҳрамони, дея одамлар,

Замонларда Спитаманни эслаб яшарлар!

Бўнга бефарқдир қонида асли ҳоинлар,

Ҳаётда кўп бўлган бундай инсонлар,

Халқига ва Ватанига садоқатсизлар.

(фото из свободного ресурса)

Халқ манфаати, бахти учун қурбон бўлганлар,

Охиратлари обод, Шоҳистаю – Жаннатдадурлар.

Одамийликда доимо, улар намунадирлар.

Тириклар қалбида, ёрқин хотирадирлар,

Хаёт тожисида абадий Кўҳинурдирлар.

Спитаман1 – Родился Спитаман в районе нынешнего Жиззака в аристократической семье, был очень умным, грамотным во всём и культурным как все зороастрийцы. Греки назвали его Спитаменом, жил (370 г. до н. э.—327 г. до н. э.) – согдийский военачальник, генерал стоявший во главе против Александра Македонского в 329—327 годах до н. э. и дважды побеждал его. Погиб от стрел предателей.

Ахура-Мазда2 – Авестийское имя божества, которого пророк Зороастра – основатель зороастризма -провозгласил единым богом. В Авесте Ахура-Мазда – безначальный творец, пребывающий в бесконечном свете, создатель всех вещей и податель всего благого, всеведущий устроитель и властитель мира и высший объект почитания зороастрийцев, называющих себя по-авестийски mazdayasna, то есть почитателями Мазды. Ахура-Мазда является отцом Аши, то есть закона, по которому развивается мир, покровителем праведного человека и главой всех сил добра, борющихся с «ложью» – злом и разрушением, происходящими в мире против его воли. В конечном преображении бытия им вместе со всеми благими существами будет совершено окончательное очищение мира. Ахура-Мазда, бог благотворения и благодеяния, бог закононности, правдивости, честности и чистоты мира.

Амударья3 (также называется исторически известным своим латинским названием Окс) является одной из основных рек в Центральной Азии и Афганистане. Возвышаясь в горах Памира, к северу от Гиндукуша, Амударья образована слиянием рек Вахш и Пяндж в заповеднике Тигровая Балка на границе между Афганистаном и Таджикистаном и течет оттуда на северо-запад в южные остатки к Аральскому морю. В верхнем течении река является частью северной границы Афганистана с Таджикистаном, Узбекистаном и в основном Туркменистаном. В древней истории река считалась границей Большого Ирана с Тураном, что примерно соответствовало современной Средней Азии.

Дорро4 (Да́рий III), (др.-перс. Дараявауш, что означает

«Добронравный») – персидский царь из династии Ахеменидов, правивший в 336—330 годах до н. э.

Балх5 (Вазираба́д) – город в одноимённой провинции Афганистана. Расположен в 20 км к северо-западу от столицы провинции, города Мазари-Шариф.

Ризвон тепа6 – остатки крепостной стены на сервере города Китаб.

Фалангдара,-от персидского тигрово ущелье, ныне в этом

ущелье кишлак Паландара.

Авесто7 – священная книга зороастрийцев, в ней были основы знаний по медицине, алгебре, математике, литературе, музыке, астрономии, географии и других наук. С 3-х до 17-ти лет должны были наизусть выучить все зороастрийцы. Обучение было обязательным.

Перевал Панджакент8 – жители Наутака и Согдианы общались через этот перевал. А в средние века стал частью Великой шёлковой пути. В настоящее время это пешая дарога Китаб-Паландара, – Аспи духтар, -далее дарога в Панжакент, и Ургут.

Кевларовая кольчуга9 – готовилась из кожи кроликов,

кипятилось в соленой воде. Из нескольких слоев кроличьей кожи готовились непронзаемые стрелами и кинжалами, легкие кольчуги.

Рост Александра Македонского был 165 см.

Рост Спетамана 196 см.

Мароканд столица Согдианы древнее название Самарканда.

Оксиард –совет одинадцати старейшин правил Наутакией одиним из старейшин Оксиаард, отец Ракшанака был военным стратегом.

***

Бир инсонни ўлдирганни қотил дейдилар,

Хар давлатда хар хил жазолайдилар.

Хеч кимга зиён қилмаган давлатни босиб,

Минглаб тинч халқни шунда ўлдириб,

Улар тамаддуни, маданиятини сўндириб,

Еру – заминни қондан бездириб,

Юрган одамни, буюк саркарда дерлар.

