Karvan

Əhməd bir xeyli dinmədi, elə bil nə danışacağını fikrində götür-qoy edirdi. Axırda dedi:

– Əziz dostlar! Bizim bu səfərimizdə hamınız özünüzü sadiq dost kimi aparırsınız. Elə Səlimin özü də həmçinin, ona görə də öz həyatımdan sizə bir şey danışmaq istəyirəm. Onu da bilin ki, mən bu əhvalatı həmişə həvəssiz danışıram, özü də hamıya yox. Sizə söyləyəcəyim hekayət vahimələr gəmisi barədədir.

VAHİMƏLƏR GƏMİSİ

Atamın Balsorada kiçik bir dükanı vardı. Nə kasıbdı, nə də varlı. Məni də sadə və düz adam kimi tərbiyə etmişdi.

On səkkiz yaşım tamam olanda atam ilk dəfə olaraq iri ticarət səfərinə qərar verdi; bütün malını gəmiyə yükləyib başqa ölkəyə göndərdi. Ancaq az sonra atam öldü, görünür, sərvətini dənizə tapşırdığı üçün bu dərdə dözə bilmədi. Bir neçə həftədən sonra məlum oldu ki, atamın yükü gedən gəmi batıb. Bircə təsəllim bu oldu ki, nə yaxşı atam bu xəbəri eşitmədən dünyadan köçdü.

Mən atamdan nə qalmışdısa, hamısını satıb pula çevirdim. Sadiq nökərimlə birlikdə səfərə çıxıb qürbətdə səadət axtarmağa yollandım.

Balsora limanından çıxanda səmt küləyi əsirdi. Mindiyim gəmi Hindistana gedirdi. Təxminən iki həftə qorxusuz-xatasız dənizdə üzdük, lakin qəfildən kapitan bildirdi ki, tufan yaxınlaşır. O əmr etdi ki, bütün yelkənləri endirsinlər və gəmimiz axınla yavaş-yavaş üzməyə başladı. Gecə düşdü. Aydın və soyuq bir gecəydi. Kapitan elə bildi ki, tufan xəbərini düz verməyib. Lakin elə bu vaxt bir gəmi lap böyrümüzdən ötüb-keçdi. Göyərtəsindən eşidilən vəhşi çal-çağır səsləri məni yaman heyrətləndirdi. Yanımda duran kapitan isə ayaq üstəcə ölmüşdü. Hüznlə dilləndi: “Mənim gəmim məhv oldu! Ölümün özü üstümüzə gəlir!” Bu qəribə sözlərin mənasını ondan soruşmağa macal tapmamış matroslar çığır-bağırla tökülüşüb gəldilər. “Gördünüzmü o gəmini? – həyəcanla soruşdular. – Vəssalam, axırımızdır”. Kapitan buyurdu ki, Qurandan ayələr deyib Allaha yalvarın. Sükandan isə özü yapışdı. Lakin bunun xeyri olmadı! Qəfildən tufan qalxdı, heç bir saat keçməmiş gəmimiz ləngər vurub dayandı. Qayıqlar o dəqiqə suya salındı, sonuncu matros özünü yenicə qayığa atmışdı ki, gözümüz baxa-baxa gəmimiz batdı və mən açıq dənizdə balaca qayıqda qoca nökərimlə qaldım. Lakin bu hələ harasıydı! Tufan getdikcə şiddətlənirdi, qayıq sözümüzə baxmırdı. Axır ki, böyük bir dalğa qayığımızı çevirdi və mənhuşumu itirdim. Bir də gözümü açanda gördüm ki, yenə qayıqdayam və sadiq İbrahim başımı dizi üstə qoyub. O məni xilas etmişdi. Nəhayət, tufan səngidi və biz aralıda bir ayrı gəmi görüb sevincdən bağırdıq. Xoşbəxtlikdən dalğa bizim qayığımızı o gəmiyə tərəf aparırdı. Yaxınlaşanda gördüm ki, bu, gecə yanımızdan ötüb-keçən və kapitanımızı dəhşətə salan həmən gəmidir. Onun sözlərini yadıma saldım, nədənsə vücudum əsməyə başladı! Nə qədər qışqırıb çağırdıqsa, hay verən olmadı. Vahimələndik. Lakin bu gəmi yeganə xilas yolumuzdu. Gəminin burnundan uzun bir kəndir sallanmışdı. Əlimizlə-ayağımızla əlləşə-əlləşə gəmiyə yaxınlaşdıq ki, həmin kəndirdən yapışaq. Axır ki, məqsədimizə çatdıq. Kəndirlə yuxarı dırmaşmağa başladıq. Mən qabağa keçmişdim. Göyərtəyə ayağımı qoyan kimi qəribə bir səhnənin şahidi oldum. Aman Allah, belə də dəhşət olar! Döşəmə başdan-başa qan içindəydi, bir iyirmi-otuz adamın meyiti, hamısı da türk libasında, döşəməyə sərələnmişdi. Əynində bahalı paltar, əlində yatağan olan bir adam dorağacına söykənmişdi, üzü ağappaq ağarmışdı. Məlum oldu ki, bu adam da ölüb. Qorxudan addımımı ata bilmir, nəfəs çəkməyə belə cürət etmirdim. Axır ki, İbrahim də yuxarı dırmaşdı. Göyərtədəki səhnə onu da dəhşətə gətirdi. Böyür-başımızda bircə canlı belə gözə dəymirdi. Hər tərəf əcaib meyitlərlə dolu idi. Həyəcan içində peyğəmbərə dua edib irəli keçməyə başladıq. Hər addımdan sonra arxaya baxırdıq ki, birdən daha dəhşətli bir şey ola bilər. Hətta bərkdən danışmağa ürək eləmirdik, bizə elə gəlirdi ki, dorağacına mıxlanmış ölü kapitan donuq baxışlarını döndərib bizə baxır, ya da meyitlərdən biri başını bizə tərəf döndərir. Nəhayət, anbarın pilləkəninə çatdıq. Qeyri-iradi dayanıb bir-birimizə baxdıq. Heç birimiz dillənmək iqtidarında deyildik.

