Mənim mübarizəm – 9

Əjdər Ol “Lo” romanının 178-ci səhifəsində yazır: “Deyirlər, yüksək mövqe adamı yolundan azdırır. Məncə, bu bütöv tərif deyil. Vəzifə, səlahiyyət insanı dəyişdirmir, içindəkiləri üzə çıxarır”.

Yaxşı söhbətdir, ola bilsin Əjdər Ol bu sözləri elə özü haqqında yazıb. Ola bilsin vəzifə Əjdər Olun içində gizlətdiyi xislətini lakmus kağızı kimi üzə çıxarıb.

Romanın 218–ci səhifəsindəki cümlələr də diqqət çəkir. Müəllif 218-ci səhifədə yazır:

“…Moskvanın “İzvestiya” qəzetində oxuduğum bir məqaləni də yada salım. Məqalə general Dubinyakın ölümünə həsr olunmuşdu. General uzun illər ürək xəstəliyindən əziyyət çəkirmiş. Xaraktercə kövrəkliyindən yazılırdı onun. Şairliyi də varmış, hərdən lirik şeirlər yazırmış. Yazının bu yerində dərindən bir ah çəkməyəsən, neyləyəsən? Axı, insan xisləti niyə belədir? Cəllad rolu nəyinə lazım idi şair təbiətli bədbəxtin? Bəlkə ömür boyu şair kimi tanınmaq istəyib, amma rütbə, mənsəb, tamah hissi onu qəddarlaşdırıb, qan çanağına çəkib”.

Hitler də sentimental adam idi. Ət yemirdi. Təbiəti, noxud supunu çox sevirdi. Köpü olduğuna görə allahın noxud supundan da ürəyi istəyən kimi həzz ala bilmirdi. Stalin şeir yazırdı, Reynhard Heydrix skripkada ifa edirdi… Xülaseyi-kəlam, lirikanın, sentimental təbiətin, sənətə vurğunluğun, sənətlə məşğul olmağın qəddarlığa, bu və ya digər formada qan tökməyə, baş kəsməyə mane olmaması çoxdan məlumdur. Sırf mövzumuza gəldiksə isə bu suallara cavab axtarmaq maraqlı olardı: Əlillərin cibinə girmək, rüşvət almaq, əyrü-üyrü yollara düşmək, nəticədə həbsdə yatmaq istedadlı, intellektli, şair təbiətli bir adamın nəyinə lazım idi? Axı, insan xisləti niyə belədir? Burada dərindən bir ah çəkməyəsən, bəs neyləyəsən? Dərindən ah çəkmək öz yerində, rus ədəbiyyatının əjdahalarından birinin məşhur sözünü də xatırlamaq yerinə düşər: “Məmur kürsüsünə oturan sənətkarı iki aqibət gözləyir – Ölmək, ya da ölmək”. Əlbəttə, söhbət təkcə sənətkarın məmur kürsüsünə oturmasından getmir. Pul, var-dövlət hərisliyi, əyri-üyrü yollarla, yaltaqlıqla ad-san, şöhrət qazanmaq istəyi və bu qəbildən olan digər bədnam əməllər də “məmur kürsüsünə oturan sənətkar” paketinə daxildir. Lütfən, belə yekə-yekə danışmağıma fikir verməyin. Açığı bu problemləri öz içimdə həll edə bilməmişəm. Özüm-özümlə daima mübarizədəyəm. Tamahımız Dəməşq qılıncından itidir. Bu kimi təmtaraqlı, pafoslu cümlələr yazmaqla bir növ öz çiyinlərimə yük qoymaqdayam. Çiyinlərim isə ensiz və kövrəkdir.

