Ağ qəm

– Səni görüm öləsən. Səni görüm ciyərin yansın. Səni görüm zəlil olasan.

Aynur ağlaya-ağlaya stolun altına girər, onun əlindən qurtulmağa çalışardı. Lakin bundan anası daha da qəzəblənər, paltarından və ya əl-ayağından yapışıb onu çarpayının altından çıxardar, təzədən döyərdi. Həmişə də döyüb-doyüb, birdən ağlamağa başlayardı:

– Ay allah, məni öldür, canım qurtarsın, – deyər, sonra uşağı qucağına alıb öpər, oxşayardı. Aynur da onun qoynuna qısılıb səsini çıxarmazdı. Bir söz deməyə, nə isə soruşmağa ürək eləməzdi. Qorxardı ki, anası təzədən özündən çıxar.

İlk dəfə idi ki. Aynur qaranlıqdan qorxurdu. Qaranlıqda anası gah gülürdü, gah ağlayırdı, gah qəhqəhə çəkirdi, gah onu çimdikləyirdi. Aynur vahimə içində yorğanı üstünə çəkdi.

* * *

Düz on dörd il idi ki, Həmid Həcər xalanın evində kirayənişin qalırdı. On-on beş ailə yaşayan bu böyük həyətdə hamı onun xətrini istəyirdi. Həcər xala isə ondan xüsusilə razılıq edirdi. Həmid hər ayın axırıncı günü kirayə pulunu səliqə ilə kağıza büküb ona verirdi. Evini səliqəli saxlayırdı. Özü də nə yanına cığal-cuğul oğlan gətirir, nə də yelbeyin qızlarla gəzirdi. Tərbiyəli, başıaşağı adam idi. Həcər xalanın bircə narazılığı vardısa, o da Həmidin həddindən çox işıq yandırması ilə bağlı idi. Lakin onun pərdəsiz pəncərəsindən Həmidin stol arxasında oturub daim nə isə yazdığını və ya oxuduğunu görəndə heç nə deyə bilmirdi. Həmidə bu qədər hörmət qazandıran da əslində yazıçılığı idi.

Həmidin ipək kimi yumşaq xasiyyəti var idi. Ömründə bircə nəfəri də incitməmişdi. Heç kəs onu hirslənən, özündən çıxan görməmişdi. Yaşadığı bu balaca, rahat otaq da sahibinə oxşayırdı. Buranın avadanlığı küncdəki dəmir çarpayıdan, pəncərənin qabağındakı stoldan, iki stuldan, bir də ağzına kimi kitabla dolu böyük divar şkafından ibarət idi. Həmidi işdə kitab xəstəsi kimi tanıyırdılar. Əlinə keçən pulu kitaba verərdi. Gecə-gündüz kitab oxumaqdan yorulmurdu, tanışlarına, dostlarına da kitab bağışlamağı sevirdi.

Axşamlar, ələlxüsus da yaz-yay axşamlan qonşular həyət qapısına yığışar, söhbət edərdilər. Həmid isə kimsəyə qarışmazdı. Buna onun vaxtı da olmazdı. Açıq pəncərədən Həmidin arıq, solğun üzünü görəndə qonşular canıyananlıqla ondan söz salardılar. Ən çox narahatlıq keçirən isə Həcər xalanın qapıbir qonşusu Nailə olardı. Həmidin pəncərədən həyətə düşən kölgəsinə Nailə bu illərdə o qədər öyrəşmişdi ki, onu görməyəndə darıxırdı. Həmidin oğrun-oğrun paltar yuması, gecə hamı yatandan sonra onu sərməsi, səhər tezdən durub yığması, döşəmə silməsi, xörək bişirməsi, hər şey, hər şey Nailəni kövrəldirdi. Neçə dəfə istəmişdi durub ona kömək eləsin, amma utanmışdı. Qonşuların söz-sov undan ehtiyat edirdi, həm də qorxurdu ki. Həmid onu yüngülbeyin hesab edər.