Axır ki, sadiq nökərim dedi:

–Ey mənim ağam! Burada çox dəhşətli hadisələr olub. Aşağıda, anbarda quldurlar olsa belə, gedib ayaqlarına yıxılmağa hazıram, ancaq burada, meyitlərin arasında qala bilmərəm.

Elə mən də bu fikirdə idim. Özümüzə ürək-dirək verib pilləkənlə aşağı enməyə başladıq. Lakin aşağıda da ölü bir sükut hökm sürürdü, fərq bir onda idi ki, addım səsimiz daha bərkdən eşidilirdi. Kayutun qapısı ağzında dayandıq. Qulağımı qapıya söykəyib içərini dinlədim, heç bir hənirti, səs-səmir yoxdu. Qapını açdım. Kayutda qarma-qarışıqlıq idi. Pal-paltar, silah və digər şeylər bir-birinə qarışmışdı. Hamısı necə gəldi atılmışdı. Görünür, gəminin heyəti, bəlkə də, kapitanın özü yenicə burada yeyib-içmişdilər, çünki heç süfrə də yığışdırılmamışdı. Sonra kayutları bir-bir gəzdik, başqa yerlərə baxdıq. Gəmi ipək, mirvari, şəkər və digər mallarla dolu idi. Bir belə sərvət ağlımı başımdan çıxartmışdı; bir halda ki gəmidə heç kəs yox idi, deməli, bunların hamısı mənimdi. Lakin İbrahim mənə xatırlatdı ki, biz sahildən çox uzaqdayıq və kömək olmasa, ikilikdə sahilə gedib çıxa bilmərik.

Bol-bol təamlardan doyunca yeyib-içib göyərtəyə qayıtdıq. Yenə də meyitləri görəndə ödümüz ağzımıza gəldi. Bu qərara gəldik ki, hamısını ataq dənizə, lakin bircəsini də yerindən tərpədə bilməyəndə lap quruyub qaldıq! Meyitlər sanki döşəməyə sancılmışdı, taxtaqarışıq götürməliydik ki, bundan ötrü isə heç bir alətimiz yoxdu. Kapitanı da dorağacından ayıra bilmədik, hətta donub qaxaca dönmüş əlindəki yatağanı da qoparmaq mümkün olmadı.