Унга бошларинни эгиб сажда қилурлар.

Қани мантиқ, ғурур, виждон, ақл одамлар,

Адолат ва хақиқатни доим излагувчилар.

***

Доно инсоннинг сўзин англадим ҳўлоса қилиб,

Расво рахбар ўзидан кегин баттарини қолдириб,

Халқ чалғиб,”– Олдингиси яхши эди”-десин деб.

Кетар элига нисбатан айёрлик, душманлик қилиб.

ЭХРОМЛАР

(фото из свободного ресурса)

Гизага қарайман минг нафрат билан,

Эҳромлар миллион араб қонидан рўё,

Нон-патир қилинган араб қонидан,

Қолганидан эҳромлар қурилган гўё.

Юз йил умр кўриш ўрнига,

Аранг қирққа улар етишган.

Ҳаётда завқ олиб яшаш ўрнига,

Хеч қачон, хеч кимга керак бўлмаган,

На бино, уша замонда фойдали бўлган,

На ўқиш даргохи халқа зиё келтирган,

Тангри эмас, аслида иблис яратган,

Фръаунга, бойлигига бир қабр бўлган,

Етти ёшдан халқи эхром қуришган.

(фото из свободного ресурса)

Кечаю кундуз ишлаб сахрода,

Қумли буронда, исиқ совуқда,

Қорни тўймай еган овқатга,

Мехнат қилишган дармонсизликда.

Ўпкалари тўлган қумли ҳаводан,

Оғир тошларни кўчиришганда,

Суяк ва бўғинлари роса эзилган,

Ногирон бўлишган ўттиз ёшларда.

Бардош бераолмай касалликларга,

Ўлиб кетишган кирмасдан қирққа.

(фото из свободного ресурса)

Сахродаги эхромларни кўрганда,

Томоша қилиб хайратланганда,

Миллионлаб қийналиб ўлган,

Миср халқини бир эслангизлар.

Иблислар яратган фиръаунларни,

Халқни қирганини унутмангизлар.

***

Биринчи ахмоқликни тарқатган фиръаунлар,

Бутўн умр очкўзликда бойлик йғиб утканлар,

Ўзларига қушиб ҳам бойликларин кўмганлар.

Дея,– Бу пастликни минг йилларда кўрсинлар.

ИНСОНИЙЛИК

Учта бир ҳил ҳовли турар кўча бошида.

Эллигинчи йиллар эди ўтган асрда,

Ташқаридан кўриниши улар бир хилда,

Уй биноси, деворлари, бир баландликда.

Икки юз эллик йил бўлган қурилганига,

Учаласи ҳам ичкари ташқари ҳовлига эга,

Биринчиси тегишли нонвойлар авлодларига,

Кифтиобнинг мирзоси яшаган иккинчисига.

Фарқи шунда эди ҳовлига кирганингизда,

Мирзоникида ичкарида безак берилган,

Ўймакор устун – болорлар нақш қилинган,

Хар ҳил рангда ялтиратиб бўёқ қилинган.

Ичкари, ташқари ҳовлида ғишт ётқизилган.

Дарвоза ичкариси, эшик – ромлар ўймакорланган,

Четда чиройли қудуқ бор, ғиштдан терилган.

Учинчисида косиблар, камтарона умр кечирган.

Кўрдим шунда одамийликни, оқибатли мусулмонликни,

Доимий ҳурмат – иззат, ўзаро мехр бўлган инсонийликни.

Аммо бўздилар бетамизлар тариҳий бу иншоатларни,

Ҳатто етти минг йил турган қадимий обида, Қурғонни.

Гуё йўқ қилдилар минг йиллаб асралган тарихимизни,

Мехр окибатни, виждонни, маданиятни, одамийликни,

КИФТИОБ

Китоб менинг кичик Ватаним,

Бағрингда мен ўсиб улғайдим,

Илм олдим, дунёни сенда танидим,

Боболар билан кўп сухбат қилдим.

Беҳисоб ривоятлар мен эшитгандим,

Одамийликни ҳам сенда ўргандим.

Оқ қорани фарқин англадим.

Азиз кичик Ватаним маним.