“Lo” romanında səksəninci illərin sonlarında, doxsanıncı illərin əvvəllərində baş vermiş hadisələr çox geniş təsvir olunub. İnsafən, müəllif həmin dövrdə baş vermiş hadisələri yazarkən obyektiv olmağa cəhdlər edib və meydan hərakatının, mitinqlərin, dövrün ab-havasın yaratmağı həqiqətən yaxşı bacarıb. Bəzi təsvirləri oxuyarkən müəllifin nə qədər əziyyət çəkdiyini hiss edirdim. Hiss edirdim ki, əslində onun deməyə sözü çoxdur, hadisələrin canlı şahidi olub, lakin vəzifəsi, mövqeyi onu tam obyektivlik numayiş etdirməyə maneələr yaradıb. Hətta müəllif özünü qorumaq, özünü sığortalamaq üçün bəzi hadisələri, faktları təhrif edib.

“Lo” romanında səksəninci illərin sonlarında, doxsanıncı illərin əvvəllərində baş vermiş hadisələrin təsvirlərini oxuduqca həm də yaddaşım qıcıqlanırdı, şahidi və iştirakçısı olduğum hadisələri, mitinqləri xatırlayırdım. Nə qədər axmaq, absurd, ağır hadisələr baş verib, biz nə qədər sadəlövh olmuşuq, biz nə qədər reallıq hissini itirmişik. Dəhşət. Başqa söz tapa bilmirəm. Zəmanəmizdə dəhşət sözündən yeri gəldi-gəlmədi tez-tez istfadə olunur. Lakin burada dəhşət sözü tam yerində işlədilib, dəhşət sözü burada tam yerinə oturur. O qədər axmaq, absurd, ağır hadisələrdən sonra sağ qalmağımızın özü bir möcüzə sayılmalıdır. Əvvəlcə özümü, sonra da özümkimilər nəslinə aid olanları nəzərdə tutaraq yazıram. Çox sırtıq adamlar çıxdıq. Hər şeyin bir həddi olmalıdır, o cümlədən sırtıqlığın da. Bu qədər yaşamaq olmaz. Bu qədər yaşamaq sırtıqlıqla bərabər, üstəlik ifrat tərbiyəzsizlik də sayılmalıdır. Şəxsən mən çoxdan ölməli idim.

Səksəninci illərin sonlarında, doxsanıncı illərin əvvəllərində baş vermiş hadisələrlə yaxından tanış olmaq istəyən gənclərə “Lo” romanını oxumağı şiddətlə tövsiyə edirəm. Qoy oxuyub qərar versinlər: o qədər axmaq, absurd, ağır hadisələrin içindən keçib sağ qalmaq, hələ də yaşamağa davam etmək qəhrəmanlıqdır, yoxsa banal sırtıqlıq?

SƏID FAIQ ƏBASIYANIQ HAQQINDA

Qoca sərçə samana aldanmaz.

Atalar məsəli

Səid Faiq Əbasıyanıq haqqında çox eşitsəm də hekayələrini oxumağa fürsət tapmamışdım. Bu həftə Səid Faiqin qırx üç hekayəsini oxudum. İndi Səid Faiqin hekayələrindən aldığımı təssüratları, Səid Faiq haqqında fikirlərimi yazmaq istəyirəm. Bir yazıçı haqqında fikirlər yazmaq üçün onun qırx üç hekayəsini oxumaq məncə kifayət edər.

Bəribaşdan bildirim ki, Səid Faiqin yazıçı kimi güclü potensialı olub. Lakin pafos, yersiz psevdolirika, mövzuların süniliyi, saxtalığı Səid Faiqə potensialını reallışdırmağa, təbiri caizsə, potensialını həyata keçirməyə imkan verməyib. Əgər istiqamət, yol doğrudursa ortabab istedada malik yazıçı belə yaxşı, hətta güclü əsərlər yarada bilər. Əgər istiqamət, yol doğru deyilsə, hətta vəhşi istedad, dərin intellekt belə yazıçını xilas edə bilmir. Səid Faiqin istiqaməti, tutduğu ədəbi yol doğru yol olmayıb və bu da öz nəticəsini göstərərək, fikrimizi qısa və konkret ifdə etsək, bir yazıçı kimi onun evini yıxıb.

