Bibilər

Kənd – uzun dar yollarda yerləşən, sanki varlıqlarını gizlədən, ya da onların varlı olduqları görünməsin deyə qapalı evlərdən ibarət idi. Hər həftə kəndin tacirləri eyni vaxtda meyxanalarda toplaşırdılar. Həftədə bir dəfə kənddə yarmarka olurdu. Orada varlı ailələr öz heyvanlarını ya da ərzaqlarını satışa çıxarırdılar; bunun xaricində kənddə həyat yox idi.

Onların tək təsəllisi kilsə idi. Gündə iki dəfə oranı ziyarət edirdilər: səhər və axşam.

Kilsədə onlar bütün günahlardan təmizlənirdilər və ruhları dincəlirdi. Orada yalnız bir saat qalmaq olardı.

Kilsə qadınlar üçün idi, onlar orada özlərini evdəki kimi hiss edirdilər, və qısa müddətdə olsa da o darıxdırıcı dünyalarından uzaqlaşırdılar. Onlar burada olarkən özlərini rahibələrdən biri kimi hiss edirdilər, o rahibələr ki bütün həyatlarını Tanrıya həsr etmişdilər.

* * *

Alatoranlıq yerini gecəyə vermişdi. Küçənin qaranlığı fonunda yekə pəncərələr daha qaranlıq görünürdü. Sadəcə, bir neçə evdə zəif işıq görünürdü. Bu qaranlıqda bacılar hələ də dayanıb pəncərədən baxırdılar, bəzən bir-iki kəlmə nəsə danışıb yenidən fikrə dalırdılar. Bəs onların taleyi necə olacaqdı? Yoxsa bibiləri kimi onların da qismətləri bağlı idi? Bəlkə də artıq onlar bunu qəbullanmalı idilər. Amma yox, onlar ümidlərini itirməmişdilər. Necə Maks öz qismətini tapıb evləndi, eləcə də kimsə onları tapacaqdı. Lakin onlar çox qorxurdular, xoşbəxt olmaları üçün maneələr çox idi. Nəhayət, kimsə gəlməli idi, çünki onlar yetərincə gözləmişdilər. Klaranın otuz, Adrianın iyirmi səkkiz, Edminin isə iyirmi beş yaşı var idi. Bəzən onlar özlərini yaşlı hiss edirdilər. Getdikcə bibilərinə bənzəməyə başlamışdılar. Klara Klemens bibiyə oxşayırdı və gün keçdikcə bu bənzərlik daha da artırdı; Adrian nəzakətli Estel bibiyə bənzəyirdi; bir tək Edmi onların heç birinə bənzəmirdi,lakin onun da sağlığında problemlər olduğu üçün o da yaşlı görünürdü. Zəif görən gözləri və kədərli siması onu həmişə yuxusuz birinə bənzədir, sanki o heç vaxt doyunca yata bilmirdi.

Nə vaxtsa qocalıb bibiləri kimi olacaqlarını düçünəndə dəhşətə gəlirdilər. Onlar bu qorxunc fikirdən qaçmaq üçün mübarizə aparsalar da bacara bilmirdilər. Məsələ bunda idi ki, heç kim dilinə gətirib bu barədə nəsə deməsə də, bu üç bibinin öz qardaşları qızlarının üzərində hökümləri var idi. Onlar çox imkanlı idilər və bütün pullarını qardaşlarının uşaqlarına xərcləyirdilər. Və buna görə də üç gənc qız bibilərini acıqlandıracaq və onların nüfuzlarına xələl gətirəcək nəsə edə bilməzdilər. Məsələn, əgər bibilərin razılığı olmasa idi Maks heç vaxt Mari ilə evlənə bilməzdi. Bibilərinin razılığı olmadan ərə getmək qızlar üçün ağlasığmaz hərəkət idi. Bu, Dufour ailəsi üçün dəyişilməz qanun idi. Bibilər hakimiyyəti bütövlüklə ələ almışdılar.