Энг қадимий шахарлардан сан,

Беш минг ёшга кирган ўзингсан,

Табиат сени икки елкангдан,

Икки дарёни оқизиб қўйган.

Сен томондан тик қоя қилиб,

Қирғоқлари сени ҳимоя қилган.

Ёвларни шунда тўхтатиб,

Беш минг йил қалқонинг бўлган.

Форсларга сени таслим қилмаган,

Александрга ҳам қаршилик қилган.

Арабларнинг йўлини қирққан,

Муғулларга жанга отланган,

Русларга ҳам бошин эгмаган,

Азиз кичик Ватаним маним.

Болаликда кўчаларни яёв кезгандим,

Қалъа қолдиқларин мен излагандим,

Қўрғонинга доим чиқиб турардим.

Ҳар кўчадан чиққан бўлоқларингдан,

Туйб туйб сувлар ичардим.

Ҳарорати хар ҳил эди уларда,

Ширинглиги ҳам хар ҳил, эсимда.

Ёшлигимдан тарихинга қизиққан эдим,

Беш минг йил ичида қандоқ бўлгансан.

Излардим утмишингни бор манбалардан,

Сени буюк ўғлонинг бўлган Муқанна,

Хазрати Неъматуллоҳ ва Султон ота,

Хазрати Бешир, Али Қушчи ўсган бу юртда. Китобликка ҳос камтарлик ва поклик билан,

Яшамоқда олимларинг хар бир шахарда.

Нокастликни кўрсангиз Китобликлардан,

Кўрасиз атрофдан келган келгиндилардан.

Нопоклик чиқмас асли Китобликлардан.

Ватаним, бағрингда мен ўсганимдан,

Доимо хар жойда мағрурлидирман.

***

ЯШАГИН ЯХШИСИ БУЛИБ.

Яшагин одамлар ичида доимо яхшиси бўлиб,

Кунинг битганида тобутингни кўтарсин йиғлаб.

Кўрганман, қанча майитларни улар ижирғаниб,

Тобутни кўтарган ва узатган бир қадам юриб.

Тангри кечирсин сени, – деган қабрга қўйиб.

***

Тобутингни кутарар ўғлинг, ғамли, кўзин ёшламай,

Набиранг кўтарар, йиғлаб, видоликка асло чидолмай.

Шунинг учун, боболар набираларга кўп мехр бергай,

Дея, – Набиралар олдида мехрдан қарз бўлиб кетмай.

***

БОЛАЛАРИМГА.

Доно билан болам тортишманг,

Тапгрининг ўзи уни доно яратган.

Олим билан ҳам сиз баҳслашманг,

Бу йўлда унинг мехнати синган.

Амалдор билан тортишган одам,

Нокаст тусиғига кўплаб учраган.

Тортишмангиз муттаҳам билан,

Бошқалар орқали зиён етказган.

Тортишманг, узоқ бўлинг ахмоқдан,

Ахмоқ –дебо қўяр пастроқ ўзидан,

Шаллақи билан тортишманг асло,

Улар олдида скут сақлар доимо доно.

Паст инсон билан сиз тортишсангиз,

Шу он ундан пастга тўшиб қоларсиз.

Одобсиздан масофада доим бўлсангиз,

Нокастни ўзингизга тенг кўрмасангиз,

Одоб ила мулоқотни қилиб юрсангиз,

Обруйда ва ҳурматда мудом бўлгайсиз.

***

Доимо уз соғлиғингизни асраб юрсангиз,

Меҳнат, ўйқу, овқат меъёрини билсангиз,

Асабингизни хар жойда асраб юрсангиз,

Ҳам жисмоний тарбияда доим бўлсангиз

Юздан ўтиб ҳам ақл ҳўшда юраолгайсиз.

***

Тўхтатиб бўлмаскан вақтни, ҳаётни,

Узайтириш қулимизда фақат умрни.

Тоза тўтиб қалбни ва муносабатни,

Ҳам соғлом ушлаб тўрмуш тарзини.

***

Муҳаббат муқаддас, бир марта келар,

Қайта бермас тангри уни хар кимга,

У сиз ҳам инсонлар яшаб утарлар,

Кексайганда фақат қадрин сезарлар.

***

Вафодорликни ёрга, дўстга, халққа, Ватанга,

Бергандир тангри пархи баланд тоза инсонга.