Nailə bəstəboy qız idi. Bu yaz 38 yaşı tamam olmuşdu. Lakin onun zərif, incə vücuduna heç vaxt bu yaşı vermək olmazdı. O, tibb institutunu bitirən ili atası, bir il sonra isə anası vəfat etmişdi. Nailə özündən kiçik üç bacısına həm ata, həm də ana əvəzi olmuş, üçünü də oxudub ərə vermişdi. O, bacılarının heç birinə oxşamırdı. Onların üçü də deyib-gülən, şən qızlar idi. Nailə isə sakit təbiətli idi, heç nə ilə gözə çarpmırdı. Bu vaxtacan ərə getməməsinin bir səbəbi də yəqin elə bu cəhəti idi. Kim bilir, bəlkə də vaxtından tez üzərinə düşdüyü məsuliyyət, çəkdiyi qayğılar onu belə etmişdi.

Bu gecə hər şey Nailəni səbəbsiz kövrəldirdi. O, işığı yandırmadan yerinə uzanmışdı. Açıq pəncərəsindən Həmidin otağı ovuc içi kimi görünürdü. Bir azdan onun işığının söndüyünü görüb Nailə narahatlıqla yerindən qalxdı. Həmidin asta addımlarla həyətdən küçəyə çıxdığını görcək ürəyi darıxdı, tez yerindən qalxdı.

Eyvanda oturub çay içən Həcər xala onun bu narahatlığını hiss edib Nailəni çay içməyə çağırdı. O, Nailənin ürəyində doğulub boy atan duyğulardan çoxdan xəbərdar idi, oğrun-oğrun Həmidin arxasınca baxdığını, uzaqdan-uzağa onu izlədiyini çoxdan bilirdi. Lakin özünü elə apanrdı ki, guya heç nədən xəbəri yoxdur. Nailənin təbiəti elə idi ki, kimsənin onun ürəyindəkilərdən xəbər tutmasına razı olmazdı. Bunu o, xətrini istədiyi, gözünü açandan yanında gördüyü, valideynlərini itirdiyi o çətin illərdə ona həyan olmuş, aralarındakı böyük yaş fərqinə baxmayaraq, çox yaxın olduğu Həcər xalanın da bilməsini istəməzdi.

Nailənin qorun-qorun yandığını Həcər xala bilirdi. Bunu da anlayırdı ki, o təbiətdə qızlar üçün həyatda özünə həmdəm tapmaq çox çətindir. Nailədən olsa, o, ömründə özünə belə bir adam tapa bilməyəcəkdi. Həmidi isə bu həyətə elə bil Allah özü göndərmişdi. Lakin vaxt keçir, nə Həmid Nailəyə diqqət yetirir, nə də Nailə onu özünə cəlb edə bilirdi. Həcər xala neçə dəfə istəmişdi ki. Həmidlə bu barədə söhbət etsin, onu bu haqda düşünməyə məcbur etsin. Lakin Həmidin acıqlanacağından, inciyəcəyindən ehtiyat edirdi. Digər tərəfdən isə Nailənin mənliyinin tapdalanacağından qorxurdu.

– Həmidlə nə yaraşardız! Allah sizi bir-biriniz üçün yaradıb. – Həcər xala çoxdan ürəyindən keçən fikri birdən dilinə gətirdi.

– Nə danışırsız, Həcər xala? – Nailə utanıb sözünün dalını deyə bilmədi.

* * *

Həmid gəzə-gəzə yaxınlıqdakı bağa gəldi. Skamyalardan birində oturub əllərini qoynunda çarpazladı. Bu gün o, demək olar ki, işləməmişdi. Çox çalışmış, amma fikirlərini bir yerə cəmləşdirə bilməmişdi. Sərin, gözəl qoxular qarışmış yaz havası onu evdə oturmağa qoymamışdı. Hava özü ilə ona nə isə bir qəriblik, bir həzinlik gətirmişdi. Birdən quş civiltisi diqqətini cəlb etdi. Şam ağacının budağında quşlar yamanca səs-küy salmışdı. Akasiya ağacı ağappaq çiçəklərə bürünmüşdü. Havadakı qəribə qoxunun haradan gəldiyini o, indi anladı. Akasiya çiçəyinin ətri onda həmişə həzin duyğular oyadırdı. İndi də yamyaşıl yarpaqlar arasından boylanan bu zərif salxımlara baxa-baxa fikrə getdi. Qəribədir, həmişə yazın gəlişini sevinclə gözləyən, ağaclarda hər yeni zoğun, hər yaşıl yarpağın, hər incə çiçəyin doğulmasına diqqətlə göz qoyan Həmidin bu dəfə yazın gəlişindən xəbəri olmamışdı. O, işə hər gün bu bağdan keçib gedirdi. Axşamlar təmiz hava almağa bura gəlirdi. Birdən yadına düşdü ki, bu gün mayın 4-dür – ad günüdür, 36 yaşı tamam olur. Lakin bu hadisədən ondan başqa heç kəsin xəbəri yoxdur.