Otağın qapısı açıldı, zəif yanan lampa işığı cənab Dufourun üzünə düşdü.

– Bu nədir? Niyə hələ də qaranlıqda oturmusunuz? – o, təəccüblə soruşdu. – siz yemək yemisiniz?

– Heç birimiz ac deyildik. – Klara sakitcə dedi.

– Yeməklər dadlı idi, elə deyil? – cənab Dufour lovğalanaraq soruşdu.

– Çox dadlı idi, – onlar sakitcə cavab verdilər.

– Nəhayət ki, o gözlənilən gün baş verdi – cənab Dufour dedi. – Maks çox əla seçim etdi – o davam edirdi. – imkanlı və gənc gözəl bir qız, əla seçimdir!

Qızlar daha heç nə demədilər, onların da ümidləri var idi, bircə reallaşması qalırdı. Atalarının belə həvəslə danışması onları qıcıqlandırdı, xüsusilə də sözünü deməkdən çəkinməyən Klaranı.

– Mən ümid edirəm ki, bizim də nə vaxtsa bəxtimiz gətirəcək!

Cənab Dufour özünü itirdi.

– Sizin hələ vaxtınıza var, vaxtınız çoxdur, – o, etiraz etdi.

– Hə, əlbəttə, – Klara özündən çıxdı, – bizə gələndə həmişə vaxta var! Bir ya da iki il, nə fərqi var axı? Amma bunu bil ki, mənim otuz, Adrianın iyirmi səkkiz, Edminin isə iyirmi beş yaşı var, amma Marinin heç iyirmi üç yaşı tamam olmayıb.

– Nə olsun? Bu nəyi sübut edir axı? – cənab Dufour çiyinlərini çəkərək dedi.

– Burada bizim üçün heç nə yoxdur, heç nə! – Klara göz yaşlarına hakim olmayıb ağlayaraq dedi.

Hamı təəccüblə ona baxırdı.

– Sakit ol… sakit, xidmətçilər bizi eşidə bilərlər – cənab Dufour onu sakitləşdirməyə çalışırdı.

– Gəlin lampanı yandıraq, – səsi titrəyərək Adrian təklif etdi.

– Hə, hə, işıq… işıq… – cənab Dufour təkrar etdi.

– Yox! Lazım deyil! Yandırsanız lampanı vurub sındıra-cağam! – Klara qəzəblənərək ayağa qalxdı.

Cənab Dufour qapını çırparaq otaqdan çıxdı.

– Ah, Klara, Klara, – Adrian səsi titrəyərək dedi.

Otağa ani səssizlik çökdü. Üçü də ağır nəfəs almağa başladılar və bir az sonra onlar iç vuraraq ağlamağa başladılar. Onlar üçü də Maks və Mari haqqında düşünüb daha da qəzəbləndilər.

İkinci Hissə

Təzə evlənənlərdən teleqramlar, açıqcalar və məktublar gəlirdi. İlk teleqram Brüselə sağ-salamat çatmaları haqqında idi; ikinci isə Parisdə olduqlarını xəbər verirdi. İki məktub var idi; biri cənab Dufour üçün, digəri isə bacılar üçün idi.

Maks və Mari xoşbəxt idilər, həm də çox xoşbəxt idilər. Onlar düşünə bilməzdilər ki, yer üzündə iki insan bu qədər mükəmməl şəkildə bir-birini tamamlaya və xoşbəxt ola bilərlər. “Maks mənə qarşı o qədər mehriban, o qədər yaxşıdır ki” Mari məktubda baldızlarına yazırdı. Sonda isə Maks əlavə etdi: “Belə mələk kimi həyat yoldaşına necə mehriban, şirindil davranmayasan axı.”

– Ümid edirəm ki, onlar bibilərinə məktub yazmağı unutmayıblar – cənab Dufour fikirli halda dedi.