Səid Faiq kiçik insanların həyatını yazan hekayə ustası kimi qiymətləndirilir. Olduqca iddialı qiymətləndirmədir. Lakin Səid Faiqin hekayələri bu iddialı qiymətləndirməyə adekvat deyil. Səid Faiq hekayələrində kiçik insanların həyatına zorla məna qatmaq istəyir. Əgər insanların həyatı mənasızdırsa, hekayələrdə, romanlarda onların həyatına zorla məna qatmaq lazım deyil. Mənasız insanların həyatı elə həyatda olduğu kimi hekayələrdə də, romanlarda da mənasız olaraq qalmalıdır.

Səid Faiqin yazdığı təsvirlərdən, dialoqlardan psevdolirika, saxtalıq, sünilik fışqırır. “Bənövşəli vadi” adlı hekayədə Bayram adlı arabaçı belə danışır:

“Yeddi il əvvəl bir səhər evdən çıxdım, düz iyirmi bir yaşındaydım. Fevral ayı idi. Amma bizim tərəflər bahar çağını xatırladırdı. Bənövşələr ətir saçırdı. Mən qucağımda çiçəklər Bəyoğluna çıxdım. Gül bazarında çiçəkləri satdım. On doqquz lirə qazandım. Heç içki içməmişdim, içdim. Üç il qabaq evlənmişdim. Amma bəzəkli, ətirli qadın iyləməmişdim, iylədim. Daha evə qayıtmadım. Sağdırmı, yoxsa ölüdürmü evdəkilər, bilmirəm. Heç birinə heç yerdə rast gəlmədim. Qoca atam vardı. Bir anam, yoldaşım, iki uşağım. Uşağımın biri yaş yarımlıq, o biri doqquz aylıq idi…”.

Allah xətrinə, hansı arabaçı belə danışır? Bu adam arabaçıdır, yoxsa Ankara Radiosunun ədəbi-bədii verilişlər redaksiyasının redaktoru? Burada arabaçı danışmayıb, arabaçının yerinə müəllif özü danışıb və üstəlik də çox pis danışıb. Səid Faiqin hekayələri belə süni, saxta dialoqlarla doludur. O, bir yazıçı kimi kiçik insanların dünyasına ümumiyyətlə girə bilməyib. Səid Faiqin kiçik insanların həyatından hekayələr yazması, bizim ultraqlamurkaların kəndlərə gedib eşşəklə, qoyunla, keçiylə, qoca arvad və qoca kişilərlə şəkillər çəkdirməsinə bənzəyir. Guya bu ultraqlamurkalar üçün kəndlə şəhərin heç bir fərqi yoxdur, guya lazım gələndə onlar kənd həyatından da həzz almağı bacarırlar və guya onlar insanlar, canlılar arasında heç bir ayrı seçkiliyə yol vermirlər. Ətiniz tökülsün!

Oxuduğum qırx üç hekayənin arasında “Mən nə iş gördüm?” adlı hekayə nisbətən digər hekayələrdən yaxşı mənada seçilirdi. Çünki “Mən nə iş gördüm?” hekayəsində azdan-çoxdan səmimiyyət vardı. Səid Faiqin əksər hekayələri, hekayə yox, düzünü söyləsəm adicə ovqat yazıları idi. 2000- ci illərin əvvəllərinə qədər belə ovqat yazıları yazan müəlliflər Azərbaycan mətbuatında dəstə halında o tərəfə, bu tərəfə gedirdilər. Hansı qəzeti açırdınsa orda mütləq bir ovqat yazısı görürdün.