Bütün günü qara bəxtimiz barədə düşündük, axşam düşəndə isə qoca İbrahimə izin verdim ki, uzanıb yatsın. Özüm göyərtədə qaldım. Düşünürdüm ki, pənah Allaha, bəlkə, dadımıza çatan oldu. Ay doğanda ulduzlara baxıb öyrəndim ki, saat on birə az qalır, yuxu məni basdı, istər-istəməz göyərtədəki çəlləyin dalında uzandım. Lakin yatmaqdan çox mürgüləyirdim, çünki dalğaların gəmiyə çırpılmasını, dorağacının cırıltısını və yelkənlərin küləkdə xışıldamasını çox aydın eşidirdim. Sonra göyərtədə qəfildən qulağıma kişi səsi gəldi. Qalxıb baxmaq istədim, lakin gözəgörünməz bir qüvvədən sanki cidarlanmışdım, hətta gözümü də aça bilmirdim. Hənirti, səs-küy tədricən daha da aydınlaşırdı. Elə bil göyərtədə matroslar gəzişir, deyib-gülürdülər. Hay-küy içindən kiminsə amiranə səsi gəldi, sonra kəndirlər dartıldı, yelkənlər bərkidildi. Yavaş-yavaş beynim dumanlandı, dərin yuxuya getdim. Elə bil məni qara basırdı: silah cingiltisi eşidirdim. Bir də oyananda gördüm ki, gün artıq xeyli qalxıb, üzümü yandırır. Təəccüblə ətrafa göz gəzdirdim. Gecə eşitdiklərimin hamısı mənə yuxu kimi gəldi. Diqqətlə baxanda gördüm ki, hər şey dünənki kimidir: meyitlər hərəkətsiz uzanmış, kapitan da dorağacına mismarlanmışdı. Ayağa qalxdım ki, qoca nökərimi axtarım tapım.

İbrahim kayutda oturub fikir dəryasına qərq olmuşdu. Mən içəri keçən kimi: “Ey mənim ağam, – dilləndi, – bu cin-şəyatin yığnağı olan gəmidə qalmaq-dansa, batıb dənizin dibinə getmək daha yaxşıdır!” Səbəbini soruşanda o mənə belə cavab verdi: “Bir neçə saat yatandan sonra oyandım, başımın üstə tarap-turup səsi eşidirdim. Əvvəlcə elə bildim sizsiniz, sonra gördüm ki, yox, orada ən azı iyirmi nəfər gəzişir, bundan başqa, həm də onların çağır-bağırını eşidirdim. Axırda pilləkən tərəfdən də ağır addım səsləri gəldi. Elə bu vaxt huşum qarışdı. Bir müddət sonra ağlım üstümə gələndə bir də gördüm ki, yuxarıda dorağacına mismarlanmış adam gəlib burada süfrə arxasında oturub, nəğmə oxuyur, şərab içir; göyərtədə ondan bir az aralı uzanmış al-qırmızı xalatlı adam da böyründə əyləşib; bir yerdə yeyib-içirdilər”. Bəli, qoca nökərim mənə belə dedi.

Əlbəttə, dostlar, siz mənim nə vəziyyətə düşdüyümü, yəqin ki, yaxşı başa düşürsünüz. Belə bir heyətlə gəmidə yol getmək mənə çox dəhşətli görünürdü. İbrahim isə yenə də fikir-xəyal içindəydi. Nəhayət, ucadan dilləndi: “Yadıma düşdü, yadıma düşdü!” Sehr yadına düşmüşdü. O sehr ki, dünyanı gəzib-dolaşmış cəsur babası ona öyrətmişdi. Qarabasma və caduya qarşı olan sehr. Bundan başqa, qoca nökərim məni inandırdı ki, sidqi-qəlbdən Qurandan vird eləsək, ötəngecəki yuxu bir də bizə yaxın düşməz. Qocanın təklifi ürəyimə yatdı. Gecənin düşməyini həyəcanla gözləyirdim. Kapitan kayutunun yanında balaca bir anbar vardı. Qərara gəldik ki, orada gizlənək. Qapıda bir neçə deşik açdıq. Deşikləri o qədər böyük elədik ki, kayutun içini görə bilək. Sonra qapını içəridən bərk-bərk bağladıq. İbrahim qapının dörd tərəfinə peyğəmbər salavatullahın mübarək adını yazdı. Beləcə, oturub gecə müsibətini gözləməyə başladıq. Yenə də saat on birə yaxın məni yuxu tutdu. Nökərimin məsləhəti ilə Qurandan bir neçə ayə vird elədim. Qəfildən yuxarı cuşa gəldi. Kəndirlər dartıldı, göyərtədə adamlar gəzişdi, çığır-bağır səsləri eşidildi. Oturub cınqırımızı çıxartmadan qulaq asırdıq. Bir də gördük ki, kimsə pilləkənlə kayuta enir. Onda qoca öz babasından öyrəndiyi sehrli duanı oxumağa başladı:

Bilmirÿm göydÿmi edirsiz cövlan,Yoxsa yer altûnda qalmûsûz pünhan,Gizlÿdibmi sizi tufanlû ümman,Fûrladûrmû sizi odlu burulğan,Sizi xÿlq elÿyÿn bir Allah vardûr!Hÿr ruha, canlûya o, hökmdardûr!

Boynuma alım ki, mən sehrə bir elə də inanmırdım. Qapı açılanda tüklərim biz-biz oldu. Dorağacına mismarlanmış həmən ucaboylu, qədd-qamətli adam kayuta girdi. Mismar hələ də alnında idi, ancaq yatağanı qınına qoymuşdu. Heç şübhəsiz bu gəmi kapitanı idi. Sonra bir adam da gəldi. Onu da göyərtədə sərələnən görmüşdüm. Kapitan alacalanmış gözlərini oynadıb kayutu nəzərdən keçirtdi. İkisi də kayutun ortasındakı stolun arxasında əyləşdi və bilmədiyimiz bir dildə çığıra-çığıra danışmağa başladılar. Get-gedə daha hündürdən və hirslə danışırdılar. Axır ki, kapitan yumruğunu stola elə hirslə çırpdı ki, divarlar titrədi. Müsahibi yerindən sıçradı və başı ilə kapitana işarə elədi ki, ardınca getsin. Kapitan da ayağa qalxdı, yatağanı qınından çıxartdı və ikisi də kayutu tərk etdi. Onlar gedəndən sonra rahat nəfəs aldıq. Elə bu vaxt göyərtədə haray-həşir qopdu. Adamlar ora-bura qaçışır, hay-küy getdikcə çoxalırdı. Nəhayət, göyərtə bir cəhənnəm mərəkəsinə döndü. Silahlar cingildədi, qışqırtı qalxdı və bundan sonra ölü bir sükut çökdü. Bir neçə saat keçdi və biz yuxarı qalxanda gördük ki, yenə hər şey əvvəlki kimidir: meyitlər hərəkətsiz və donuq vəziyyətdə sərələnib qalmışdı.

Bir neçə günümüz belə keçdi: gəmi gündoğana doğru hərəkət edirdi. O tərəfdə, mənim fikrimcə, sahil görünməliydi. Lakin gündüz bir xeyli yol getsək də, gecə düşən kimi, güman ki, geri qayıdırdıq, çünki gün üfüqdən boylananda görürdük ki, yenə də əvvəlki yeri-mizdəyik. Biz bunu öz aramızda belə izah edirdik: ölülər gecə yelkənləri qaldırıb bizi geri qaytarırdılar. Bunun qarşısını almaq lazım idi. Biz qaranlıq düşənəcən yelkənləri bağladıq. İbrahim bir dəri üstünə peyğəmbər əleyhissalamın adını yazıb babasının sehrini də əlavə etdi, bu dəri ilə yelkənləri sarıdı. Hücrəmizdə oturub gecəni gözlədik. Dəhşətli kabuslar bu gecə lap fəğan elədilər. Ancaq səhərisi gün baxıb gördük ki, yelkənləri necə qoymuşuqsa, eləcə də qalıb, heç əl də vurulmayıb. Beləliklə, beş günə bir xeyli yol getdik.

Axır ki, altıncı günün səhəri sahil göründü. Allaha və onun elçisi peyğəmbərə dua elədik. Bir gün bir gecə sahilboyu üzdük, yeddinci günün səhəri isə bir şəhərə çatdıq. Ölüm-zülümlə lövbər atdıq. Sonra göyərtədəki qayığı suya saldıq, avarlardan yapışıb şəhərə doğru sürməyə başladıq və yarım saatdan sonra sahilə çıxdıq.