Parisdən şən əhval-ruhiyyəli açıqca və məktublar gəlirdi. Mari çox gözəl don sifariş etmişdi (bunu toydan əvvəl planlayırdı) dərzinin məsləhəti ilə ona uyğun şlyapa da seçmişdi. Paris haqqında nə qədər danışsan da bitməzdi. Aktiv və çox əyləncəli həyat tərzi olan şəhər idi! Orada onlar demək olar ki, dayanmırdılar. Bir yerdən digər yerə gedirdilər. Bəzən onlar axşam o qədər yorğun olurdular ki, teatra belə getmirdilər. Cənab Dufourun narahatlığına heç bir əsas yox idi; onlar bibiləri ilə də yazışırdılar; bibilərinə iki məktub və bir açıqca göndərmişdilər.

– Parisdə etdiyiniz hər şey barədə yazmasanız daha yaxşı olar, – cənab Dufour onlara tövsiyyə etdi.

Bacılar məktubları oxuduqca bir-birinə zidd hisslər keçirirdilər. Bəzən onların xoşbəxt olmalarına, xoş zaman keçirmələrinə sevinir şad olurdular, bəzən isə öz darıxdırıcı, mənasız həyatlarını onların gənc, sevgi dolu həyatları ilə müqayisə edib kədərlənirdilər. Onlar özlərini vecsiz, heç kimə lazım olmayan biriləri kimi hiss edirdilər.

Yeni evli cütlüklər yollarına davam edirdilər; onlar Parisdən Riveraya getdilər. Oradan göndərdikləri məktubda hələ yer üzündə insanların görmədikləri möcüzələrdən bəhs edirdilər. Daha sonra onlar Monte-Karloya getdilər, Maks kazinoda qumar oynadı və bəxti gətirdi, o, üç yüz frank pul uddu.

– Bu ki axmaqlıqdır! Axmaqlıq! – cənab Dufour deyinərək dedi – onlar bunu etməməli idilər. Ayıb olsun ona!

– Onun nəyə görə belə etdiyini bilirəm. Əgər mənim ora getmək şansım olsa idi, mən də eynisini edərdim! – Klara inadkarcasına dedi.

– Siz bütün pullarınızı itirəcəkdiniz, çünki bütün qumarbazlar sonda uduzur, – cənab Dufour bədbin şəkildə dedi.

Onlar Genuya və Florensiyaya getdilər. Çox gözəl mənzərəsi və təbiəti var idi, onlar məktubda yazırdılar, lakin çox çirkli şəhər idi. İtalyanlar pinti və çox etibarsız insanlar idi.

Alış-veriş edəndə və pul dəyişəndə çox ehtiyatlı olmaq lazım idi. Həmişə hesabla bağlı səhvlər olurdu, lakin bu heç vaxt sizin xeyrinizə həll olunmurdu.

İtaliya onları məyus etdi və əgər Roma və Papa olmasa idi, onlar orada bir dəqiqə belə olsun qalmazdılar. Dürüst olsaq Roma elə də əhəmiyyətli deyildi. Amma Papa – ah, onlar onu uzaqdan bir saniyəlik olsa da görməli idilər. Romaya getməklərinin yeganə səbəbi bu idi.

Və bir gün məktub gəldi; onlar onu görmüşdülər! Onlar onu kardinallarla əhatə olunmuş taxtında oturarkən görmüşdülər; əynində ağ paltar, başında çalma və barmağında ulduz kimi parıldayan yekə üzük var idi. Mari demək olar ki, az qaldı huşunu itirsin, ürəyi tez-tez döyünürdü və ona baxmağa cəsarət belə etmirdi. Lakin Maks ona diqqətlə baxa bildi.

