Xudafərin körpüsü

– Lələ, o hansı məsciddir? – deyə İsmayıl soruşdu.

– Təbrizin ən böyük məscidi olan Nəsriyyə məscididir. Baban rəhmətlik Həsən padşah tikdirib. Yanındakı da ölkənin ən böyük mədrəsəsidir.

– Bəs o göy bina nədir?

– O da «Səkkiz behişt» sarayıdır. Sultan Yaqub tikdirib.

– Lənətulla, – deyə mərhum dayısının adını eşidən İsmayıl acıqla dilləndi. Lələ ona baxıb gülümsündü. İbrahim də gülümsədi, ancaq dili söz tutmadı.

– Təbriz çox böyükdü, Lələ?

– Çox böyükdü. Karvan yollarının hamısı buradan keçir. Bir yol buradan gedir Diyarbəkirə, oradan Mardinə, Mardindən Qeysəriyyəyə, Qeysəriyyədən Ankaraya, oradan da Bursaya… Başqa bir yol ilə Ərzurum, Ərzincan, Toqat, Amasiya və Ankaradan keçməklə yenə Bursaya gedib çıxırsan14. Buradan oraya, oradan da buraya tacirlər gedib-gəlirlər. Venesiyadan, Neapoldan, dünyanın bir çox başqa şəhərlərindən də tacirlər öz mallarını gətirib Təbrizdə satırlar. Bir yol da gündoğana – Hindistana və Çinə gedir. Düzdür, indi oralara gediş-gəliş azalıb, ancaq Təbrizdə toxunan parçalar, zərbaftalar15 hələ də dünyanın hər yerinə daşınır. Azərbaycan ipəyinin heç yerdə misli yoxdur.

Bir qədər sonra Hüseyn Lələ bəyin göndərdiyi atlı «Səkkiz behişt» sarayına xəbər apardı ki, Şeyx Heydərin külfəti Təbriz yaxınlığında düşərgə salıb.

Rüstəm Mirzə bir hökmdar olaraq onların ayağına getməyi şəninə sığışdırmırdı. Lakin Əbih Sultan onu fikrindən döndərdi. Dedi: «Hökmdar sağ olsun, sən taxta təzə oturmusan. Hamının gözü səndədir. Camaat Şeyx Heydərin xatirəsini əziz tutur, övladlarının xətrini də ən azı atası qədər çox istəyirlər. Sən Şeyxin külfətinə məhəbbət və ehtiramını bildirsən, bu camaata xoş gələr, hörmətini artırar».

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

1

Batin – daxil, iç, iç üz

2

Fərraş – müxtəlif tapşırıqları yerinə yetirən xidmətçi

3

Sufi-salik – sufi yolçusu

4

Məst – dəridən və ya başqa yumşaq materialdan tikilən yüngül ayaqqabı

5

Hürufani – «hürufi» nəzərdə tutulur. Hürufi XIV əsrdə Azərbaycanda meydana gəlmiş, Quranın hərflərindən bir sıra məna və hökmlər çıxaran təriqətə, eyni zamanda bu təriqətə mənsub olan şəxsə deyilirdi.

6

Sufi – əsas qayəsi kamil insan və ilahi eşq olan dini-fəlsəfi cərəyan, eyni zamanda bu cərəyanın nümayəndəsi

7

Fars tarixçisi və səyyahı Fəzlüllah ibn Ruzbеhan Xünci (1457–1521) nəzərdə tutulur.

8

Şeyx Səfiyyəddin (1252–1334) – sufi alimi, Səfəviyyə təriqəti və Səfəvilər sülaləsinin banisi, Ərdəbil (Səfəvi) hakimliyinin qurucusu. Şeyx Səfiyyəddin eyni zamanda Şah İsmayıl Xətainin ulu babasıdır.

9

Əsil mənası «doğru yol göstərən» olub, keçmişdə sufi təriqətinə başçılıq edən şeyxlərə «mürşid», onların şagirdlərinə və davamçılarına isə «mürid» deyilirdi.

10

Zənəxdan – çənədə, yaxud yanaqda çuxur

11

Aşıq – burada: sazın kəllə hissəsində yerləşən, simlərin bağlandığı tağalaqşəkilli detal

12

Lələ – keçmişdə kübar və varlı ailələrdə uşağın tərbiyəsi ilə məşğul olan adam

13

Rüstəm Mirzə – Ağqoyunlu dövlətinin 1492–1497-ci illərdə hökmdarı. Uzun Həsənin nəvəsidir. 1490-cı ildə ovaxtkı Ağqoyunlu sultanı Baysunqur tərəfindən həbsə salınmışdır. İki il sonra Baysunqur taxtdan salınıb Şamaxıya, babası olan Şirvanşah Fərrux Yasarın yanına qaçdıqdan sonra hakimiyyətə gəlmişdir

14

Bu və bundan əvvəlki cümlədə adları çəkilən şəhərlər indiki Türkiyə ərazisində yerləşir (red.).

15

Zərbafta – zər və ya güləbətinlə qarışıq parça və bu parçadan tikilmiş (red.)