Ҳиёнат, ризолат, юлғичлик ва пораҳурликни,

Қолдирган иблислар билан нархи пастларга.

***

Вафодорлик ва садоқат қимматли совға,

Бераолмаслар арзонлар бўларни бизга.

Ҳаётда ёрни ва дўстларни танлаётганда,

Арзонлардан ўзоқ бўлиш керакдир сизга.

***

Мансаб текканида куринар мақсадинг не да,

Бой бўлганингда билинар ким сан аслингда,

Кимллигинг сени кўринар жаҳлинг чиққанда,

Масликда сўзинг курсатар не дир қалбингда.

***

Йилида бир қорнини тўйдириб ночор одамни,

Ерга урадиган бор саҳоват деб аталган ишни,

Сен иш билан таъминлагин хар бир инсонни,

Камсинмасдан, боқсин хар ким уз оиласини.

***

Қайси давлатда бой бўлсалар амалдорчалар,

Халқи ночорликда камбағал доим бўлгайлар.

Инсонларни рисқи ҳисобида бойб кетганлар,

Роҳатда яшаганини дунёда кўрганмисизлар?

***

Узгадан болангни кам бўлишини хохламайсану,

Нега ўз халқинга ҳам шўни раво кўрмайсан?

Элдан давлатдан юлиб болангни бой қиласану,

Охиратини не бўлишини ўйлаб курмайсан.

***

Донолик билан бошқарилса хар қайси давлат,

Камбағаллик ва ночорлик йўқолар албат.

Нодонликни хукмдорлигида қолса мамлакат,

Бойлик ва иззат талаблик ўстундир фақат.

***

Айбдорликни сингдирмоқ бўлган инсонни,

Билгин сенга у дўст асло бўлмаслигини.

Дўстингми ҳамкасбингми ё аёлинг сени,

Қилмоқчи дир ўстингдан ҳукумдорликни.

***

Канфуций ёзганди ўз китобида,-

Қуйлар армиясини шер бошқарганда,

Қуй бошқарган шерлардан кура,

Ҳаётлари бўлган доим юксакда,

Жангларда улар қилган ғалаба.

***

Канфуцийни англа маъно сўзида,-

Сўкунат либосдир оқил одамга,

Ниқобидир ахмоқ инсон юзида.

Билгин уларнинг фарқи нимада.

***

Жуфтинг яхши бўлса бу баҳтинг сени,

Ахмок бўлса танлаганда ҳатоинг сени.

Кўриб фарзандингда енгилтакликни,

Авлодинг олдида сезарсан ҳатоингни.

***

Берган сўзинг буйнингда қарзингдир сени,

Бажармасанг оғзингдан чиққан сўзингни,

Гўноҳкордирсан олдида сен инсонларни,

Тангри ҳам ёпади шунда барча йўлингни.

***

Ёлғонни оёғи йўқ соҳта қаноти бордир,

Бир зўмда осмонга учиб тарқаб кетадур,

Соҳта қанот узоқ учмай ёниб тугайдир,

Ёлғон эса ерга тушиб чил чил бўладур.

***

Ота она меҳнатда йғиб бойликлар,

Роҳатда яшаб ўйнаб утган болалар.

Набиралар порахур гадо бўлгайлар.

***

Тўғри инсонни кам учратамиз ҳаётимизда,

Тўғри усган дарахт ҳам кам бизни дунёда.

***

Давр келса бир чивиннинг бошига,

Семург қуш ҳам таъзим қилар қошига.

Мажбур чидаб бу тақдирнинг тошига,

Маймун йиғлар бу ҳаётнинг ҳолига.

***

Қонхур чивин келса бир мамлакат бошига,

Ўлаксахўр парвонадир чивиннинг атрофига.

Адолат, виждон, ақл, ор номус йўқлигига,

Тангри хам ожиздир жонзотлар мушкулига.

***

Бири келди, ҳаёт чиройига гўзаллик қўшди,

Бири келди, кўп нарсаларни яратиб кетди,

Бири қаллоб бўлди, инсонга зиёни тегди,

Бири томошабин бўлди-ю оламдан ўтди,

Нега келганини дунёга тушунмай кетди.

***

Сочимга оқ тушганини билмай қолибман,

Юзимдаги ажинларни курмай қолибман,

Ҳаётимни утганини сезмай қолибман,

Ёнимдаги ғанимни дўст деб билибман.

