Məktəbə dəvət

UŞAQ VƏ AYNA

Var idi xırda bir oğlan uşağı,İki-üç yaşına dolmuş o çağı.Tazə dil, tazə ayaq açmış idi,Anası yaxşı qulaq asmış idi.Anası xeyli ədəbli kəs idi,Oğlunun tərbiyəsiyçün bəs idi.Nə ciyər guşəsini döyməz idi,Nə acıqlanmaz idi, söyməz idi.Öyrədərdi ədəbi, mərifəti,Göstərərdi nə isə məsləhətin.Görməmişdi hələ aynanı özü,Bilməyirdi, necə şeydir güzgü.Kamilə aynanı sildi, aldı,Asmadı, söykədi zalda, qaldı.Uşaq oynarkən o zalda tənhaGörübən güzgünü oldu şeyda.Göz göyə sarı yönəldi, baxdı,Özünü gördü, ürəyi axdı.Bu, ona baxdı, o da baxdı buna,O da güldü bu gülən vaxt ona.Bu, geri keçdi, o da getdi geri,Bu yanaşdı, o da gəldi irəli.Qalxızarkən bu əlin bir azacıqElə bildi ki, o çəkdi yumruq.Hirslənib bu gedib aldı maşanı,İstədi, vursun acıqlandıranı.Anası gizli baxırmış, gəldi,Tələsik tutdu, buna qandırdı:– Əlini saxla! – dedi, – vurma, gözüm,Qulaq as, var sənə bir neçə sözüm.Sən acıqlanma, balam, bax yumuşaq,Sən uşaqsan, o da çox yaxşı uşaq.Gər gülər üz ona sən göstərsən,Özünə ram, həlim eylərsən sən.Oğul, ayna kimidir bu dünya,Hər nə etsən, o olar çöhrənüma124.

QARĞA VƏ TÜLKÜ

Qarğa ağzında bir qırıq pendirQonubən sərvə, eylədi tədbir.Ki, yesin onu… bir qədər duruxub,Pendir ağzında fikr edirdi baxıb.Tülkü yügrək125 keçirdi o yerdən,Burnuna dəydi iy o pendirdən.Tülkü dərhal dayandı, bir baxdıPendirə, ağzının suyu axdı.Dırnaq üstə yanaşdı sərvə sarı,Bulayıb quyruğun baxıb yuxarı,Dedi nazü nəzakət ilə yavaşQarğaya: – Qarğa, ey əziz qardaş!Nə gözəlsən, sürahigərdənsən,Qaragöz varsa, bir gözəl sənsən.Pəh! Qanad, quyruğu, nə dimdiyi var,Çox gözəl bunda sövt126 olar, səs olar.Heç utanma, oxu, amma qardaş,Yoxdur gözəllikdə kimsə səndən baş.Bu camal ilə, bəlkə, vallahıOlasan cümlə quşların şahı…Mədhü tərifə aldanıb qarğa,Fərəhindən də dillənib qarğa,Bir qağırtı çıxart gənzikdən,Pendirin saldı qarğa dimdikdən.

ALQANAD VƏ GÖYƏRÇİN

Çətməyə127 düşdü alqanad quşu,Çətmə o saat elədi bənd quşu.Başladı quş çətmədə çırpınmağa,Hər yana sıxcınmağa, dartınmağa.Körpə göyərçin görüb əhvalını,Yoxlamayıb öz işinin dalını,Etdi məzəmmət o sitəmdidəyə,Eylədi çox töhmət o qəmdidəyə:– Sən necə əqilsiz, necə divanəsən!Mərifətin yox, mənə biganəsən.Kimsə məni aldadamaz dam ilə,Hiyləgərin hiyləsi var xam ilə.Çətməni görsəm, onu dərk eylərəm,Çətmə məqamın dəxi tərk eylərəm.Bu sözü ağzında deyərkən, sonraQəflət olub düşdü göyərçin tora.Şübhəsi yox, hər kəs edər rişxəndBaşqa bəlaya olacaq payi-bənd128.

XORUZ VƏ QUQQU

– Banlayırsan gözəl, Xoruz qardaş!Yoxdu xanəndəlikdə səndən baş.– Quqqu qardaş, sənin səsin xoşdur,Nəğməsi başqa quşların boşdur.Eşidəndə sənin təranəni mənDeyirəm qəlbən sənə əhsən!– Ey Xoruz, afərin sənin səsinə,Valehəm, aşiqəm cahanda sənə.Banlayırsan, verir mənə ləzzət,Yetirir qəlbimə səsin behcət129.– Quqqu qardaş, sənin kimi gözəli,Həm sədası zərif, səsi məzəli,Başqa bir quş yaratmayıb Allah.Bülbülə tən edir sənin, billah!Xırda boylu, səsin əcəb sazdır,Belə nadir vücud çox azdır.Öz canımdan səni əziz tuturam,Səni xalqa nişan verib ötərəm.Sərçə bu göftüguyə130 verdi qulaq,Onlara tənə daşın atdı bayaq.Dedi: – Mədh eyləməklə yoldaşıUsta qılmaz olan kəsi naşı.Sizdə heç hüsn, mərifət yoxdur,Musiqi elminə bələd yoxdur.Xoruzu Quqqu mədh edir nə əcəb,

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

1

Dari-qürbət – qürbət diyar

2

Mədfən – dəfn olunan yer, qəbir, məzar, qəbiristan

3

Bəsirət – bir şeyi dərindən və tez anlama qabiliyyəti, gələcəyi görmə qabiliyyəti; göz

