Қарт кісінің құпиясы

Ақымақ басым-ай «Сол соғыстан аман қайтпаса екен» деп тілеген күндерім де болды. Қырық жыл қырғын болса да ажалсыз өлмейді деген ғой. Менің командирім бұл соғыстан да жеңіспен оралды. Алайда, екі жыл соғыстан, оқыста жарылған минадан, онан кейінгі КСРО-ға қарсы партизандармен болған соғыстан аман қалған командирім, сол кездегі саясаттың құрбаны болды. Сталин өліп орнына Хрущев келді. Араға үш ай салып Сталиннің тұсында басшы болғандар қудалауға түсіп түрмеге тоғытылып жатты. Біздің бөлімшеден де командиріммен қоса екі бірдей офицер қара тізімге ілінді.....

Тез жет, деген хабармен жетіп келдім. Орнынан əрең қозғалған командирім құшақтап тұрып амандасты. Көзіне үйірілген жасты сүртіп тұрып:

– Мен алысқа кетіп бара жатқан сияқтымын. Ал енді Татюша сенің қолыңда. Егер ертең – ақ бұйрық шығып елге оралар болсаң, ала кеткейсің. Бала сенің балаң, ұмытпа! Мүмкіндігің болса, Татюшамды жылатпағайсың – деп еңіреп жылап жіберді. Осы сөзден кейін менің өмірімнің астан – кестеңі шықты. Не дерімді білмей, қызғанышым басым болса да аянышпен қоштасып қала бердім. Командирім сол кетуден қайтып келмеді. Оны мəңгі жоғалтқанымды түсіндім. Ол кеткен соң, мен де өзімнің ешкімге қажетсіз екенімді білдім. Жаңа келген бастыққа керегім болмай, қара жұмысқа айдалдым. Сол аралықта өз ұлымды төрт рет қана көрудің мүмкіндігі болды. Бар болғаны төрт – ақ рет. Бір күні қылмыскердің əйелі деген айыппен, ұлымды қолына алып Татюшам да бір түнде жоқ болып кетті. Жоқ болайын дегені жоқ – ау жоқ қылды. Ал бұрынғы командирімнің үйіне болса жаңа командирім бала – шағасымен кеп жайғасты. Осылайша бас аяғы бір айдың ішінде командирімнен де, ұлымнан да, Татюшамнан да айрылып тындым. Зым – ғайым жоқ болды. Ал маған оларды іздеу тұрмақ, олар жайлы сұраудың өзі қиын болды. Адам дегенді аямайтын қылышынан қан тамған дəуір басымызға қара бұлт үйірді.

Міне сонан бері 45 жыл уақыт өтті. Ұлымнан да, Татюшамнан да хабар жоқ. Не өлі екенін, не тірі екенін білмеймін. Жасым жетпіске таяп қалды. Арманым біреу ғана сол ұлымды бір көру балам, деп қарт кісі көзінің жасын сүртіп сөзін аяқтады.

Cоңы.