***

Мен бой эмасман деб коинмагин сен,

Ўксинма деб, – Мансабга эга эмасмен.

Гар ҳалол пуқма еб, тоза бўлсанг сен,

Икки дунё аро улардин юқорида сен.

***

Бир кун оллоҳга ибодат қилиб,

Олти кун гуноҳда яшаб утасан,

Иблисларни шунда кулдириб,

Бил Тангрининг ғазабида сан.

***

Менга яратмадингиз,-дема ота онанга,

Улар борини бергадир фарзандларига.

Жонини ҳам тайёр улар сенга беришга,

Бил сен улардан абадий қарздорликда.

***

Сурамаслар у дунёда сени бойлигинг,

Ахамиятсиз ҳамда бўлган мансабинг,

Эътиборда ҳаётингда сен тозалигинг,

Ҳамда саналар қилган эзгу ишларинг.

***

Табассум ҳал қилади муаммоларни,

Сукут сақлаш олади унинг олдини.

Одат қил доим юмшоқ сўзликнгни,

Гапирганда унутма сен доноликни.

***

Тақдирни билмайсан не битган сенга,

Тангри бир нарсани сендан олганда,

Бошқа берганини қўлингдан қўйма,

Фақат ўзинга ишон оғир кўнингда.

***

Душманига доим яхшилик қилди,

Ғанимларига ҳам мехр курсатди,

Бегонадан ҳам ёрдамини у аямади,

Одий одамийликни бажариб юрди.

***

Бирига йўл берди, у ўзини юқори тўтди,

Юмшоқ гапирди, бошин эгди деб билди.

Инсонийликни билганлар уни тушунди,

У эса бажариб юрди доим одамийликни.

***

Ҳурмат қилди, бошқача бири тушунди,

Садоқатли бўлди, бири қадрин билмади,

Касбини бажарди, Бурчи,– дегани бўлди,

У бажариб юрарди оддий одамийликни.

***

Поклигига қараб шогирд танладим,

Одам ажратадилар, – деган таъна эшитдим.

Кўзи тўқ, қалби пок, зиёли бўлсин дегандим,

Одий одамийликни мен талаб қилгандим.

***

Шогирдларга фарзандимдек мехр кўрсатдим,

Ҳаётлари чиройли, мазмунли бўлсин дегандим. Нурмуҳаммад, Саттор, Хуршид, Бўронга, иним,

Одамийлик билан ҳар ишни бажаринг дердим.

***

Ҳар бир буюк одам ортида,

Турар доим икки фаришта.

Бири волидаю – муҳтарамаси,

Бири эса оқила умр йўдоши.

***

Ҳар бир хонадонда бўлсин тиб қонунлари,

Буюк Ибн Синодан қолган олтин хазина,

Ўн ёшдан ўқишсин хар уй фарзандлари,

Бир олам билим дир, тўрт томли жилтда.

Амал қилиб юз қирқга кирингиз шунда.

***

Меъйорида харакатда доим бўлганлар,

Тўқсон ёшдан ошиб ўтганларлар.

Кам ҳаракатда доим юрганлар,

Саксонга аранг яқин келганлар.

***

Тангри деркан, – сенга барака бергум,

Қариндош – уруғингни доим сийласанг.

Мен сенга қарамай тескари бўлгум,

Сабаб қидириб улардан юзинг ўгирсанг.

***

Турт овлон кўп йиллар қалин дўст эди,

Бир лагандан ҳар кун ош ейишарди,

Лаганни ғанимлари ўғирлашганди,

Дўстлик тарк этди шу он дўстларни.

***

Аҳмоқ билан ақлни таққослаганда,

Аҳмоқ бўш, акл ухшар тўлиқ челакка,

Бўш челакни чертсанг шовқини оламни бузар,

Тўлиқ челак маъноли, сокин товуш чиқазар.

***

Ҳаётни қачон тоза қиламиз?

Ким бўлса ҳам, нопок бўлганда,

Сен нопок деб айта олсангиз,

Давраларга қўшмай қўйсангиз,

Масжидга ҳам йўлатмасангиз.

***

Ишга олар, пора олиб баъзи муттаҳам,

Билади, замин яратди таъмагирликка,

Ўзининг қорни тўқ бўлганида ҳам,

Тонмайди юлишдан ночор одамдан.