– Dərdin alım, niyə əllərini qoynuna qoymusan? Götür əllərini qoynundan! – Qarşısından keçən bir qarı bu sözləri elə mehribanlıqla dedi ki. Həmid tez əllərini yanına saldı. “Gör nə mehriban qadındır. Bəxtəvər onun uşaqlannın halına”, – deyə arxasınca həsədlə baxdı.

Bu vaxt iri bir top diyirlənib ayaqlarının altına düşdü. Həmid topu yerdən qaldırıb uşağa qaytarmaq istəyirdi ki, birdən onu tanıyıb gülümsədi. Bu, tez-tez Həcər xalanın pəncərəsində gördüyü qız idi.

– Bu sənsən? Adın nədir?

– Aynur, – deyə uşaq sevincək cavab verdi. – Bəs sənin adın nədir?

– Mənim adım Həmiddir.

– Mən sənə həmişə pəncərədən baxıram, – Aynur onun yanında oturdu.

– Mən də sənə, – deyə Həmid ona cavab verdi. Hər ikisi güldü.

– Sən orda nə yazırsan elə? – Aynur maraqla soruşdu.

– Yazı yazıram.

– O qədər yazı yazmaq olar?

– Nə bilirsən ki, çox yazıram?

– Axı mən vərəqləri sayıram.

– Doğrudan? – Həmid təəccübləndi. – Neçəyəcən saya bilirsən?

– Yüzəcən.

– Afərin. Oxuya da bilirsən?

– Əlbəttə. Mən yazmağı da bacanram, amma sənin kimi tez-tez yox.

– Eybi yoxdur, məktəbə gedərsən, tez-tez yazmağı da öyrənərsən.

– Mən sentyabrda məktəbə gedəcəyəm.

– Sən bağa kiminlə gəlmisən?

– Anamla. Anan odey, orda skamyada oturub, – deyə Aynur bağın qurtaracağını göstərdi.

– Hanı? – Həmid o tərəfə boylandı.

– Odur, bura gəlir. – Aynur uzaqdan onlara sarı gələn cavan qadını Həmidə göstərdi. Birdən nə fikirləşdisə soruşdu: – Sənin anan var?

Həmid uşağın birbaşa verdiyi bu sualdan tutuldu. Aynurun bu sualı nə məqsədlə verdiyini anlamağa çalışdı. Lakin Aynur səbirsizliklə sualın cavabını gözləyirdi.

– Anam yoxdur, Aynur. – Həmid bu sözləri elə dedi ki, sanki anasının yoxluğuna özü səbəbkar idi.

– Anan yoxdur? – Cavab uşaq üçün gözlənilməz oldu. О, gözlərini bir-iki dəfə gülməli şəkildə qırpdı. Bu, göstərirdi ki, nə barədəsə fikirləşir.

– Bəs niyə yoxdur?

Elə bu vaxt Dilarə onlara yaxınlaşdı. O, Həmidi tanıyıb salam verdi. İlk dəfə idi ki, üz-üzə gəlirdilər. Həmid Dilarənin gözəlliyindən özünü itirib qeyri-ixtiyari ayağa qalxdı. Lakin bu hərəkətinin gülünc çıxdığını görüb yenidən oturdu.

Dilarə Həmidin halının dəyişdiyini görüb gülümsədi. Aynurun əlindən yapışdı:

– Gəl gedək. Aynur.

Lakin Aynur anasına qısılıb:

– Ana, Həmidin anası yoxdur, – dedi.

Dilarə üzrxahlıqla Həmidə baxıb heç nə demədi. Ana-bala ondan ayrıldılar. Havada xoş bir ətir qaldı. Bu ətir Həmidə çöl çiçəklərinin qoxusunu xatırlatdı. Aynur tez-tez dönüb ona baxırdı. Tinə çatanda əlini yellədi.