Səid Faiqin hekayələrini oxuyarkən onun çox tənha, narahat, gərgin, kədərli adam olduğu açıq-aşkar hiss edilir. Amma Səid Faiq tənhalığını, narahatlığını, gərginliyini öz yaradıcılıq mətbəxindən keçirərək peşəkar yazıçı kimi hekayələrində əritməyi, yaymağı bacarmayıb. Az əvvəl qeyd etdiyimiz kimi istiqamətin doğru olmaması, pafos, psevdolirika onun keçirdiyi ağır hisslərin hekayələrdə bədii həllini tapmasına maneələr yaradıb. Loru dildə desək, Səid Faiqin başı yaxşı baş olsa da, o bu başı, təəssüf ki, qarpıza sərf edib.

Açığı, belə qeyri-peşəkar, naşı hekayələr yazan adamın Türkiyədə hekayə ustası kimi qiymətləndirilməsinə, hekayə ustası kimi tanınmasına xeyli təəccübləndim. Hə, bilirəm, indi özünü ağıllı hesab edən birisi, zövqlər müzakirə olunmur sözünü əldə bayraq edərək, mübahisəyə girişməyə çalışacaq. Digər yazılarda qeyd etmişik, yeri və təbi gəlib bir daha qeyd edək: zövqlər müzakirə olunmur sözü mübahisə edən tərəflərdən hər ikisi həqiqi sənətə, həqiqi sənətkara istinad etdikdə aktual sayıla bilər. Məsələn, tutalım mən deyirəm ki, Türkiyə ədəbiyyatında ən güclü yazıçı Səbahəttin Əlidir. Qarşı tərəf isə deyir ki, yox, sən səhv düşünürsən, sən səhvsən, Türkiyə ədəbiyyatında ən güclü yazıçı Yaşar Kamaldır. Belə olduğu halda zövqlər müzakirə olunmur sözü yerinə oturur. Çünki hər iki tərəf həqiqi sənətkara istinad edir.

Amma mən Türkiyə ədəbiyyatında ən güclü yazıçı Sabahəttdin Əlidir dediyim halda, qarşı tərəf buna etirazını bildirsə və Türkiyə ədəbiyyatında ən güclü yazıçının Əhməd Həmdi Tanpınarın, Oğuz Atayın, Yusif Atılqanın olduğunu iddia etsə, zövqlər müzakirə olunmur sözü yerinə oturmayacaq, avtomatik aktuallığını itirəcək. Çünki, Əhməd Həmdi Tanpınarın, Oğuz Atayın, Yusif Atılqanın, Sadiq Hidayətin ədəbiyyata dəxli yoxdu. Sonuncu İran yazıçısıdır. Sadəcə çox uyğun gəldiyinə görə onu da bu saxtakar, surroqat yazıçılar dəstəsinə qoşmağı özümə borc bildim. Sadiq Hidayətə İranın Kafkası deyirlər. Təkcə İranın Kafkası sözü adamın ürəyini bulandırmağa bəs edir. Əhməd Həmdi Tanpınar, Oğuz Atay, Yusif Atılqan, Sadiq Hidayət kimi saxta, surroqat yazıçılar ədəbiyyat haqqında dərin anlayışı, ədəbiyyat haqqında özünün şəxsi fikirləri olmayan, sağ əllə sol qulağı qaşımağı həyat tərzinə çevirən, ciddi, həqiqi ədəbiyyatı sağ əllə sol qulağı qaşımaq kimi başa düşən adamların sevimli yazıçısı ola bilər…

Xülaseyi-kəlam, Səid Faiq çox şişirdilmiş bir yazıçıdır. Səid Faiqə bir yazıçı kimi on ballıq sistemlə iki, ən uzağı üç bal vermək olar.