4

Himmət – məqsəd, cəhd, yüksək düşüncələr

5

Rizq – yemək

6

Səmər – xeyir, mənfəət, nəticə, hasil

7

Cəhl – avamlıq

8

Kəsb – qazanc əldə etmək

9

Nisar – səpmə, tökmə, şabaş saçan, qurban

10

Ülum – elmlər

11

Nicat – qurtulma, xilas olma, salamat qalma

12

Məmat – ölüm

13

Hürriyyət – azadlıq

14

İstibdad – zülm

15

İrşad – rəhbər, istiqamət

16

Ürfan – bilik, kamal, maarif

17

Şaki – şikayətçi

18

Pərəstar – xidmət etmə, qulluqçu

19

Zəval – tələf, məhv, zaval

20

Cövr – zülm

21

Bilaaram – aramsız, ara vermədən

22

İqbal – gələcək

23

Rəmz – sirr

24

Fənar – fənər

25

Ağuş – qucaq

26

Yuxlama – yuxulama, yatma

27

Binəva – yazıq

28

Asar – əsərlər

29

Tədavi – müalicə

30

Gülşəni-dəhr – güllü-çiçəkli aləm, dünya

31

Xəndan – gülən

32

İzzü şərəf – namus, ad-san

33

Kan – mədən

34

Dəbistan – məktəb

35

Qaim – düz dayanan

36

Əmri-nahi – qayda və qadağalar

37

Mükəlləf – məsul, cavabdeh

38

Əşrəf – ən şərəfli, daha şərəfli

39

Təfavüt – fərq

40

Ünas – qadınlar, qızlar

41

Qəhri-mövla – qüdrət sahibi, yəni Allah

42

Giryan – ağlar

43

Peyvənd – calaq

44

Abidar – bol sulu

45

Əbnayi-vətən – vətən oğulları

46

Nəf – qazanc, mənfəət

47

Sərkər – qoyunçu

48

Tövr – surət, hal, tərz, əda

49

Məstan – qəşəng

50

Arıtlamaq – təmizləmək

51

Patava – dolaq, ayağa sarılan, yundan və s.dən toxunma sarğı, yaxud parça zolağı

52

Vəl – taxıl döymək üçün alət

53

Arzuyi-dil – ürəyin arzusu

54

Dramnəvis – dram yazarı

55

Qəbi – ağılsız, sarsaq

56

Həqir – alçaq, qiyməti, dəyəri olmayan

57

Ömri-cavidan – ölümsüzlük, əbədi həyat

58

Duzaq – hiylə, tələ

59

Ziri-zəbər – alt-üst olma

60

Dar – məkan, yer

61

Güzərgah – yer

62

Pürkədər – kədərli

63

Va – vay, aman

64

Üsuli-sövti – səs qaydaları

65

Ümmül-bəşər – bəşəriyyətin anası

66

Xak – torpaq, yer

67

Qəhhar – qüdrətli, güclü

68

Kari – dəyərli, kəsərli, təsirli

69

Kaşanə – ev, mənzil

70

Həpənd – axmaq, başıboş, gic

71

Güruh – camaat, izdiham

72

İntişar – artma, yayılma

73

Xəlayiq (xəlaiq) – xalq, camaat

74

Fərar – qaçmaq, uzaqlaşmaq

75

Rövnəq – parlaqlıq, gözəllik

76

Nəqdi-nisar – pul tökmək, xərc çəkmək

77

Əfradi-kübar – kübar insanlar, dövlətlilər

78

Ərşi-əla – yüksək təbəqəyə məxsus olanlar

79

Əsnaf – sənətkar

80

Kamıran (kamran) – kam alan, xoşbəxt, qüdrətli

81

Təərrüz – hücum etmək, sataşmaq, təcavüz etmək

82

Sahibzəban – gözəl nitqi olan

83

Toxmacar – çoxillik bitkilərin toxumlarından alınan cavan bitki şitili

84

Küm – barama, baramaqurdu

85

Şəhd – çiçəkdən yığılan şirə, bal

86

Neysan – aprel

87

Məskəni-məva – yurd, məkan

88

Dilara – ürək açan

89

Türfə – füsunkar, qeyri-adi

90

Tənavül – yemək

91

Vird – təkrar-təkrar deyilən, dua

92

Dutuban – tutaraq

93

Məva – ev, yurd

94

Səkmək – (burada) gəzmək

95

Rəhmət – rəhm etmə

96

Nübar – ilk meyvə, yeni meyvə

97

Sərəfraz – başını dik tutan, yüksək

98

Meyvədar – barlı, bəhrəli

99

Bişəkk – şübhəsiz

100

Qeybi – gizli

101

Müc – çarəsiz, əli-qolu bağlı

102

Seyiz – qoyun sürüsünün qabağında gedən təkə

103

Mahparə – Ay parçası

104

Xar – alçaq, həqir

105

Təkfir – təqsirləndirmək

106

Bəqədrimkan – imkan daxilində

107

Qəni – dövlətli, varlı

108

Aşiyan – yuva

109

Üqubət – əziyyət, əzab

110

Toxm – toxum

111

Xüruc – çıxmaq

112

Mürur – keçib getmə

113

Naxa – naqqa balığı

114

Kəsəyən – çölsiçanı

115

Şəma – kiçik balıq

116

Mötad – adət

117

Təqsim – bölmə, hissələrə ayırma

118

Gir – güc, qüvvət

119

Təftiş – yoxlama

120

Rəsəd – görmək yeri

121

Nan – çörək

122

Əlzəm – ən lazımlı

123

Eşmək – yumşaq tüklü dəridən paltar

124

Çöhrənüma – aydınlaşan, üzə çıxan, aşkar

125

Yügrək – yüyürək, cəld

126

Sövt – səs

127

Çətmə – quş və ya siçan tutmaq üçün tələ

128

Payi-bənd – adətdən kənara çıxmama

129

Behcət – sevinc

130

Göftügu – söhbət, danışıq