Aynurun bayaqkı sualı Həmidin yadına anasını salmışdı. Bu neçə ildə o, anası üçün belə qəribsəməmişdi, onu belə arzulamamışdı, onun üçün belə darıxmamışdı. Lakin anası yox idi, gedər-gəlməzdə idi. Onu heç zaman görməyəcək, səsini eşitməyəcəkdi. Ana itkisinin nə demək olduğunu ilk dəfə bütün aydınlığı, bütün dərinliyi ilə hiss etdi. “Təkrarolunmaz”, “əlçatmaz”, “ünyetməz” sözlərinin mənasını o, indi anladı. Həmin sözləri bir neçə dəfə beynində təkrar etdi. Bunlann necə dərin, necə ağır, necə soyuq sözlər olduğunu elə bil ilk dəfə dərk elədi.

Anası gözləri qarşısında canlandı. Həmidin institutu bitirib şəhərə təyinat aldığını eşidəndə arvad yaman kövrəlmişdi. Kövrəlmişdi ona görə ki, nəhayət, oğlu arzusuna çatmışdı, nəşriyyatda işləyirdi. Kövrəlmişdi ona görə ki, o, rahat ata-baba ocağım qoyub Bakıda kiçik bir otaqda, tanımadığı adamların arasında tək-tənha kirayədə qalırdı. Kövrəlmişdi ona görə ki. Həmid evlənmək söhbətini eşitmək belə istəmirdi. Gülsüm xala bilirdi ki, oğlu yazı-pozu adamıdır. Qəzetlərdə, jurnallarda çıxış edir. Oğlunun iki kitabı çıxmışdı. Bütün bunlan başa düşdüyünə görə onu iş yerindən ayırmağı rəva görmürdü. Həm də rayonda Həmidi imzasına görə böyükdən tutmuş kiçiyə qədər hamı tanıyırdı. Gülsüm xalanı indi Həmidə görə nişan verirdilər. “Həmidin anasısan?” – deyə tez-tez ona sual verirdilər. Qadın bundan sevinir, qürur hissi keçirirdi. Sevinirdi ki, savadlı, zəhmətkeş, başıaşağı oğul böyüdüb. Evlənmək məsələsi gələndə isə Həmid bir dəfə ona ciddi halda demişdi ki, daha bu barədə söhbət salmasın. Niyə? Çünki hələ ev-eşiyi yoxdur, ailəsini necə saxlayacaq? Gülsüm xala da bu söhbətin üstünə qayıtmamışdı. Ürəyi nisgilli, oğul toyu görmədən həyatdan köçmüşdü.

Hər dəfə anasını xatırlayanda Həmidin gözləri dolur, ürəyi kövrəlirdi. Onun bu dünyada anası qədər sevdiyi ikinci adam yox idi. Ağlına gətirə bilmirdi ki, nə vaxtsa bir kimsəni istəyə, kiməsə mehrini sala bilər.

* * *

Kirayə pulunu vermək üçün Həcər xalanın yanına gələndə Həmid Aynuru burada gördü. Uşaq qəmli görünürdü.

– Nə olub. Aynur? Yoxsa darıxırsan? – deyə soruşdu. Lakin onun cavab vermədiyini görcək əlavə etdi: – İstəyirsən sənə bir nağıl danışım?

Aynur sevinclə yerindən dikəldi:

– İstəyirəm.

– Onda bir az gözlə. – Həmid Həcər xalaya pulu uzadıb: – Həcər xala, icazə versəniz Aynuru bizə apararam, – dedi.

– Nə olar, aparırsan, apar da. Onsuz da anası gedəndən kefi açılmır, – deyə Həcər xala ona razılıq verdi. Həmid Aynuru otağına gətirib:

– Bura mənim sarayımdır, – dedi.

Aynur ağzınacan dolu kitab şkafını görüb heyrətə gəldi:

– Gör nə qədər kitab var… Вunları neynirsən?

– Oxuyuram.

– Bu qədər kitabı oxuyub qurtarmaq olar?

– Böyüyərsən, onda görərsən ki, bunlan oxumaq o qədər də çətin deyil.

Aynur indi də divardakı şəklə tamaşa etməyə başladı.