Papanın balaca boyu, arıq bədəni və yekə qara gözləri var idi. Bir anlıq Papa arxaya çevrilib düz Maksın gözlərinə baxdı və çevrilib yenidən irəli baxdı. O an Maksın sevincdən gözləri doldu və utanaraq başını aşağı saldı və daha sonra baxdıqda onu görə bilmədi. Mərasim onlara unudulmaz təsir bağışladı. Maks keçirdiyi bütün xoş anları Papanın ona yenidən baxması üçün qurban verməyə hazır idi.

Onlar geri dönürdülər. Geri dönərkən Parisə qisamüddətli səyahət planlayırdılar. Mari oradan alış-veriş etmək istəyirdi. Bir neçə həftədən sonra isə evə gedəcəkdilər. Mari, bəzən, özünü yaxşı hiss etmirdi və çox yorulurdu, Maks məktubda yazırdı, amma hər şey yaxşı idi narahat olmağa əsas yoxdur o, onları inandırırdı; gəldikdən sonra sizə hər şeyi danışacam.

Bacılar məktubu böyük həyəcanla oxudular. Papanın baxışı! Bu, onların təsəvvür edə bilməyəcəkləri bir şey idi. Onlar Marinin orada necə özündən getməsini, Papanın Maksa necə baxdığını xəyallarında canlandırmağa çalışırdılar. Belə bir şan-şöhrətdən onların başı döndü.

Artıq günorta idi və onlar dizlərində məktub möhtəşəm hisslərlə oturmuşdular. Əgər köhnədəbli fayton qapının ağzında dayanmasa idi onlar sonsuza qədər oturub bunu müzakirə edə bilərdilər.

Gələn bibilər idi!.. Bacılar tez ayağa qalxıb çölə çıxdılar. Cənab Dufour artıq faytonun yanında idi və bacılarına oradan enməyə kömək edirdi.

– Bu, doğrudur? – Klemens bibi evə girmədən soruşdu.

– Bəli, bibi, doğrudur! Doğrudur! – bacılar üçü də xorla cavab verdilər.

– Necə də xoş, necə də möhtəşəm hadisədir, – Estel bibi sevinərək dedi.

Viktuar bibi heç nə demədi, amma onun solğun yanağında təbəssüm var idi, bu da onun ən dərin emosiyaları idi.

* * *

Onlar nahardan sonra qardaşı qızları ilə kofe içməyə qaldılar, lakin bu mövzudan başqa heç nə haqqında danışmadılar.

– Onlar gərək bu yaşadıqları anı bir ömür yadda saxlasınlar ki, xoşbəxt və firavan həyat sürə bilsinlər – deyə Klemens bibi bəyan etdi.

– Şübhəsiz ki, bu belə də olacaq! – cənab Dufour onu inandırdı.

– Lakin çox təəssüf ki, onlar Parisdə çox yersiz bir səhv etdilər! – gözlənilmədən Viktuar bibi dedi.

Onlar çaşqınlıqla ona baxdılar.

– Gəncdilər, belə şeylərin olması normal haldır, – cənab Dufour onu sakitləşdirməyə çalışdı.

– Onlar geri dönərkən yenə Parisdə qalmağa qərar veriblər, – Viktuar bibi deyinərək dedi.

– Ola bilsin ki, Viktuar çox sərt reaksiya verdi bu məsələyə, – Klemens bibi dedi, – lakin, onun sözlərində həqiqət var, onların getdiyi o iki məkan heç də bir biri ilə uyğun gəlmir

* * *

Qardaş qızları nəsə deməyə cəsarət etmirdilər. Estel bibi kədərli gözlərlə ətrafa baxırdı:

– Heç nəyə baxmayaraq onların Papanı görməsi böyük şərəfdir! – o, utanaraq qeyd etdi.

– Ümid edirəm ki, Maks artıq həyatında bəzi dəyişikliklər edəcək, – Klemens bibi dedi, – məsələn onun ən yaxın dostu cənab Raymond, əclafın yekəsidir. Onun haqqında olan əhvalatı eşitmişik…

Adrian gözlənilmədən yanaqları qızardı, daha sonra isə yenidən solğun sima aldı.