Məlum oldu ki, bu, bir hind şəhəridir. Karvansaraya yollandıq, toqqamızın altını bərkitdik. Mehmanxana sahibinə dedim ki, mənə müdrik və alim adam lazımdır, özü də elə adam olmalıdır ki, cadugərlikdən başı çıxsın. O məni ucqar bir küçəyə apardı. Yaraşıqsız bir evin qarşısında dayandıq. Qapını döydük, içəri keçəndə mənə dedi ki, Muleyi xəbər al.

Evdə uzunburunlu, ağsaqqal bir qoca məni qarşıladı. Sən demə, Muley dedikləri bu adam imiş. Mən əhvalatı ona danışdım və xəbər aldım ki, ölüləri neyləyim, necə edim ki, göyərtədən yığışdırım.

Qoca bildirdi ki, o matroslar bəd əməllərinə görə dənizdə məhkum olunublar. O dedi ki, yelkənləri Quran ayələri ilə bəzəməkdə çox düz hərəkət etmişik. Amma tilsim o zaman qırılar ki, ölüləri torpaq üzərinə qoysunlar. Onları taxtaqarışıq ordan götürmək lazımdır. Sonda Muley dedi:

–Gəmi və onun bütün sərvəti sənindir. Allah da, qanun da belə deyir, çünki o gəmini sən tapmısan. Əgər gəmidəki sərvətindən bir balaca bəxşiş versən, onda öz qullarımla ölüləri gəmidən çıxarmaqda sənə kömək edə bilərəm.

Söz verdim ki, səxavətimi əsirgəmərəm. Muley özü ilə mişar, balta və beş qul götürdü. Biz gəmiyə yollandıq.

Biz gəmiyə çatanda günəşin qürubuna hələ çox vardı. Əl-ələ verib işə başladıq. Heç bir saat keçmədi ki, dörd meyit artıq qayığa qoyulmuşdu. Qullara əmr olundu ki, sahilə aparıb basdırsınlar. Qullar qayıdanda dedilər ki, ölülər onları dəfn əziyyətindən xilas etdilər, çünki yerin üstünə qoyulan kimi o dəqiqə külə döndülər. Yenə də mişarlar işə düşdü. Axşamayaxın bütün ölüləri sahilə daşıdılar. Gəmidə yalnız biri qalırdı – dorağacına mismarlanmış kapitan. Ha çalışdıqsa, mismarı taxtadan çıxara bilmədik, o heç tük qədər yerindən tərpənmədi. Nə edəcəyimi bilmirdim; kapitanı sahilə aparmaqdan ötrü dorağacını kəsməyəcəkdik ki! Bu bəladan da Muley məni qurtardı. O, qullardan birini tələsik geri göndərdi, əmr etdi ki, bir küp torpaq gətirsin. Küp hazır olanda cadugər onu qabağına qoyub nəsə sehrli sözlər pıçıldadı və torpağı ölünün başına tökdü. Ölü o saat gözünü açdı, dərindən köks ötürdü və alnındakı mismar yarasından qan axmağa başladı. Mismarı asanlıqla çəkdik və yaralı yaxında dayanmış qullardan birinin qucağına yıxıldı. O ayılan kimi soruşdu:

– Kim məni bura gətirib?

Muley məni göstərdi və mən ona yaxınlaşdım. Kapitan dedi:

– Minnətdaram sənə, naməlum əcnəbi, sən məni uzun məşəqqətlərdən xilas etmisən. Artıq əlli ildir ki, bədənim bu dalğalar arasında üzür, ruhum isə hər gecə bədənimə qayıdır. Məni belə məhkum ediblər. Amma indi başıma torpaq toxundu, günahlarım bağışlandı, daha öz əcdadlarımın yanına qayıda bilərəm.