HƏM DƏ “YUXU MƏLƏKLƏRI” HAQQINDA

“Qanun” nəşriyyatında nəşr olunan “Yuxu mələkləri” kitabının arxa qapağındakı mətni oxuyaq: “Azərbaycan ədəbi dairələrində bəzən türkiyəli həmkarlarımızın hekayə janrında elə bir uğur qazana bilmədikləri haqda fikirlər dolaşır. Bu, Türkiyə ədəbiyyatına, xüsusən hekayə janrında yazılan əsərlərə bələd olmamaqdan irəli gəlir və bu mənada sizə təqdim olunan modern hekayələr kitabı dedikərimə nümunədir.

Hekayələr toplusunda zaman və məkan ölçüləri gözlənilmədən, müxtəlif dövrlərdə reallıqda baş verənlər altşüurda əks olunaraq hüdudsuz yazıçı təxəyyülünün süzgəcindən keçir və modern yazı tərziylə oxuculara çatdırılır”.

Bu ifrat pafoslu və çox iddialı mətnin üstündə bir adam şəkili var. Şəkildə saçları ağarmış bir kişi yumruğunu çənəsinə, yaxud çənəsini yumuruğuna dirəmiş vəziyyətdə dayanıb. İlk baxışdan ciddi, ağıllı, mərifətli, qanacaqlı adama oxşayır. Amma yazdığı hekayələr… Yazdığı hekayələr sadəçə rüsvayçılıq və biabırçılıqdır. Bir yeniyetmə o cür rüsvayçı və biabırçı hekayələri kitab halında oxucuların ixtiyarına buraxmağı şəninə sığışdırmazdı. Oxucular gərək məni bağışlasın, “Yuxu mələkləri” kitabındakı hekayələrin səviyyəsizliyini burada geniş ifadə etməkdə çətinlik çəkirəm. Açığı buna heç o qədər ehtiyac da yoxdur. Bir insanın hekayələri səviyyəsizdirsə, həmin hekayələrə səviyyəsiz adı qoymaq bəs edir. Dastan açmaq, ucundan tutub, ucuzluğa getmək, əlavə vaxt və enerji itkisidir.

Müğənnilər demişkən, yaxından tanıyanlar çox hövsələli oxucu olduğumu bilirlər. Hətta ən bayağı mətndən də zövq almağı, hətta ən bayağı mətndən də nələrsə öyrənməyi bacarıram. Bəxtiyar Aslanın “Yuxu mələkləri” kitabı mənim kimi hövsələli oxucunu qırxıncı səhifəyə çatmamış hövsələdən çıxartmağa nail oldu. Müəllifi təbrik edirəm, bu, çox böyük uğurdur.

* * *

Türkiyənin ictimai-siyasi-mədəni həyatında uğur qazanmaqda çətinlik, əziyyət çəkən adamlar azərbaycanlılara sadəcə “bəyənmə düyməsi” kimi baxırlar. Natamamlıq kompleksinin altında şiddətlə əzilən azərbaycanlılar onlara “bəyənmə düyməsi” kimi baxan, Türkiyənin ictimai-siyasi-mədəni həyatında uğur qazanmaqda əziyyət çəkən adamlara şövqlə, məhəbbətlə qucaq açırlar. Elə zənn edirlər ki, doğrudan da bunlarla maraqlanan adamlar var. Məsələn, azdan-çoxdan populyarlıq qazanmaq istəyən bir türk blogeri Azərbaycan mətbəxi, Azərbaycan musiqisi, nə bilim Azərbaycan qoyunları və keçiləri haqqında bir video çəkir. Natamamlıq kompleksinin altında şiddətlə əzilən azərbaycanlılar qarışqa qəndə darışan kimi tez bu videonun üstünə darışırlar. Səydəş-səydəş, səviyyəsiz-səviyyəsiz şərhlər yazmağa başlayırlar. Ta bilmirlər ki, videonu çəkən adama Azərbaycan musiqisi, Azərbaycan mətbəxi, Azərbaycan qoyun və keçiləri əsla maraqlı deyil. Ona azərbaycanlılar bir “bəyənmə düyməsi” kimi lazımdır və yerdə qalan məsələlər onun üçün sadəcə lüzümsuz təfərrüatdır.