***

Ҳинд қизлари керак бўлса совчи қўяди,

Европада севиб қолса, ўзи изхор қилади,

Ўзбек қизи гўзал, иффатли, унда не айб,

Палаҳмон тоши деб, уни юборсанг отиб.

***

Дангаса ишни эртага қолдирай дейди,

Доно эртангини бугун бажарай дейди,

Дангаса кексайганда афсус қилади,

Доно умр қисқа, улгурай дейди.

***

Оқ подшони ўлдирганни қоралайдилар,

Халқ ҳолини яхшила деб намойиш қилган,

Юзлаб инсонларни қийнаб, осиб ўлдирган,

Оқ подшони оқлаб, нечўн мақтамайдилар?

***

Яхши одам уйини сотмоқчи бўлди,

Бўлмасин деб, ямон, қўшниларига,

Бир доно, камтарин, тоза инсонга,

Сотди ҳовлисини, анча арзонга.

***

Хажга тенгдир, муҳтож булганда қўшнинг,

Сонига қараб тансиқ таом узатиб турсанг.

Кийим – кечакдан мободо қийналиб юрса,

Тузук кийимлардан сен тақдим этсанг.

***

Тош ёғса, менга ҳам, қўшнимга ҳам ёғмасин,

Қўшнимга ёғса, бири келиб урар бошимга.

Олтин ёғса, менга ёғмаса, қўшнимга ёғсин,

Бир-иккитаси келиб, тушар қулимга.

Деган мақол бордир қрим халқида.

***

Асл-тоза инсон, хақиқий мусулмон бўлгин,

Иморатни қўшнингникидан баланд қурмагин,

Ичкарини керак бўлса, сен олтиндан қилгин,

Дарвозанг қўшнингникидан зиёд бўлмасин.

Томингдан ҳатто ёмғир суви, унга томмасин.

Одамийликни баланд тут, соянг тушмасин.

***

Жарроҳман, дардларин айтиб келар инсонлар,

Ҳар хил касалликдан шунда даво топарлар.

Халқим ичида бордир айрим иллатлар,

Истардим ўзлари улардан фориғ бўлсалар.

***

Йигитнинг кимлигин ва ким булишини,

Кимлар билан дўст бўлгандан билинг.

Келажаги ва болалари, ким бўлишини,

Танлаган ёридан, уни наслидан кўринг.

***

Пора олиб, иш ўрин сотган муттаҳам,

Жиноятку, – десам, гувоҳ йўк, – дейди

Қандоқ бош кўтариб юрибсан, – десам,

Ҳамма ҳозир шундоқку, – дейди.

***

Пул кетидан қувган қайси инсонни,

Четдан бир кузатиб эътибор беринг,

Миясида пул дарди бундай одамни,

Кўрмайсиз унда, билим, олимийликни,

Виждон, иймон, бурч ва одамийликни.

***

Келинни сепига қараб муомала қилган,

Молпараст қайнонадан тангри асрасин.

Ва шунда хотинини маъқуллаб турган,

Еталама эркакдан ҳам, оллоҳ асрасин.

***

Нолиб гапирар қайнона ўз келинини,

Қайтар дунё дейдилар аслида буни,

Эслаб кўр, келин бўлган даврингни,

Рози қилганмисан сен қайнонангни.

***

Ҳар бир яхши хонадонда яшар фаришта,

Қўриқлар бу уйдагиларни бало – қазодан,

Аёлни қарғиши, ёмон сўзлардан,

Кириб келаётган ҳаром луқмадан,

Фаришталар учиб кетишар экан.

***

Нолимагин тақдирдан, ёнингдагидан,

Нолигин эй инсон, фақат ўзингдан,

Дунё қарашинг, феъл – атворингдан,

Сендаги бор бўлган иллатларингдан.

***

Эркак бўлиб сен жанга кирмасанг,

Халқ равнақи йўлида туриб бермасанг,

Адолатни, ҳакикатни қўллай олмасанг,

Ярашар румол боғлаб, лозими кийсанг.

***

Ё раб, инсон пастлиги шунча бўларму?

Отасин ёмонлайди аёл ўз боласига,

Оқ падарни яратар нокасд аёллар,

Наслидир аслида бундай иллатлар.

***

Қизиқ бу дунё, кам кўрган инсонни кўриб,

Ҳаёт ўтиб кетганини қолармиз сезиб.