– Mən fikirləşirəm ki, onların dostluğu tezliklə bitəcək – cənab Dufour dedi.

– Raymond toyda Marinin əmisi oğlanları ilə tanış oldu, və indi onlar demək olar ki, ayrılmaz dostlardı.

– Vəssalam, – Klemens bibi onun sözünü kəsdi. – Bu, iki qardaş həm davakar həm də əyyaşdılar. Maks onlarla bir araya gəlsə bu biabırçılıq olacaq.

Adrian dərindən nəfəs aldı. O, Raymond və Verstraje qardaşları haqqında düşünürdü, onun üçün onların dostluq etməsinin heç bir problemi yox idi, çünki onların, ov etmək, at sürmək kimi ortaq maraqları var idi və buna görə də bu dostluq çox normal hal idi. Onlar həftədə bir ya da iki dəfə at sürmək üçün kəndə gedirdilər. Verstraje qardaşlarının insanlarda qıcıq doğuran arıq görünüşləri, qırmızı üzləri və qəzəbli gözləri var idi. Onlar bəzən, gecə barlarda çox içib, sərxoş olub əylənirdilər. Bibilər də məhs bu söhbətləri eşidiblər deyə qardaşlardan xoşları gəlmirdi.

Bütün bu olanlar Adrianı çox kədərləndirirdi, çünki Raymond ona nə vaxtsa aşiq olsa və onunla evlənmək istəsə, sırf bu səbəblərə görə bibilər bu evliliyə razılıq verməyəcəklər. Adrian sakitcə kədərlənirdi və əlindən heç nə gəlmirdi.

Bir dəfə, onlar toydan bir müddət sonra cənab Dufourun evinə gəlmişdilər. Kobud hərəkətləri var idi, adama elə gəlirdi ki, onlar xanımların yanında özlərini narahat hiss edirlər. Bir az sonra Raymond gəldi, onlar üçü də bir xeyli atlar haqqında danışdılar, Adrian isə gizli, nəzərə çarpmadan Raymonda baxırdı. O, ona baxmaqdan özünü saxlaya bilmirdi, gözünü heç cürə ondan çəkə bilmirdi. Adrian birdən gördü ki, Verstraje qardaşlarından biri, onun Raymonda necə baxdığına fikir verdi.

Onlar getdikdən sonra o, dərindən rahat nəfəs aldı, lakin sonrakı günlər qardaşlardan birinin onun sirrindən xəbərdar olması fikri onu rahat buraxmırdı.

Bibilər getmək üçün ayağa qalxdılar. Marta tələsik onların şlyapalarını gətirdi. Cənab Dufour və qızları onları yola salmaq üçün çölə çıxdılar, bibilər sağollaşıb faytona mindilər.

– Biz ümid edirik ki, Maks və onun arvadı gəldikdən sonra bizə baş çəkəcəklər. – Klemens bibi sağollaşarkən dedi.

Bacılar sakit dayandılar, lakin cənab Dufour səsləndi:

– Evə gələn kimi, mən onları, sizləri ziyarət etmələri üçün göndərəcəyəm.

Viktuar bibi pəncərəni bağladı və onlar yola düşdülər.

Üçüncü Hissə

Yeni ildən əvvəl, axşamların birində, Maks və Mari uzun və möhtəşəm bal aylarından döndülər. Onlar Dufourlarda yalnız bir neçə gün qala bilərdilər; Maks evlilikdən əvvəl yerləşdiyi yaxınlıqdakı əyalətə öz vəkil işinə geri dönmək üçün tələsirdi.

Cənab Dufourun vacib işləri olduğu üçün o, təsəlik getmişdi, lakin bacılar pəncərənin önündə dayanıb faytonun yeni evlənən cütlüyü gətirməsini gözləyirdilər.

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.