Beş-altı dost tanış var. Harda qarşılarına adam əsəbləşdirən axmaq müsahibə, yazı, video çıxsa mənə göndərirlər, münasibət bildirməyimi tələb edirlər. Zəif damarımı tutublar. Nəyə əsəbləşə biləcəyimi dəqiq bilirlər. Bu dostlardan biri mənə dəhşətli bir video göndərmişdi. İki əyriayaq türk qızı (bloger imişlər) “Torqovı”da gəzirdilər. Bir dəstə azərbaycanlı gənc türkcə danışa-danışa bu bloger qızların arxasınca düşmüşdülər. Qızlar da onlarla mırt tuturdular. İnsan adlanan bir canlının çox yox, bir az özünə hörmət hissi olmalıdır. Lap qədimlərdən məlumdur ki, özünə hörmət etməyən adama, özünə hörmət etməyən camaata başqaları dünəndən hörmət etmirlər. O bədnam kadrlara baxdıqdan sonra bir suala cavab tapmaq istəyirdim. Görəsən bundan əvvəlki həyatımda hansı qəddar cinayəti törətmişəm, görəsən bundan əvvəlki həyatımda hansı bağışlanılmaz günahın sahibi olmuşam ki, mənə belə dəhşətli bir cəza, – bu adamlarla eyni dildə danışmaq, bu adamların dilində yazı yazmaq, bu adamlarla eyni ölkədə doğulmaq cəzası verilib?

* * *

“Yuxu mələkləri” kitabının müəllifi Bəxtiyar Aslan haqqında yüngülvarı araşdırma apardım. Afərin, fərasətli adamdır. Sabir Rüstəmxanl haqqında kitab, Rəşad Məcidin olduqca mənasız “Qələmsiz yazılanlar” kitabı haqqında məqalə yazıb. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunda Bəxtiyar Aslanın “Üç əqrəb zamanı” kitabının təqdimat mərasimi keçirilib. İnstitutun əməkdaşları çıxışlar edərək kitab haqqında fikirlər söyləyiblər. Bu mərasimdən hazırlanan xəbər və yazılar ölkənin müxtəlif qəzetərində dərc olunub. Vəssalam, Türkiyənin ictimai-siyasi-mədəni həyatında uğur qazanmaqda əziyyət çəkən bir adama, bir yazıçıya bundan artıq nə lazımdır?

UNIVERSAL HƏQIQƏTLƏR HAQQINDA

Qarğa on iki mahnı oxudu, hərəsi bir cür zəhlətökən.

Atalar məsəli

Hansısa problem haqqında yazı yazdıqda oxucuların çoxunun yazıya münasibəti belə olur: “Çıxış yolu göstər”. Oxucuların çıxış yolu göstər tələbi bir publisist kimi canımı boğazıma yığıb. Nəhayət, çoxsaylı oxucu tələblərini nəzərə alaraq, ölkəni xilas etməyin yolları haqqında yazı yazmaq qərarına gəldim. Hərçənd, göstərdiyim yollara əməl ediləcəyinə inamım olduqca azdır.

1. Təcrübəli zabitlər əsgərin çox da boş-bekar dayanmasına imkan vermirlər. Əsgər boş-bekar dayandıqda ev haqqında düşünür, ürəyi ev yeməkləri istəyir, sevgilisini, nişanlısını xatırlayır, darıxır, beləliklə əsgərlik çəkmək onun üçün daha da çətinləşir. İradəsi zəif olanlar çətinliyə dözməyərək hərbi hissəni özbaşına tərk edir. Bu isə ümumilikdə orduda nizam-itizamın zəifləməsinə, döyüş ruhunun aşağı düşməsinə aparıb çıxarır. Əsgər gün ərzində o qədər yorulmalıdır ki, yat əmri verildikdə sevinməlidir. Əsgər başını yastığa qoyan an daş kimi yatmalıdır. Folklor diliylə ifadə etsək, div yuxusuna getməlidir.