– Bu kimdir?

– Anam.

Aynur dönüb Həmidə baxdı.

– Dünən qanın qaraldı?

Həmid onun nəyə işarə vurduğunu dərhal anladı:

– Nədən bildin ki, qanım qaraldı?

– Az qalmışdı ağlayasan.

– Nə? – Həmid tutuldu.

– Hə, bunu mənə anam dedi.

Həmid daha deməyə söz tapmadı. Bir azdan o. Aynura nağıl danışmağa başladı. Bu, dəcəl ayı balasının başına gələn maraqlı sərgüzəştlərlə dolu əhvalat idi. Aynur ağzını açıb elə diqqətlə qulaq asırdı ki, Həmid bundan şövqlənib indicə uydurduğu bu nağıla bəzək-düzək vurmağa başladı. İlk dəfə idi ki. Həmid nağıl danışırdı. Bunun uşağı belə əyləndirə biləcəyini təsəvvürünə belə gətirməmişdi. Aynura bayaq elə-belə demişdi ki, nağıl danışacaq. İndi isə özü də gözləmədiyi halda gözəl bir nağıl yaranmışdı.

Bir saatdan sonra uşağı Həcər xalaya təhvil verəndə Həmid dedi:

– Aynur darıxanda göndərin mənim yanıma.

– Yaxşı, – deyə Həcər xala cavab verdi.

Həmidin “saray”ı o gündən Aynur üçün sirli bir dünyaya döndü. Hər dəfə bura gələndə Həmid ona maraqlı, gözlənilməz hadisələrlə dolu nağıllar danışırdı. Aynur indi gecə-gündüz onlann aləmində yaşayırdı. Həmidin nağıl danışmağı onu heyran edirdi. O, məzəli səslər çıxarıb adamları, heyvann, quşları elə təqlid edirdi ki, Aynur uğunub gedirdi. Anasının nağıl danışmaqla arası yox idi. Bildiyi iki-üç nağılı o qədər danışmışdı ki, Aynur onlan əzbər bilirdi. Həmidin danışdıqlarını isə Aynur nə televiziyada görmüş, nə də bağçada eşitmişdi.

Həmid bəzən ona qəmli nağıllar da danışırdı. Lakin hər dəfə belə nağıldan sonra uşağın ağladığını, kefinin pozulduğunu görcək özünə söz verirdi ki, bir də belə nağıllar uydurmayacaq. Bir dəfə nağılın sonunda qartal balası öləndə Aynur elə kövrəldi ki. Həmid onu xeyli sakitləşdirə bilmədi. O gündən etibarən Həmid Aynura yalnız şən, sonu yaxşı qurtaran nağıllar danışmağa başladı. Bu nağıllar arasında balaca qızın sərgüzəştləri Aynuru daha çox cəlb edirdi. Bu qızın başına elə əhvalatlar gəlirdi ki, Aynur heyrətlə nağılın haçan tamamlanaçağını gözləyirdi. Ona elə gəlirdi ki, bu qız onun özüdür, bu hadisələr də onun başına gəlib.

Aynur evdə həmin nağıllan olduğu kimi anasına danışır, Dilarə də maraqla qulaq asırdı.

Bir dəfə işdən sonra Dilarə Həmidlə rastlaşdı.

– Necəsiniz, Dilarə xanım, işiniz-gııcünüz necədir? – deyə Həmid onunla hal-əhval tutdu.

– Çox sağ olun, yaxşıyam.

– Bəs mənim dostum hardadır?

– Bağçadadır, onu götürməyə gedirəm.

– İcazə versəniz mən də sizinlə gedərəm. – Bu sözləri Həmid ehtiyatla, təklifinin rədd ediləcəyindən qorxa-qorxa dedi, lakin Dilarə o saat razılıq verdi.

– Aynur yaman sevinər, – dedi.

Həmid Aynurun anasına son dərəcə oxşadığını yalnız indi. Dilarə ilə söhbət edəndə gördü. Aynurun qapqara, iri gözləri, geniş alnı, xırdaca burnu, hətta saçlarının rəngi də eynilə Dilarəninki kimi idi. Həmid bu oxşarlığa mat qaldı. Adamın adama bu qədər oxşaya biləcəyini o, ağlına gətirməzdi.

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.