Mən ondan xahiş etdim ki, bu bəlanın səbəbini söyləsin. O dedi:

– Əlli il bundan qabaq mötəbər və adlı-sanlı bir adamdım. Əlcəzairdə yaşayırdım. Varlanmaq hərisliyim o qədər güclü idi ki, bir gəmi düzəldib quldurluğa başladım. Bir xeyli bu sənətlə məşğul oldum. Bir dəfə Zənddə gəmimə bir dərviş mindi. O, pulsuz getmək istəyirdi. Mən də onu gəmimə götürdüm. Özüm də, yoldaşlarım da qaba adamlar idik, dərvişin əməlisaleh olduğunu heç vecimizə də almırdıq. Arada onu ələ salır, gülürdük də. Dərviş bir dəfə təmiz ürəklə günahkar həyat tərzimi pislədi, məni düz yola çəkmək istədi. Gecə, şturmanımla yeyib-içəndə mən onun sözlərini xatırladım və birdən hirs vurdu təpəmə: buna bax ha, sultandan söz götürməyən bir adama gör gədanın birisi nə deyir! Tez özümü göyərtəyə salıb xəncəri sapladım sinəsinə. Dərviş öləndə mənə və heyətimə qarğış elədi, dedi ki, başınız torpağa dəyməmiş nə ölü kimi ölü olacaqsınız, nə diri kimi diri. Dərviş öldü, meyitini dənizə atıb qarğışına lağ elədik. Lakin onun dediyi elə həmin gecə müstəcəb oldu. Heyətimin bir hissəsi qiyam qaldırdı. Amansız döyüş başlandı. Tərəfdarlarım məğlubiyyətə uğradılar. Qiyamçılar məni dorağacına mıxladılar. Özləri də aldıqları yaradan həlak oldular. Beləliklə, mənim gəmim nəhəng bir qəbrə döndü. Mənim də gözümə qaranlıq çökdü, nəfəsim kəsilirdi, fikirləşdim ki, ölürəm. Lakin bu, ölüm deyildi, adicə huşagetmə idi. Sonrakı gecə dərvişi suya atdığımız saatda hər şey canlandı. Lakin biz ancaq o məşum gecə nə danışıb nə iş görmüşdüksə, yalnız onu eləyə bilərdik. Bu minvalla düz əlli ildir ki, beləcə, bu gəmidə üzürük, nə yaşayan kimi yaşayırıq, nə də ölən kimi ölürük, çünki torpağa həsrətik. Hər dəfə tufan qalxanda dəli kimi coşub bütün yelkənləri qaldırırdıq ki, qayalara çırpılaq və bəlalı başımız dənizin dibində rahatlıq tapsın. Lakin heç cür mümkün olmurdu. İndi isə, nəhayət, ölürəm. Bir daha sənə öz minnətdarlığımı bildirirəm, ey mənim naməlum xilaskarım! Əgər sərvətim sənə mükafat ola bilərsə, razılıq əlaməti kimi gəmimi götür.

Bu sözləri deyəndən sonra kapitanın başı sinəsinə endi və o öldü. Yoldaşları kimi o da həmin dəqiqə külə döndü. Biz bu külü bir qutuya yığıb torpağa basdırdıq. Sonra şəhərdə ustalar tapıb gəmini təmir elətdirdim. Gəmidəki malı böyük qazancla ayrı mala dəyişdim, matroslar götürdüm, dostum Muleyi səxavətlə mükafatlandırıb vətənimə yola düşdüm. Lakin birbaşa yolla qayıtmadım, müxtəlif adalara və ölkələrə üz tutub malımı satdım. Peyğəmbər salavatullah mənim işimə rəvac verdi. Doqquz aydan sonra Balsoraya gəlib çatdım, ölmüş kapitandan mənə qalan sərvəti ikiqat artırdım. Həmvətənlərim malıma-dövlətimə, uğuruma baxıb məəttəl qaldılar, belə hesab elədilər ki, yəqin, mən məşhur dəniz səyyahı Sindbadın almaz dərəsinin yerini bilirəm. Mən onları öz fikrindən daşındırmadım, ancaq o vaxtdan Balsoranın on səkkiz yaşına çatmış bütün cavanları səyahətə çıxırlar ki, mənim kimi xoşbəxt olsunlar. Mən isə dinc-asudə yaşayıram, özü də hər beş ildə bir dəfə Məkkə ziyarətinə gedirəm ki, beytül-müqəddəsdə Allahın rəhminə qarşı öz minnətdarlığımı bildirim və Allahdan xahiş edim ki, kapitanın və onun yoldaşlarının günahından keçsin.

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

1

Qumrov –girdə zəng, zınqırov.

2

Cıqqa –baş geyiminə taxılan telşəkilli bəzək.

3

Çərçi –gəzərək xırda alver edən adam, gəzərgi alverçi.

4

Tösmərək –alçaqboylu, balaca