Əsgərlərlə qadınlar, hərbi xidmətlə məişət arasında paralellər aparsaq belə bir nəticəyə gələ bilərik. Qadınlar boş-bekar dayandıqda fitnə-fəsadla məşğul olurlar. Əbəs yerə deyilməyib: “Şeytan bir işi bacarmayanda, ora qadın göndərir”. Qadın boş-bekar dayanmamalıdır. Boş-bekar dayanmaq bütün bəd əməllərin anasıdır. Qadınların boş-bekar dayanması ölkə iqtısadiyyatına zərbə vurmaqla yanaşı, həm də ölkədəki sabitliyə təhlükələr yaradır. Ona görə də insan əməyini yüngülləşdirən, boş vaxt qazanmağa şərait yaradan bütün məişət cihazlarından (qabyuyan maşın, paltaryuyan maşın, tozsoran, ətçəkən maşın, şırəçəkən maşın, elektrik ütüsü…) qadınların istifadə etməsi qanunla ciddi şəkildə qadağan edilməlidir. Yalnız subay kişilərə məişət cihazlarından istifadə etmək icazəsi verilməlidir. Bu qayda–qanunları pozan şəxslər ən azı iki illiyə ciddi rejimli islah-əmək düşərgəsinə göndərilməlidir.

2. On səkkiz yaşı tamam olmuş qadınlar üç illik hərbi xidmətə çağrılmalıdır. Hərbi xidmətdə qadınlara ən azı aşağıda göstərilən bəndlərə uyğun təlim və tərbiyə verilməlidir:

– sıra hazırlığı,

– yüngül silahlardan istifadə etmək qaydaları,

– bütün klassik yeməklərin (aşdan, dolmadan, küftədən, bozbaşdan tutmuş düz dovğaya, əriştəyə, hədiyə, quymağa qədər) bişirilməsi,

– mürəbbələrin və şirniyyatların hazırlanması,

– şorabalar qoymaq,

– az pulla sadə və zövqlə geyinmək,

– hər hansı bir yerə, tədbirə, mərasimə gedərkən (toy, nişan, konsert, bazar…) ən uzağı on beş dəqiqəyə hazır olmaq,

– uşaq bələmək,

– yun çırpmaq, yorğan-döşək sırınması,

– xalça toxumaq,

– inək sağmaq, toyuq, qaz, ördək, hinduşka saxlamaq və bu qəbildən olan, yaşamaq, yaratmaq üçün digər vacib əməllər.

– Təlimlərdə könülsüz iştirak edən, yaşamaq, yaratmaq üçün vacib əməlləri öyrənmək istəməyən qadınlar hərbi tribunala verilməlidir və ciddi şəkildə cəzalandırılmalıdır.

3. Mədəniyyət Nazirliyi “Oxunması vacib olan yüz kitab” siyahısı hazırlamalıdır. Siyahıda adları qeyd olunan yüz kitabı oxumayan adamların evlənməsi, övlad sahibi olması, maşın sürməsi, ictimai nəqiliyyatdan istifadə etməsi, əyləncə və iaişə obyektlərinə girişi, səkidə addımlaması, ən əsası, seçkilərdə səs verməsi qadağan edilməlidir. Qadağanı pozan şəxslər ən azı iki illiyə ciddi rejimli islah-əmək düşərgəsinə göndərilməlidir.

4. Pampersdən istifadə etmək qadağan edilməlidir. Qadağanı pozan şəxslər ən azı iki illiyə islah-əmək düşərgəsinə göndərilməlidir.