Ундаги ажину – оқ сочига эътибор бериб,

Кексайибмиз, деймиз, унда аксимиз кўриб.

***

Динлар, миллатлар, қариндошлар,

Дўстлар ва яқин инсон – биродарлар,

Орасига бўлма заҳар солгувчи.

Илон ҳам қилмас бундай пастликни.

***

Пул, олтин, шайтон каби йўлдан уради,

Ақлни олиб инсонийликдан йироқ қилади.

Пулни севиб, қули бўлиб, кетидан қувсанг,

Ким бўлсанг ҳам етаклаб, жарга отади.

***

Тангри юборди инсонга қанча синовни,

Муҳтожлик, бойлик, илм, хасталикни,

Мансабни, имконни ва иложсизликни,

Айтгинчи, шу синовлардан ўта олдингми?

***

Тангри яратди дунёга онгли одамни,

Берди унга имконни ва фаросатни,

Қўйди инсон деганга ўз талабини,

Истисносиз бажаришни одамийликни.

***

Миллиард кетказиб қурғонни қурдинг,

Бировнинг хақини шунда ишлатдинг,

Балки бир мискинни қийдинг рисқини,

Кўрасан қурғонингни кул бўлганини.

***

Ҳар ким ҳар хил умр кечирар,

Ҳар хил ишлаб, пулни топишар,

Аммо йўқотмасин тозалигини,

Бажариб юрсин одамийликни.

***

“Доно хотин оиласида жаннат яратур,

Ва эрини у вазир қиладур.

Аҳмоқ хотин атрофини дузах қиладур,

Ва эри унинг разил буладур.” -

Деган мақол туркларда бордур.

***

Ресторандан чиқди бир туда аёл,

Кайфи бор барининг, бу нима аҳвол?

Қани иффат, номус, ҳае, эй аёл?

Бу юришинг етти наслинга завол!

***

Ҳар жойда ноўрин гапни гапирса,

Болаларини қарғаб, ғазабин сочса,

Эрига тик боқиб, қўпол сўзласа,

Аёл демангиз, у шайтондир асли.

***

Эркак сифат бўлиб, кўчада юрса,

Эридан ўзини у юқори тутса,

Аёл иффатидан у йироқ бўлса,

Аёл демангиз, у шайтон асли.

***

Миллат ғурурини у менсимаса,

Андиша ва ҳаё, недир билмаса,

Ғурурли отани, эрни бошини эгса,

Аёл демангиз, у шайтондир асли.

***

Оилада бола ё келин, бирор хатони қилса,

Аҳмоқ аёл шу баҳона жанжал қилади,

Ақллиги юмшоқ қилиб танбеҳ беради,

Доноси, маслаҳат билан, йўл кўрсатади.

***

Очиқ – сочиқ кийниб юрса,

Баданига ёпиштириб у кийим кийса,

Ўзбек деган номни у ерга урса,

Аёл деманг уни, у шайтондир асли.

***

Паст наслдан асло ўйланма,

Ва тўғри йўлга соламан дема,

Ҳар кунингни заҳар қилади,

Беш кунингни, уч кун қилади.

***

Бас қил яхши куриниш учун сайрашларингни,

Чиройли сўз ила тикан ўстига гул қўйишингни,

Ошкор қил керагида, маънавий қашшоқлигини,

Сен ҳам урин яратишга келажакни тозалигини.

***

Эри бўла туриб ўзгага нигоҳ ташласа,

Ор-номусни, иффатни у ерга урса,

Бевафоликдан ўлим афзал, буни билмаса,

Аёл деманг уни, у шайтондир асли.

***

Нопок аёл жанжалчи бўлар,

Эрни юзига чапчувчи бўлар,

Ҳаё пардасини асло унутиб,

Насл пастлигин тўрар кўрсатиб.

***

Болалар келажаги, улар камоли,

Оиладаги мехр оқибат, аёл қўлида

Оиланинг шаъни, баҳту иқболи,

Оиланинг обруйи ҳам аёл қўлида.

***

Доно аёлларга кўпроқ туғинглар дейман,

Кўпайсин дунёда яхши одамлар.

Баъзи хотинларга буни айтмайман,

Бугун ҳаддан ошиқ нопок одамлар.

***

Хақиқий севги, вафо ва садоқатни,