5. Uşaq baxçalarında, məktəblərdə uşaqlara sudan qənaətlə istifadə etməyin qaydaları öyrədilməlidir. Sudan qənaətlə istifadə etməyin qaydalarını öyrənmək istəməyən uşaqlar, valideynləri ilə bir yerdə ən azı iki illiyə ciddi rejimli islah-əmək düşərgəsinə göndərilməlidir. Adamlar sudan qənaətlə istifadə etməyi öyrənməsələr, yaxın gələcəkdə Azərbaycanda ölü yumaq üçün su tapılmayacaq.

6. McDonalds, KFC kimi irili-xırdalı bütün şeytan yuvaları bağlanmalı, yarımfabrikat qida məhsulları satmaq, yarımfabrikat qida məhsullarından istifadə etmək qanunla qadağan edilməlidir. Qadağanı pozan şəxslər ən azı iki illiyə ciddi rejimli islah-əmək düşərgəsinə göndərilməlidir.

7. İri həcmli minik avtomobillərindən istifadə etmək qanunla qadağan edilməlidir. Qadağanı pozan şəxslər ən azı iki illiyə ciddi rejimli islah-əmək düşərgəsinə göndərilməlidir.

8. Elmlə, sənətlə, siyasətlə məşğul olan gənclərin yerli qızlarla ailə qurması qanunla qadağan edilməlidir. Qadağanı pozan şəxslər ən azı ölkə vətəndaşlığından çıxarılmalıdır.

9. Broyler fabrikləri bağlanmalıdır. Bazarlarda, ərzaq mağazalarında yalnız kənd toyuqlarının satışına icazə verilməlidir. Qadağanı pozan şəxslər ən azı beş illiyə islah-əmək düşərgəsinə göndərilməlidir.

10. Hər bir şəxs gün ərzində yüz əlli qram süd məhsulları, iki yüz qram meyvə-tərəvəz qəbul etməlidir. Bu proses qanunla tənzimlənməlidir.

11. Hər bir vətəndaş ildə bir ağac əkməlidir. Bu proses qanunla tənzimlənməlidir.

12. Bütün estetik əməlliyatlar (həmçinin silikon, tatuaj, botoks, liposakşn, rinoplastika, javline…) qadağan olunmalıdır. Qadağanı pozan şəxslər ən azı beş illiyə ciddi rejimli islah-əmək düşərgəsinə göndərilməlidir.

13. 23:00-dan sonra hər kəs yatmalıdır. Bu proses qanunla tənzimlənməlidir.

14. Sintetik narkotik vasitələrinin istehsalı, satışı və istifadəsi ilə məşğul olan şəxslər ən azı yeddi illiyə ciddi rejimli islah-əmək düşərgəsinə göndərilməlidir.

15. Bəstəkarlara, yazıçılara, şairlərə, rəssamlara sevgi mövzusuna müraciət etmək, sevgi mövzusunda əsərlər yaratmaq qadağan edilməlidir. Qadağanı pozan sənətkarlar ən azı iki illiyə ciddi rejimli islah-əmək düşərgəsinə göndərilməlidir. Sevgi mövzusunda yaradılmış əsərlər, insanları yumuşaq desək, yoldan çıxarır. Hər kəsə elə gəlir ki, başqasının həyatında çox ciddi, çox böyük sevgi olub, onun isə sevgi məsələsində bəxti gətirməyib, onun bəxtinə sevmək və sevilmək düşməyib. Kökündən səhv, olduqca zərərli düşüncələrdir. Belə səhv, zərərli düşüncələr insanın əmək qabiliyyətinin aşağı düşməsinə münbit şərait yaradır. İnsanların əmək qabiliyyətinin aşağı düşməsi isə avtomatik olaraq ölkənin müxtəlif sahələr üzrə inkişaf etməsinə mənfi təsir göstərir. İyirminci əsrin ən böyük yazıçılarından biri, Romen Qari təxminən belə demişdir: “Bəlkə də hardasa qarşılıqlı sevgi var, amma mənim buna ümüd etməyim mənasızlıq olardı”.

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.